Lỗ Trí Thâm tên thật là Lỗ Đạt, biệt hiệu là Hoa Hòa Thượng, là một nhân vật hư cấu trong tiểu thuyết Thủy hử của Thi Nại Am. Ông được mô tả là người lực lưỡng, mặt tròn tai lớn, mũi thẳng mồm vuông, hai bên mép có một hàng râu xoăn xoăn, mình cao 8 thước, vai rộng đầy ôm, cách ăn mặc ra dáng một tay quan võ.
 |
| Lỗ Trí Thâm là người trượng nghĩa. |
Ban đầu Lỗ Trí Thâm làm chức quan nhỏ dưới trướng Tiểu Chủng kinh lược tướng công ở Vị Châu, đảm nhiệm chức Đề hạt ở Kinh Lược phủ. Một buổi, khi nghe được cha con Kim Thúy Liên kể chuyện bị tay ác bá Trấn Quan Tây Trịnh Đồ ép hại, do Kim Thúy Liên không thể trả nợ chạy chữa cho cha nên bị Trịnh Đồ ép bán thân gả làm vợ lẽ. Nghe nói đến đây, Lỗ Trí Thâm nổi cơn thịnh nộ, đưa 2 cha con ít tiền lộ phí và hứa sẽ xử lý việc này.
Sau đó vì lỡ tay giết chết Trấn Quan Tây Trịnh Đồ nên Lỗ Trí Thâm bị truy nã, phải cắt tóc đi tu trên núi Ngũ Đài sơn, làm môn đệ của Trí Chân trưởng lão.
Trí Chân trưởng lão đọc câu kệ tặng Pháp danh, rằng: “Linh Quang một điểm, giá trị ngàn vàng. Phật Pháp rộng lớn, ban tên Trí Thâm”. Ông đã có nơi an thân, mai danh ẩn tính sống qua ngày.
Tuy nhiên, Lỗ Trí Thâm ở trong chùa khó giữ thanh quy Phật môn, sau cùng đã đại náo Ngũ Đài sơn, Trí Chân trưởng lão đành phải để ông đi đến chùa Đại tướng Quốc ở Biện Lương, Đông Kinh. Khi chia tay, sư phụ Trí Chân tặng Lỗ Trí Thâm câu kệ: “Ngộ Lâm nhi khởi, ngộ Sơn nhi phú. Ngộ Thủy nhi hưng, ngộ Giang nhi chỉ”.
4 câu kệ này như một lời tiên đoán về cuộc đời của Lỗ Trí Thâm về sau. Theo đó, trong câu “ngộ Lâm nhi khởi”, chữ Lâm tức chỉ Lâm Xung; câu “ngộ Sơn nhi phú”, chữ Sơn là nói đến Nhị Long sơn, nơi Lỗ Trí Thâm làm đầu lĩnh; câu “ngộ Thủy nhi hưng” chữ Thủy ám chỉ vùng đầm lầy Lương Sơn và câu “ngộ Giang nhi chỉ” chữ Giang ắt nói đến Tống Giang. Vậy toàn bộ 4 câu mà sư phụ tặng Lỗ Trí Thâm có nghĩa là gặp Lâm Xung thì bắt đầu, đến Nhị Long sơn thì giàu có. Bước vào vùng Lương Sơn thì hưng thịnh, đến khi gặp Tống Giang là kết thúc.
Quả nhiên, 4 câu kệ trên đã ứng nghiệm vào cuộc đời của Lỗ Trí Thâm, Khi tới chùa Tướng Quốc, Lỗ Trí Thâm phụ trách việc trông coi vườn rau. Một hôm, để thu phục bọn lưu manh, Trí Thâm đã nhổ bật gốc cây dương liễu, qua đây tình cờ gặp được Lâm Xung, hai người kết nghĩa huynh đệ. Lâm Xung gặp nạn, bị thích chữ lên mặt và đày đến Thương Châu, Lỗ Trí Thâm đi theo suốt dọc đường âm thầm bảo hộ. Khi đến khu rừng Dã Trư, quân áp giải là Đổng Siêu, Tiết Bá muốn mưu hại Lâm Xung. Lỗ Trí Thâm kịp thời ra tay, đã cứu Lâm Xung một mạng, sau đó một mạch hộ tống Lâm Xung thẳng đến Thương Châu ngoài 70 dặm. Lỗ Trí Thâm vì vậy mà bị Cao Cầu bức hại, phải chạy trốn lần nữa.
Sau này ông cùng Thanh Diện Thú - Dương Chí, Thao Đao Quỷ - Tào Chính cướp chùa Bảo Châu trên núi Nhị Long sơn, chiêu nạp hảo hán. Về sau tất cả cùng lên Lương Sơn Bạc, ông được xếp vị trí thứ 13, ứng với sao Thiên Cô Tinh, là chức Bộ quân tổng Đại tướng của Lương Sơn thượng ty.
Sau khi Lỗ Trí Thâm đã đi theo Tông Giang, Trí Chân trưởng lão lại tặng Lỗ Trí Thâm 4 câu kệ và lạ thay nó lại tiếp tục ứng nghiệm với cuộc đời Lỗ Trí Thâm đến lúc chết.