Hầu các loại khuôn tạo hình trái cây độc, lạ đang gây sốt gần đây được phân phối từ khu vực miền Nam. Khảo sát các trang bán khuôn trái cây online, hiện tại, các định dạng khuôn cho bưởi, bưởi hồ lô, dưa hấu, dưa lê đã hết hàng. Một cơ sở tại P13, Bình Thạnh (TP HCM) hiện còn khuôn, nhưng chỉ cung ứng khuôn bưởi hồ lô và có nhận chuyển hàng toàn quốc (với đơn đặt hàng trên 5 chiếc).
Chủ một cửa hàng bán khuôn trái cây online (khu vực miền Nam) cho biết : “Thông thường, đơn hàng sẽ nhận từ tháng 3 và giao hết hàng trong khoảng tháng 9. Do đó, thời điểm này, khuôn sẵn không còn, khách đặt khuôn thì sẽ là đơn hàng của năm sau”. Sở dĩ, các khuôn trái cây phải “chốt” thời gian mua sớm vì phụ thuộc vào loại trái cây cần tạo hình, đặc biệt là một số loại cần bỏ vào khuôn sớm để kịp cho trái bán đợt Tết.
Trên thị trường, khuôn tạo hình trái cây có nhiều loại và chất liệu khác nhau. Trong đó, khuôn bưởi hồ lô sẽ được làm từ nhựa plastic mỏng, thường khắc sẵn các chữ Phú, Lộc, Thọ làm nổi. Khuôn tạo hình sẽ “trụ” được 1-2 mùa trái, sau đó phải thay mới. Các loại trái như dưa hấu hay dưa lê sẽ cần loại khuôn cứng hơn, dày từ 4-5 ly. Ngoài các loại khuôn quen thuộc, một số cơ sở sản xuất nhận làm khuôn theo yêu cầu (hình trái tim, hình vuông, hình thỏi vàng…). Theo đó, giá khuôn tạo hình hồ lô, khuôn ông địa, khuôn trái tim, khuôn vuông (kích thước 8x10cm) dành cho dưa lê, đu đủ, dâu tây… được rao bán là 35.000 đồng/bộ, số lượng trên 50 bộ là 30.000 đồng, trên 100 bộ là 25.000 đồng.
 |
| Khuôn tạo hình trái bưởi hồ lô được rao bán trên mạng. |
“Mỗi bộ khuôn sẽ có hướng dẫn sử dụng cho khách hàng. Tuy nhiên, thời điểm nào cho trái vào khuôn phụ thuộc nhiều vào các điều kiện như: tuổi trái, mùa vụ hay phải dựa vào kinh nghiệm lâu năm của người làm vườn. Khi thấy trái đã có kích thước tương ứng với kích thước khuôn thì có thể bỏ trái vào để tạo hình” – chủ cửa hàng bán khuôn trái cây tại Bình Thạnh (TP HCM) cho biết.
Theo hầu hết các cơ sở phân phối khuôn trái cây, khuôn bưởi hồ lô là mặt hàng bán rất chạy, nhất là vào tháng 6 Âm lịch vì nhà vườn sẽ “nắn” bưởi vào thời gian sau đó để có hàng bán vào dịp Tết. Thông thường, tháng 6 âm lịch, bưởi bắt đầu cho quả, đến tháng 7 âm lịch thì có thể cho được vào khuôn đúc. Nếu chọn khuôn bưởi hồ lô thì trái sẽ được “nắn” từ hình tròn sang hình dạng của chiếc hồ lô. Sau khoảng 4-5 tháng, từ tháng 12 âm lịch trở đi, bưởi hình hồ lô đã có thể thu hoạch những trái đẹp mắt, bán ra thị trường.
 |
| Khuôn bưởi hồ lô. |
Đối với các loại quả khác nhau, thời gian bỏ khuôn, thu hoạch sẽ rất khác nhau. Trong đó, dưa hấu từ lúc xuống giống tới lúc thu hoạch là 65 ngày. Thời gian ép khuôn nắn hình dưa hấu từ 15 - 20 ngày trước khi thu hoạch.
Thông thường, vật liệu làm khuôn để tạo ra dưa hấu có hình tròn, vuông hoặc trái tim bằng nhựa, nhưng tốt nhất vẫn là kính. Thể tích khuôn từ 2-2,5 lít, có thể định hình cho quả dưa nặng 2,5 kg. Tuy nhiên, theo các cơ sở cung ứng khuôn, khuôn này phải được đặt hàng trước, tùy số lượng sẽ có mức giá tương ứng.
Mặc dù khuôn có thể tạo ra những loại quả hình thù bắt mắt song, theo các cửa hàng phân phối, sản xuất khuôn tạo hình, quá trình trồng, chăm sóc trái cây cần sự cẩn trọng và tỉ mỉ. Tỉ lệ thành công của trái nắn khuôn thường sẽ không cao. Sẽ có những quả khi cho vào khuôn bị biến dạng, không phát triển thành hình đẹp mắt. Ngoài phụ thuộc vào điều kiện thời tiết và từng loại giống trái cây, phần lớn nhà vườn phải có kinh nghiệm lâu năm khi định ép trái cây thành hình như ý muốn. Do đó, khi mua, cần cân nhắc điều kiện, khả năng thành phẩm ưng ý để không làm ảnh hưởng đến năng suất thu hoạch của cả vườn. Điều này cũng lý giải phần nào những trái cây có hình độc, lạ thường có giá bán đắt hơn rất nhiều, đặc biệt là dịp gần lễ, Tết.
Hiện tại, một số loại khuôn được rao bán trên mạng gồm có:
 |
| Khuôn tạo hình dâu tây và dưa hấu hình trái tim. |
 |
| Các loại khuôn dành cho dưa hấu có thể chứa được quả có trọng lượng 1- 1,2 kg. Trong khu khuôn dành cho dâu tây chỉ phù hợp với những trái nhỏ. |
 |
| Một khuôn trái cây hình ông Phật được rao bán trên mạng. |
 |
| Khuôn em bé chắp tay. |
 |
| Khuôn nắn em bé chắp tay thường được dùng để định hình dưa lê, lê. |