Với việc Chính phủ đồng ý cho Hà Nội lập đề án thu phí phương tiện vào nội đô, đại diện các cơ quan Nhà nước và chuyên gia cho rằng, đây là biện pháp kinh tế để giảm ùn tắc giao thông, không phải thu phí để tăng thu ngân sách mà là để người dân lựa chọn tuyến đường, phương tiện phù hợp với nhu cầu chung.
 |
| Hà Nội đã chính thức được Chính phủ cho phép lập đề án thu phí phương tiện cơ giới vào một số khu vực có nguy cơ ùn tắc. |
Sở GTVT Hà Nội, chuyên gia tự tin làm được
Theo Giám đốc Sở GTVT Hà Nội Vũ Văn Viện, đề án thu phí vào nội đô sẽ thu đối với nhóm phương tiện đi vào những khu vực có nguy cơ cao xảy ra ùn tắc và ô nhiễm.
“Sau khi chính thức được Chính phủ cho phép, Hà Nội hiện đang bắt tay vào việc xây dựng đề án thu phí vào nội đô với mục tiêu giảm ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường”, ông Viện nói.
Giám đốc Sở GTVT Hà Nội cho biết, Hà Nội dự kiến sẽ không thu phí phương tiện xe máy, bởi trong Nghị quyết 04 có nói đến việc khoanh vùng để hạn chế xe máy, tới năm 2030 sẽ dừng xe máy từ vành đai 3 trở vào...
“Thu phí đối với xe ôtô trong đó phân ra đối tượng có phạm vi mức độ khí thải gây ô nhiễm, phạm vi thu phí ở khu vực nào; Tổ chức thu phí phải phân vùng; Tổ chức giao thông để đảm bảo cho người không muốn trả phí vẫn có lối đi”, ông Viện cho hay.
Về các khoản phí hiện nay như phí bảo vệ môi trường trong giá xăng dầu, phí đường bộ…đang áp dụng chung cho tất cả các phương tiện, còn phí này sẽ thu đối với nhóm phương tiện đi vào những khu vực nội đô có nguy cơ cao xảy ra ùn tắc và ô nhiễm.
 |
| Hà Nội sẽ không thu phí với xe máy, sẽ phân loại đối với ô tô theo các yếu tố mức độ khí thải gây ô nhiễm, khu vực thu và có các trạm thu phí tự động... |
"Đây là hai vấn đề gây nên những mối quan ngại cũng như bức xúc của các đô thị. Không phải chúng ta lấy việc thu phí để làm điều kiện tăng thu ngân sách mà lấy thu phí để người dân lựa chọn tuyến đường, phương tiện đi lại phù hợp với nhu cầu chung. Như vậy, chúng tôi thấy phí này không tác động tới những đối tượng mà chúng ta cần phải xem xét", ông Vũ Văn Viện nói.
Thừa nhận biện pháp thu phí phương tiện vào nội đô cũng đang được các thành phố lớn như London (Anh), Singapore…áp dụng và đạt được nhiều hiệu quả, ông Viện cho rằng, Hà Nội sẽ nghiên cứu cho phù hợp mức thu phí và tiền phí thu được sẽ để hiện thực hóa kéo giảm ùn tắc giao thông và ô nhiễm môi trường, đồng thời đánh giá tác động tổ chức thu phí đến cuộc sống nhân dân Thủ đô và khu vực.
Ông Lê Đỗ Mười, Phó Viện trưởng Viện Chiến lược và phát triển Giao thông Vận tải (Bộ GTVT) cho biết, Viện Chiến lược cũng đang nghiên cứu phạm vi thu từ vành đai nào vào để mang tính khả thi nhất, đồng thời bố trí trạm thu phí cho phù hợp với yếu tố giao thông của từng tuyến đường, tạo thuận lợi cho người dân nhất, tránh ùn tắc.
 |
| Những khu vực thường xuyên ùn tắc, ô tô, xe máy sẽ phải trả phí. |
“Mục đích của việc thu phí nhằm để người dân sử dụng phương tiện công cộng nhiều hơn, mật độ xe ôtô con đi vào nội đô sẽ giảm để tránh ùn tắc, không phải “liều thuốc thánh” để giảm ùn tắc ngay. Triển khai thu phí vào nội đô chắc chắn sẽ hiệu quả, đây cũng là khuyến nghị để người dân lựa chọn phương tiện cho phù hợp, ý thức người dân sẽ được nâng lên,” ông Mười khẳng định.
TS. Lương Hoài Nam cho biết, ông ủng hộ quan điểm của Hà Nội. Theo ông Nam, Hà Nội sẽ từng bước thực hiện các giải pháp, cấm dần xe máy, phát triển giao thông công cộng phù hợp với lộ trình, từ đó, giúp giảm ùn tắc và tai nạn giao thông.
Trong khi đó, ông Bùi Danh Liên, Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Hà Nội cho rằng, đây là cách làm được nhiều nước áp dụng và thành công song để thành công thì Hà Nội cần phải quyết tâm giải quyết vấn đề về công nghệ thông tin, vấn đề đồng bộ giữa hệ thống ngành giao thông với ngành ngân hàng...Tiền thu từ phí chống ùn tắc sẽ được đầu tư ngược lại vào hạ tầng, điều tiết giao thông.
Chuyên gia lo phí chồng phí
Khi thông tin Hà Nội dự định thu phí xe vào nội đô được công bố rộng rãi, nhiều người cho rằng, việc Hà Nội bày cách thu phí như vậy là “phí chồng phí” khi người đi xe đã phải chịu đủ gần chục loại thuế, phí nhưng chất lượng cơ sở hạ tầng không cải thiện.
 |
| Trên nhiều tuyến phố, xe ôtô dàn hàng ngang nối đuôi nhau không còn là hình ảnh hiếm ở Hà Nội. |
PGS.TS Nguyễn Văn Thụ, nguyên Viện trưởng Viện Quy hoạch và Quản lý GTVT đặt hàng loạt câu hỏi: "Thuế, phí phải xuất phát trên nền tảng pháp luật của Nhà nước. Vậy luật nào quy định cái này? Hà Nội thu cả giờ thông thường hay chỉ thu giờ cao điểm để chống ùn tắc? Hơn nữa, Hà Nội dựng barie hay sử dụng hệ thống thu phí điện tử?"
Còn theo chuyên gia giao thông, TS Nguyễn Xuân Thuỷ nhận định, việc đồng ý cho Hà Nội lập đề án thu phí phương tiện vào nội đô là quyết chưa hợp lý, gây khó khăn cho người dân.
Theo quan điểm của TS. Nguyễn Xuân Thuỷ, vấn đề của Hà Nội hiện nay là ùn tắc giao thông. Để giải quyết tình trạng này phải xét trên cả điều kiện cần và đủ.
Điều kiện cần ở đây là ùn tắc giao thông, song điều kiện đủ thì chưa có. Điều kiện đủ là các phương tiện giao thông công cộng phải đáp ứng được 50% nhu cầu đi lại của người dân.
Mỗi ngày, Hà Nội có đến 12 triệu lượt đi lại nhưng giao thông công cộng mới đáp ứng được 10%, buộc người dân vẫn phải di chuyển bằng xe cá nhân như ôtô, xe máy.
Xe buýt BRT hiện đại nhưng chưa thu hút được người dân vì còn nhiều khuyết điểm. Các tuyến metro làm chậm, tàu điện trên cao đội vốn, làm cả chục năm vẫn chưa xong. Trong khi đó, các tuyến xe buýt thiết kế phản khoa học, thời gian chờ đợi quá lâu...
Sẽ trả lại vỉa hè cho người đi bộ
Ông Khuất Việt Hùng, Phó Chủ tịch chuyên trách Ủy ban An toàn giao thông Quốc gia đưa ra giải pháp có thể làm ngay để giải quyết vấn đề ùn tắc giao thông Hà Nội đó là trả lại vỉa hè cho người đi bộ.
 |
| Theo các chuyên gia giao thông, việc thu phí không cẩn thận sẽ là "phí chồng phí" và vấn đề của Hà Nội hiện nay là ùn tắc giao thông. Để giải quyết tình trạng này phải xét trên cả điều kiện cần và đủ. |
Giải thích rõ hơn, ông cho rằng, nếu mỗi vỉa hè có 2m-2,5m cho người đi bộ sẽ giảm được số xe đỗ ở đó, phải đi tìm chỗ khác đỗ, chi phí đắt hơn hay là đi xe buýt và như vậy là khuyến khích vận tải công cộng và hạn chế sử dụng phương tiện cơ giới cá nhân.
“Các quốc gia đang phát triển vừa phải đi hai chân, phát triển vận tải công cộng và quản lý sử dụng xe cơ giới cá nhân. Đừng mơ đến một đô thị mà đi đến đâu cũng có thể dùng ôtô, hay 80% người dân dùng vận tải công cộng,” ông Hùng nói.
Đại diện các cơ quan Nhà nước và các chuyên gia giao thông nhìn nhận, giải pháp căn cơ và đồng bộ đó là Hà Nội phải di dời bệnh viện, trường học, chung cư cao tầng ra khỏi nội đô kết hợp với xây dựng các đô thị vệ tinh; đầu tư phát triển hạ tầng giao thông, tính toán tổng thể lại vận tải hành khách công cộng, tăng cường phương tiện và chất lượng vận tải công cộng để thu hút người tham gia giao thông…/.
-Thống kê của Sở GTVT Hà Nội cho thấy, giai đoạn 2011-2016, trên địa bàn thành phố có trên 5 triệu xe máy, gần 500.000 ôtô, tốc độ tăng trưởng của ôtô là 10,2%/năm, của xe máy là 6,7%/năm.
-Dự báo, với tốc độ tăng trưởng như hiện nay của ôtô và xe máy, đến năm 2020, Hà Nội sẽ có hơn 843.000 ôtô, hơn 6 triệu môtô, xe gắn máy; đến năm 2030 số ôtô là hơn 1,9 triệu, xe máy là hơn 7,5 triệu.
-Theo báo cáo của Viện chiến lược và phát triển Giao thông vận tải (Bộ GTVT), ùn tắc giao thông tại Hà Nội gây thiệt hại 1-1,2 tỷ USD (khoảng 23.300-27.900 tỷ đồng) mỗi năm, trong khi không khí ô nhiễm gấp 5 lần.