Để hoạt động đấu thầu minh bạch và hiệu quả hơn: Góc nhìn từ các gói thầu Nam Long Thịnh [Kỳ 5]

Từ hiện tượng nhà thầu quen mặt, trúng thầu sát giá, các chuyên gia pháp lý và đấu thầu kiến nghị cần tăng cường giám sát, loại bỏ rào cản kỹ thuật để đảm bảo tính cạnh tranh thực chất.

Theo tìm hiểu của Báo Tri thức và Cuộc sống, loạt bài phân tích về hoạt động đấu thầu của Công ty TNHH Nam Long Thịnh đã chỉ ra những dấu hiệu đáng lo ngại về tính cạnh tranh và hiệu quả kinh tế. Hiện tượng nhà thầu "quen mặt", trúng thầu liên tiếp với tỷ lệ tiết kiệm thấp không chỉ là vấn đề riêng lẻ mà còn phản ánh những khoảng trống trong công tác quản lý hoạt động đấu thầu. Để kiến tạo một môi trường đấu thầu lành mạnh, việc đối chiếu với các quy định pháp luật và lắng nghe ý kiến từ các chuyên gia là hết sức cần thiết.

Khung pháp lý và những hành vi bị cấm

Hệ thống pháp luật về đấu thầu tại Việt Nam ngày càng được hoàn thiện. Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 là nền tảng quan trọng, và tiếp tục được củng cố bởi các văn bản sửa đổi, bổ sung như Luật số 57/2024/QH15, Luật số 90/2025/QH15, cùng với các văn bản hướng dẫn chi tiết như Nghị định 214/2025/NĐ-CP và Thông tư 79/2025/TT-BTC.

Trao đổi với PV Báo Tri thức và Cuộc sống về hiện tượng này, Luật sư Nguyễn Thị Hương (Đoàn Luật sư TPHCM) nhận định:

"Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 quy định rất chi tiết tại Điều 16 về các hành vi bị cấm, bao gồm hành vi thông thầu, gian lận, cản trở, và không bảo đảm công bằng, minh bạch. Đặc biệt, luật nghiêm cấm việc đưa ra các điều kiện trong hồ sơ mời thầu nhằm hạn chế sự tham gia của nhà thầu hoặc tạo lợi thế cho một hoặc một số nhà thầu gây ra sự cạnh tranh không bình đẳng."

Đối chiếu với thực tiễn, Luật sư Hương phân tích: "Việc một nhà thầu trúng thầu liên tục tại một chủ đầu tư với tỷ lệ tiết kiệm rất thấp, mặc dù chưa đủ cơ sở pháp lý để kết luận ngay là có vi phạm, nhưng đây là những tín hiệu 'bất thường'. Đây là cơ sở quan trọng để các cơ quan thanh tra, kiểm toán cần vào cuộc rà soát lại toàn bộ quy trình. Cần làm rõ liệu E-HSMT có cài cắm các tiêu chí mang tính định hướng hay không, và việc đánh giá hồ sơ dự thầu có thực sự khách quan."

Luật sư Hương cũng nhấn mạnh vai trò của việc công khai thông tin theo quy định mới tại Nghị định 214/2025/NĐ-CP và Thông tư 79/2025/TT-BTC: "Minh bạch thông tin là chìa khóa. Các chủ đầu tư có trách nhiệm giải trình rõ ràng nếu có kiến nghị hoặc phản ánh về quá trình lựa chọn nhà thầu. Đặc biệt, đối với các gói thầu sử dụng nguồn thu hợp pháp của đơn vị sự nghiệp công lập, trách nhiệm giải trình càng phải được đề cao."

Giải pháp nâng cao tính cạnh tranh thực chất

Để khắc phục tình trạng thiếu cạnh tranh và nâng cao hiệu quả kinh tế trong đấu thầu, cần có những giải pháp đồng bộ từ khâu lập kế hoạch đến tổ chức thực hiện.

Chia sẻ quan điểm về vấn đề này, Chuyên gia đấu thầu Đỗ Phạm Giang phân tích:

"Để tránh tình trạng 'gương mặt thân quen', mấu chốt nằm ở việc xây dựng Hồ sơ mời thầu (E-HSMT) và công tác tổ chức đấu thầu. Thứ nhất, các chủ đầu tư cần xây dựng E-HSMT cởi mở, khoa học, tuyệt đối loại bỏ các tiêu chí mang tính định hướng, tạo rào cản kỹ thuật không cần thiết nhằm hạn chế sự tham gia của các nhà thầu."

"Thứ hai, cần mở rộng kênh thông tin mời thầu để thu hút tối đa nhà thầu có năng lực tham gia. Đồng thời, cần nâng cao năng lực và đạo đức công vụ của các tổ chuyên gia, đơn vị thẩm định để đảm bảo việc đánh giá hồ sơ thực sự công tâm."

Ông Giang cũng đề xuất tăng cường vai trò giám sát nội bộ và cộng đồng, đặc biệt tại các đơn vị sự nghiệp công lập: "Đối với các đơn vị như trường đại học, bệnh viện, khi sử dụng nguồn thu hợp pháp để đầu tư, cần tăng cường vai trò giám sát của Hội đồng trường, Ban thanh tra nhân dân và các tổ chức đoàn thể. Sự giám sát chéo sẽ giúp đảm bảo đồng vốn được sử dụng đúng mục đích và hiệu quả nhất, tránh tình trạng lợi ích nhóm."

Nhìn từ loạt gói thầu của Công ty TNHH Nam Long Thịnh, có thể thấy bài toán về tính cạnh tranh và hiệu quả kinh tế trong đấu thầu vẫn là một thách thức lớn. Mặc dù khung pháp lý đã đầy đủ, nhưng việc thực thi và giám sát trên thực tế vẫn cần sự vào cuộc quyết liệt hơn từ các cơ quan chức năng và sự cam kết mạnh mẽ về tính minh bạch từ chính các chủ đầu tư. Chỉ khi hoạt động đấu thầu thực sự cạnh tranh, công bằng, nguồn lực của nhà nước và xã hội mới được sử dụng một cách tối ưu.

Tính cạnh tranh tại các gói thầu của Công ty Nam Long Thịnh: Bức tranh cạnh tranh ảm đạm [Kỳ 4]

Phân tích các biên bản mở thầu và báo cáo đánh giá cho thấy bức tranh cạnh tranh tại nhiều gói thầu Công ty Nam Long Thịnh tham gia khá ảm đạm, với ít nhà thầu tham dự và đối thủ thường bị loại sớm.

Theo tìm hiểu của Báo Tri thức và Cuộc sống, Luật Đấu thầu số 22/2023/QH15 và các văn bản hướng dẫn đã liên tục được hoàn thiện nhằm tăng cường tính minh bạch, hạn chế các hiện tượng tiêu cực như "quân xanh, quân đỏ". Tuy nhiên, đối chiếu các quy định này với thực tiễn tại các gói thầu mà Công ty TNHH Nam Long Thịnh tham gia, tính cạnh tranh thực chất vẫn là một dấu hỏi lớn.

Phân tích dữ liệu tổng quan cho thấy. Trong 68 gói thầu mà Công ty TNHH Nam Long Thịnh từng tham gia, chỉ có 25 gói thầu ghi nhận sự cạnh tranh rõ ràng với các nhà thầu khác (đã từng đấu với 38 nhà thầu). Điều này có nghĩa là phần lớn các gói thầu còn lại (43 gói) hoặc chỉ có một mình nhà thầu này tham dự, hoặc là các gói chỉ định thầu.

Giải mã mối quan hệ "sân nhà": Nam Long Thịnh và "duyên nợ" với ĐH SPKT TP HCM, Điện lực Nhơn Trạch [Kỳ 3]

Công ty Nam Long Thịnh đã tham gia tới 33 gói thầu tại Điện lực Dầu khí Nhơn Trạch và 5 gói thầu tại ĐH Sư phạm Kỹ thuật TPHCM, với tỷ lệ trúng thầu áp đảo tại cả hai đơn vị này.

Quan sát của Báo Tri thức và Cuộc sống cho thấy, trong danh sách 19 bên mời thầu mà Công ty TNHH Nam Long Thịnh từng tham gia, nổi bật lên hai cái tên chiếm phần lớn số lượng và giá trị gói thầu mà nhà thầu này tham gia. Đó là Công ty Điện lực Dầu khí Nhơn Trạch (Đồng Nai) và Trường Đại học Sư phạm Kỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh (TP HCM). Mối quan hệ hợp tác bền chặt này đã tạo nên một hiện tượng "sân nhà" đáng chú ý.

Điện lực Dầu khí Nhơn Trạch: 33 gói thầu, trúng 25 gói

Hồ sơ đấu thầu 2025 của Nam Long Thịnh: Tần suất trúng thầu ấn tượng và những con số biết nói [Kỳ 2]

Chỉ trong 7 tháng đầu năm 2025, Công ty Nam Long Thịnh đã trúng 6 gói thầu với tổng giá trị hơn 18,2 tỷ đồng, tiếp tục điệp khúc trúng thầu sát giá tại các chủ đầu tư quen thuộc.

Theo tài liệu thu thập của PV Báo Tri thức và Cuộc sống, năm 2025 tiếp tục là một giai đoạn hoạt động sôi nổi và hiệu quả của Công ty TNHH Nam Long Thịnh trên thị trường đấu thầu xây lắp, sửa chữa. Dữ liệu thống kê chi tiết đang phác họa nên những quy luật đáng suy ngẫm về tính cạnh tranh và hiệu quả kinh tế tại các gói thầu mà nhà thầu này tham gia.

6 gói thầu, hơn 18,2 tỷ đồng trong 7 tháng đầu năm 2025

Đọc nhiều nhất

Công ty Kiến Thái Lợi: Nhà thầu "quen mặt" tại Lâm Đồng và những dấu hỏi về năng lực [Kỳ 2]

Công ty Kiến Thái Lợi: Nhà thầu "quen mặt" tại Lâm Đồng và những dấu hỏi về năng lực [Kỳ 2]

Chỉ tính riêng tại địa bàn tỉnh Lâm Đồng, Công ty TNHH Đầu tư Xây dựng Kiến Thái Lợi đã trúng tới 10/15 gói thầu tham gia. Tỷ lệ trúng thầu cao tại "sân nhà" đối lập với quy mô vốn và lịch sử đấu thầu giới hạn ở các địa phương khác đang đặt ra nhiều nghi vấn về tính cạnh tranh thực sự.

Cần Thơ: Công ty Xây dựng Thành Công “một mình một chợ” trúng gói thầu hơn 28 tỷ đồng [Kỳ 1]

Cần Thơ: Công ty Xây dựng Thành Công “một mình một chợ” trúng gói thầu hơn 28 tỷ đồng [Kỳ 1]

Dù tham gia với tư cách nhà thầu duy nhất, Công ty TNHH Xây dựng Thành Công vừa được Công ty CP Cấp nước và Vệ sinh môi trường nông thôn Hậu Giang phê duyệt trúng gói thầu xây lắp trị giá hơn 28 tỷ đồng. Đây là một trong chuỗi các gói thầu mà doanh nghiệp này liên tiếp trúng trong năm 2025 tại khu vực miền Tây.

Công ty Núi Hồng: Từ những cuộc "Nam tiến" nghìn tỷ đến nốt trầm trượt thầu năm 2025 [Kỳ 2]

Công ty Núi Hồng: Từ những cuộc "Nam tiến" nghìn tỷ đến nốt trầm trượt thầu năm 2025 [Kỳ 2]

Sở hữu hồ sơ năng lực với tổng giá trị trúng thầu hơn 2.400 tỷ đồng, nhưng phần lớn "thành tích" của Công ty Cổ phần Núi Hồng đến từ các gói thầu liên danh. Bước sang năm 2025, khi "mang chuông đi đánh xứ người" tại hàng loạt dự án ở Hà Tĩnh, Bến Tre, Bà Rịa - Vũng Tàu, nhà thầu gốc Nghệ An này lại liên tiếp nhận "trái đắng".

Tin mới

Công ty Kiến Thái Lợi: Nhà thầu "quen mặt" tại Lâm Đồng và những dấu hỏi về năng lực [Kỳ 2]

Công ty Kiến Thái Lợi: Nhà thầu "quen mặt" tại Lâm Đồng và những dấu hỏi về năng lực [Kỳ 2]

Chỉ tính riêng tại địa bàn tỉnh Lâm Đồng, Công ty TNHH Đầu tư Xây dựng Kiến Thái Lợi đã trúng tới 10/15 gói thầu tham gia. Tỷ lệ trúng thầu cao tại "sân nhà" đối lập với quy mô vốn và lịch sử đấu thầu giới hạn ở các địa phương khác đang đặt ra nhiều nghi vấn về tính cạnh tranh thực sự.

Công ty Núi Hồng: Từ những cuộc "Nam tiến" nghìn tỷ đến nốt trầm trượt thầu năm 2025 [Kỳ 2]

Công ty Núi Hồng: Từ những cuộc "Nam tiến" nghìn tỷ đến nốt trầm trượt thầu năm 2025 [Kỳ 2]

Sở hữu hồ sơ năng lực với tổng giá trị trúng thầu hơn 2.400 tỷ đồng, nhưng phần lớn "thành tích" của Công ty Cổ phần Núi Hồng đến từ các gói thầu liên danh. Bước sang năm 2025, khi "mang chuông đi đánh xứ người" tại hàng loạt dự án ở Hà Tĩnh, Bến Tre, Bà Rịa - Vũng Tàu, nhà thầu gốc Nghệ An này lại liên tiếp nhận "trái đắng".

Cần Thơ: Công ty Xây dựng Thành Công “một mình một chợ” trúng gói thầu hơn 28 tỷ đồng [Kỳ 1]

Cần Thơ: Công ty Xây dựng Thành Công “một mình một chợ” trúng gói thầu hơn 28 tỷ đồng [Kỳ 1]

Dù tham gia với tư cách nhà thầu duy nhất, Công ty TNHH Xây dựng Thành Công vừa được Công ty CP Cấp nước và Vệ sinh môi trường nông thôn Hậu Giang phê duyệt trúng gói thầu xây lắp trị giá hơn 28 tỷ đồng. Đây là một trong chuỗi các gói thầu mà doanh nghiệp này liên tiếp trúng trong năm 2025 tại khu vực miền Tây.