Lọt lưới
Trong 7 phút ngắn, bà Lê Thị Nga (ĐB tỉnh Thái Nguyên) dành thời gian phân tích nguyên nhân của tình trạng hành chính sách “trên trời” gây bức xúc dư luận suốt thời gian qua.
“Nhiều bộ ngành đã đề xuất hoặc trực tiếp ban hành các quy định xa rời thực tế, thiếu khả thi, cá biệt còn trái luật như báo chí đã nêu. Những văn bản như vậy gây bức xúc dư luận, mất lòng tin trong dân, mất uy tín nhà nước, giảm hiệu lực quản lý. Do không khả thi nên nhiều quy định có cũng như không, tạo tình trạng nhờn pháp luật”, bà Nga nói.
 |
| Phó Chủ nhiệm UB Tư pháp QH Lê Thị Nga: Không loại trừ chính các bộ ngành vì lợi ích cục bộ, đẩy cái khó cho người khác. |
Có những quy định bất hợp lý dù mới chỉ dưới dạng dự thảo nhưng đã gây xáo trộn tâm lý, đời sống người dân, ảnh hưởng tiêu cực đến sản xuất kinh doanh vì DN và người dân thường đón đầu xu hướng thay đổi chính sách để điều chỉnh tiêu dùng, định hướng sản xuất kinh doanh.
Nguyên nhân của hiện tượng trên, theo bà Nga, một phần do các quy định của luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật chưa được chấp hành nghiêm. Trong đó, một phần do chất lượng của công tác thẩm định và kiểm tra văn bản.
“Công tác thẩm định của Bộ Tư pháp và các bộ, ngành theo thẩm quyền chưa tốt, giữ vai trò gác cổng nhưng đã để lọt lưới khá nhiều”, bà Nga lưu ý.
Cũng theo Phó Chủ nhiệm UB Tư pháp, quy định chế tài xử phạt là cần thiết, nhưng cách xây dựng chính sách lại làm cho người dân có cảm giác như chỉ thiên về xử phạt nhiều hơn, trong khi đây là biện pháp cuối cùng để chính sách đi vào cuộc sống. Đặc biệt là chỉ nên áp dụng sau khi Nhà nước đã đảm bảo đủ điều kiện cho người dân tự giác chấp hành.
Ai hưởng lợi?
Một nguyên nhân khác, theo bà Lê Thị Nga, đó là các quy định chưa bảo đảm tính công bằng, nghiêm minh.
Bà phân tích, suốt 6 năm qua các cơ quan có trách nhiệm đã buông lỏng quản lý chất lượng và quản lý thị trường ngay từ khâu nhập khẩu, sản xuất, kinh doanh. Khi UB An toàn giao thông quốc gia vào cuộc mới phát hiện số mũ không đảm bảo chất lượng phổ biến tới 70%.
“Thay vì xử lý nghiêm các cá nhân có trách nhiệm quản lý thị trường, tiêu chuẩn chất lượng thì một số bộ lại đề xuất giải pháp phạt người tiêu dùng khi họ tham gia giao thông”.
Theo bà Nga, cử tri có quyền đặt câu hỏi, khi thì buông lỏng bỏ mặc cho mũ rởm hoành hành, khi thì thắt chặt quản lý đột ngột và đề xuất xử phạt người tiêu dùng, tất yếu sẽ tạo ra một cơn sốt mũ chuẩn. Ai bị thiệt hại? Ai được hưởng lợi?
“Số đông người dân đều mong mua được mũ tốt để bảo vệ sức khỏe. Việc hàng ngàn tỷ đồng của dân bỏ ra để mua phải 70% mũ bảo hiểm không bảo đảm chất lượng để lưu hành 37 triệu xe máy thuộc trách nhiệm của ai? Không lẽ chỉ là lỗi của dân. Chính phủ, Bộ Công thương, Bộ Khoa học cần làm rõ để trả lời cử tri”, bà Nga đề nghị.
Một số nguyên nhân khác cũng được bà Nga chỉ ra như, văn bản ban hành quá chậm không theo kịp yêu cầu cuộc sống. Chẳng hạn, nghị định 84 về kinh doanh xăng dầu rất bất hợp lý, song mặc cho cử tri kiến nghị nhiều lần thì nghị định này vẫn “án binh bất động” không hề được sửa đổi.
Trong khi đó, suốt thời gian qua còn xuất hiện những cuộc tranh luận gay gắt, trái chiều giữa các bộ. “Có khi trong 1 tuần, 1 tháng mà các bộ liên tục đưa ra nhiều quan điểm khác nhau trong cùng 1 chính sách, thể hiện sự bất nhất, thiếu tầm nhìn và thiếu vai trò điều phối trong tư duy quản lý điều hành”, bà Nga nhấn mạnh.
Theo bà Nga, trong một số trường hợp, Bộ Tư pháp tuy đã thể hiện tốt vai trò, chính kiến bằng việc đề xuất tạm dừng. Song vẫn có trường hợp phản ứng chậm, hoặc không đủ thẩm quyền nên phải đẩy lên Thủ tướng, như việc ghi tên cha mẹ trên chứng minh thư.
Phó Chủ nhiệm UB Tư pháp cũng đặt vấn đề, trách nhiệm thẩm định văn bản lại thuộc về chính pháp chế của bộ ngành đó, nên không loại trừ chính các bộ ngành vì lợi ích cục bộ, muốn tạo thuận lợi cho mình nên đẩy cái khó cho người khác.
Nguyên nhân cuối cùng, theo bà Nga, là do thực trạng một số công chức tham mưu, soạn thảo, thẩm định có dấu hiệu quan liêu, năng lực hạn chế…
“Song hàng chục năm nay chưa thấy cán bộ nào bị thôi việc hay giáng chức, bồi thường do ban hành văn bản sai”, bà Nga băn khoăn.
Để khắc phục tình trạng trên, bà Nga đề nghị Quốc hội sớm tiến hành giám sát tối cao về chấp hành luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Ngoài ra, Chính phủ cần xây dựng cơ chế thẩm định thông tư khách quan hơn, tiến tới bổ sung vào luật và tăng thẩm quyền cho cơ quan kiểm tra văn bản sau khi ban hành.
TIN LIÊN QUAN