Trước đó, ngày 20/12/2017, Văn phòng Chính phủ đã có văn bản 588 thông báo ý kiến của Phó Thủ tướng thường trực Trương Hòa Bình về kết luận Thanh tra số 3216 chỉ ra hàng loạt sai phạm trong việc chấp hành chính sách pháp luật tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam (Vietcombank).
Nhiều vi phạm trong hoạt động tín dụng
Kết luận Thanh tra của Thanh tra chính phủ (TTCP) chỉ rõ về việc thẩm định, phê duyệt cho vay tại Vietcombank một số hồ sơ tín dụng có hồ sơ pháp lý khách hàng, pháp lý dự án không đầy đủ. Thẩm định hồ sơ vay vốn, năng lực tài chính thiếu chính xác, báo cáo thẩm định chưa phân tích và đánh giá khả năng trả nợ, nguồn trả nợ, hiệu quả dự án, phương án vay vốn.
Ngoài ra, thẩm định xác định hạn mức tín dụng, vòng quay vốn, thời hạn cho vay, nguồn vốn tự có, vốn huy động khác chưa đủ cơ sở, thiếu chính xác.
Liên quan đếm những vi phạm tại Vietcombank, theo kết luận thanh tra, về giải ngân vốn vay tại Vietcombank, một số hồ sơ tín dụng giải ngân khi chưa đầy đủ điều kiện theo phê duyệt. Chứng từ giải ngân không đầy đủ. Giải ngân cho vay mới trả khoản vay cũ hoặc trả lãi vay. Có trường hợp giải ngân không kiểm tra, kiểm soát các hóa đơn chứng từ dẫn đến khách hàng giả mạo, sữa chữa nâng giá trị hóa đơn lên nhiều lần để rút vốn ngân hàng.
 |
| Ảnh minh họa. |
Về kiểm tra sử dụng vốn vay tại Vietcombank, TTCP phát hiện, một số hồ sơ tín dụng các chi nhánh thực hiện kiểm tra sử dụng vốn vay không đầy đủ theo quy định. Nội dung kiểm tra sơ sài, chung chung, chưa đầy đủ, chưa kiểm tra cụ thể về sổ sách kế toán, chưa đề cập các thông tin liên quan đến tình hình hoạt động kinh doanh, đánh giá về dòng tiền giải ngân dẫn đến ngân hàng không kiểm soát được việc sử dụng vốn vay và khả năng trả nợ của khách hàng.
Kết luận Thanh tra cũng chỉ rõ, một số hồ sơ tín dụng nhận thế chấp tài sản đảm bảo không đủ điều kiện đảm bảo theo quy định. Hợp đồng thế chấp tài sản đảm bảo không có công chứng. Không lưu tài sản đảm bảo theo quy định. Tài sản đảm bảo không đủ theo tỷ lệ cam kết trong hợp đồng tín dụng. Không ký lại hợp đồng thế chấp khi hợp đồng thế chấp đã hết hiệu lực. Việc phân loại nợ và xử lý rủi ro tại Vietcombank cũng thực hiện chưa đúng quy định.
Nhiều vi phạm trong hoạt động bán nợ, đầu tư tài chính
Theo TTCP, Vietcombank ban hành quyết định về hướng dẫn mua bán nợ không rõ ràng, không cụ thể, dẫn đến trong quá trình thực hiện có sự nhầm lẫn giữa các bước. VAMC ủy quyền cho Vietcombank bán các khoản nợ theo hình thức thỏa thuận trực tiếp với khách hàng, khi chưa thực hiện bán nợ theo hình thức đấu giá là chưa đúng quy định…
Về hoạt động đầu tư tài chính tại Vietcombank, TTCP chỉ rõ rằng, việc góp vốn, mua cổ phần của Vietcombank chưa hoàn toàn phù hợp với quy định của Luật Các tổ chức tín dụng và Thông tư số 36 của Ngân hàng nhà nước Việt Nam.
Vietcombank có cổ phần sở hữu tại doanh nghiệp Gentraco và Tổ chức tín dụng là MB nhưng doanh nghiệp lại là cổ đông hoặc công ty con của Tổ chức tín dụng là cổ đông của Vietcombank là chưa đúng quy định. Thậm trí, Vietcombank chậm thoái vốn tại những doanh nghiệp ngoài ngành, lĩnh vực và những doanh nghiệp hoạt động không có hiệu quả. Hiệu quả đầu tư chưa tương xứng với năng lực tăng vốn đầu tư trong giai đoạn 2014-2015.
Trong hoạt động mua sắm tài sản, Vietcombank cũng có một số vi phạm. cụ thể, kiểm tra hai gói thầu công nghệ thông tin, TTCP phát hiện Vietcombank thực hiện chưa đúng quy trình và nội dung đầu tư, các yêu cầu về an toàn, bảo mật. Năng lực của cán bộ thực hiện dự án cũng chưa đáp ứng yêu cầu, trình độ về chuyên môn kỹ thuật.
Ngoài ra, Vietcombank chưa kiểm soát chặt chẽ đối với nhà thầu dẫn đến ngay sau khi trúng thầu và hợp đồng được ký kết, các nhà thầu đã chuyển nhượng cho đơn vị khác thực hiện mà Vietcombank không nắm được. Đến thời điểm thanh tra gói thầu “Mua sắm giải pháp Flash caching cho hệ thống máy chủ” chưa hoàn thành và đưa vào sử dụng.
Kiến nghị kiểm điểm các cá nhân sai phạm tại VAMC và Vietcombank
TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo Thống đốc Ngân hàng Nhà nước Việt Nam, theo thẩm quyền tiến hành kiểm điểm các đơn vị, cá nhân có vi phạm.
Yêu cầu Thống đốc Ngân hàng nhà nước Việt Nam sớm tham mưu, đề xuất cho Chính phủ những giải pháp để xử lý nợ xấu của các Ngân hàng thương mại nói chung và các khoản nợ mà VAMC đã mua của các tổ chức tín dụng nói riêng, theo hướng tách bạch rõ giữa bán nợ và bán tài sản để thu nợ.
TTCP cũng kiến nghị Ngân hàng nhà nước Việt Nam theo thẩm quyền tiến hành tổ chức kiểm điểm đối với các cá nhân của VAMC và Vietcombank có vi phạm.Chỉ đạo Chủ tịch HĐTV VAMC tổ chức kiểm điểm, rút kinh nghiệm trong việc ủy quyền, giám sát VCB bán nợ.
Đồng thời, TTCP kiến nghị Vietcombank căn cứ vào những vi phạm đã được TTCP chỉ ra để tiến hành kiểm điểm và chỉ đạo kiểm điểm, đánh giá trách nhiệm đối với tập thể, cá nhân theo thẩm quyền quản lý. Đồng thời đề xuất và áp dụng ngay các giải pháp để chấn chỉnh, khắc phục xử lý những vi phạm, yếu kém.
Về xử lý kinh tế, yêu cầu Chánh thanh tra Ngân hàng Nhà nước các cấp xem xét, xử lý các vi phạm hành chính theo quy định đối với những vi phạm hành chính được chỉ ra trong kết luận thanh tra. Yêu cầu Vietcombank quyết toán đối với 2 gói thầu của 2 công ty đã có vi phạm trong chuyển nhượng phải loại trừ khỏi giá trị quyết toán số tiền 1,174 tỷ đồng.
Vietcombank nói gì về kết luận của TTCP?
Chiều 29/12, Vietcombank đã có thông tin về việc thực hiện kết luận của TTCP. Theo đó, Vietcombank thừa nhận, Thanh tra Chính phủ có chỉ ra một số thiếu sót, khuyết điểm, vi phạm tại một số đơn vị của Vietcombank. Đây là những tồn tại, sai sót trong một số nghiệp vụ của đơn vị phát sinh trong những năm trước đây.
Trong quá trình thanh tra, Vietcombank đã tích cực phối hợp cung cấp kịp thời, đầy đủ hồ sơ chứng từ theo yêu cầu của Đoàn thanh tra. Hầu hết các tồn tại, sai sót mà Thanh tra Chính phủ đưa ra đã được Vietcombank chủ động phát hiện thông qua hoạt động kiểm tra, kiểm soát nội bộ, kịp thời có các biện pháp khắc phục, chấn chỉnh và xử lý nghiêm túc theo thẩm quyền. Có những trường hợp Vietcombank chủ động cung cấp hồ sơ, phối hợp chặt chẽ với cơ quan công an, tòa án để đẩy nhanh tiến độ thu hồi nợ và xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật.
Đối với các kiến nghị của Đoàn Thanh tra, Ban Lãnh đạo Vietcombank nghiêm túc tiếp thu và tiếp tục chỉ đạo khắc phục trong thời gian sớm nhất. Đến thời điểm này, phần lớn các tồn tại theo kết luận của Thanh tra Chính phủ đã cơ bản được Vietcombank xử lý hiệu quả.