Khói thuốc không chỉ gây hại cho người trực tiếp hút mà còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của những người xung quanh. Người hít phải khói thuốc thụ động dù không chủ động hút vẫn có nguy cơ mắc nhiều bệnh lý nghiêm trọng, trong đó ung thư phổi là mối nguy lớn nhất.

Khói thuốc thụ động là gì?

Khói thuốc thụ động là khói mà người không hút thuốc hít phải, từ môi trường xung quanh. Nó gồm hai nguồn chính:

Khói từ đầu lọc thuốc đang cháy, chứa nồng độ cao các hóa chất gây ung thư, bao gồm benzene, formaldehyde, arsenic…

Khói thở ra của người hút thuốc, chứa nicotin, carbon monoxide, các hạt mịn PM2.5 và nhiều hóa chất độc hại khác.

Các nghiên cứu cho thấy, khói từ đầu lọc thuốc đang cháy có nồng độ chất gây ung thư cao hơn nhiều so với khói hít trực tiếp. Do vậy, việc hít phải khói thuốc thụ động trong thời gian dài có thể gây tổn thương tương đương với hút thuốc trực tiếp.

Nguy cơ ung thư phổi

Nghiên cứu y học đã chứng minh rằng:

Người hít phải khói thuốc thụ động tăng nguy cơ mắc ung thư phổi khoảng 20–30% so với những người không tiếp xúc.

Nguy cơ đặc biệt cao ở những người sống chung với người hút thuốc: nghiên cứu tại Mỹ ước tính khoảng 30% các ca ung thư phổi ở người không hút thuốc có liên quan đến hút thuốc thụ động.

Trẻ em, phụ nữ và người già là nhóm dễ bị tổn thương nhất do hệ miễn dịch và phổi còn nhạy cảm.

Nguy cơ ung thư phổi tăng lên theo tần suất và thời gian tiếp xúc: hít khói thuốc vài giờ mỗi ngày trong nhiều năm sẽ nguy hiểm tương đương với hút trực tiếp 1–2 điếu thuốc mỗi ngày.

Cơ chế hình thành ung thư

Khói thuốc thụ động chứa hơn 7.000 hóa chất, trong đó hơn 70 chất được xác định là chất gây ung thư. Khi hít vào:

Các hóa chất xâm nhập vào phổi và đường hô hấp.

Gây tổn thương tế bào và DNA, tạo điều kiện cho các đột biến gen xảy ra.

Theo thời gian, những tế bào bị đột biến tích tụ và phát triển thành tế bào ung thư.

Ngoài ung thư phổi, hút thuốc thụ động còn làm tăng nguy cơ:

Bệnh tim mạch và đột quỵ

Bệnh hô hấp mãn tính như viêm phế quản, hen suyễn

Ảnh hưởng sức khỏe trẻ em, tăng nguy cơ viêm tai giữa, hen suyễn và các bệnh hô hấp khác

Biện pháp phòng tránh

Để giảm nguy cơ ung thư phổi do hút thuốc thụ động, bạn nên:

Tránh xa môi trường có khói thuốc: Không ngồi gần người hút thuốc, đặc biệt trong không gian kín như nhà, xe hơi, văn phòng.

Khuyến khích người thân bỏ thuốc: Hỗ trợ và tư vấn cho người hút thuốc, đây là cách hiệu quả nhất để bảo vệ sức khỏe cả gia đình.

Tăng cường thông khí: Mở cửa sổ, sử dụng máy lọc không khí, tránh tích tụ khói thuốc trong nhà.

Giáo dục trẻ em và người xung quanh: Nâng cao nhận thức về nguy cơ của khói thuốc thụ động.

Khám sức khỏe định kỳ: Đặc biệt nếu bạn sống cùng người hút thuốc, để sớm phát hiện các dấu hiệu bất thường ở phổi.

Hút thuốc thụ động không hề vô hại. Ngay cả khi bạn không hút thuốc trực tiếp, việc hít phải khói thuốc từ người khác vẫn làm tăng nguy cơ ung thư phổi và nhiều bệnh lý nghiêm trọng khác. Biện pháp phòng ngừa từ việc tránh tiếp xúc, cải thiện môi trường sống đến hỗ trợ người thân bỏ thuốc là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe cho chính bạn và những người xung quanh.