Hỏi: Tôi rất lo lắng không biết khi bác sĩ chọc kim sinh thiết tuyến giáp có khiến tế bào ung thư lan nhanh hơn? Khi nào mới cần thực hiện thủ thuật này?
Nguyễn Thị Hương (Tuyên Quang)
Trả lời: Sinh thiết tế bào bằng kim nhỏ (FNA) là một kỹ thuật phổ biến được sử dụng để đánh giá các khối bất thường ở tuyến giáp và hạch cổ. Phương pháp này sử dụng một kim rất nhỏ để hút một lượng tế bào từ khối u hoặc hạch nghi ngờ. Mẫu tế bào này sau đó sẽ được quan sát dưới kính hiển vi để đánh giá liệu có tế bào ung thư hay không.
Hiện nay, FNA chủ yếu được thực hiện dưới hướng dẫn của siêu âm, giúp bác sĩ quan sát rõ vị trí cần chọc và đảm bảo kim được đưa chính xác vào nhân giáp hoặc hạch nghi ngờ. Điều này không chỉ nâng cao độ chính xác chẩn đoán mà còn giúp thủ thuật an toàn hơn, tránh tổn thương mạch máu hoặc cấu trúc lân cận.
Tỷ lệ người có nhân tuyến giáp trong cộng đồng rất cao, đặc biệt ở người lớn tuổi. Một quy tắc ước tính nhanh là: Tỷ lệ có nhân tuyến giáp ≈ Tuổi + 10 (%). Ví dụ, người 50 tuổi có đến 60% khả năng có nhân giáp.
Tuy nhiên, không phải ai có nhân tuyến giáp cũng cần làm FNA. Quyết định sinh thiết phụ thuộc vào đặc điểm nghi ngờ ác tính của nhân, không chỉ dựa vào kích thước.
Những yếu tố khiến bác sĩ cân nhắc chỉ định FNA gồm: Nhân có hình ảnh nghi ngờ ác tính trên siêu âm (bờ không đều, vôi hóa vi thể, tăng sinh mạch máu, cấu trúc hỗn hợp…); Nhân phát triển nhanh; Hạch cổ kèm theo có dấu hiệu bất thường; Bệnh nhân có tiền sử ung thư hoặc người thân từng mắc ung thư tuyến giáp.
Lưu ý, kích thước không phải là yếu tố quyết định duy nhất. Một số nhân giáp chỉ 2-3mm nhưng có đặc điểm nghi ngờ vẫn cần chọc tế bào, trong khi nhiều nhân lớn nhưng lành tính thì không cần.
Sinh thiết FNA giúp phân loại chính xác nhân giáp là lành tính hay ác tính. Nếu kết quả dương tính, khả năng là ung thư rất cao, cần điều trị tích cực. Ngược lại, nếu kết quả âm tính, vẫn chưa thể loại trừ hoàn toàn ung thư, nhất là khi mẫu tế bào không đủ chất lượng hoặc chọc chưa đúng vị trí.
FNA cũng được chỉ định trước khi áp dụng các phương pháp điều trị xâm lấn như đốt sóng cao tần, laser hay vi sóng, để đảm bảo điều trị đúng bản chất tổn thương.
ThS.BS Nguyễn Xuân Tuấn (Giảng viên Trường Đại học Y Dược, Đại học Quốc gia Hà Nội)
