Tục ngữ có câu rất hay rằng: “Chịu ơn của người một giọt nước, phải báo đáp lại bằng cả một dòng suối”.
Nhưng ngày nay có nhiều người lại thiếu mất tấm lòng biết ơn này, vì họ hưởng thụ vật chất suốt một thời gian dài thành quen, nên thường coi sự hi sinh của người khác là điều đương nhiên, ngồi mát ăn bát vàng cũng không thấy lòng mình có chút cảm giác xấu hổ gì.
Trong tâm lý học hiện đại đã sản sinh ra công thức: 100-1=0. Ý nghĩa của nó là nếu bạn đối xử tốt với một người trong suốt một thời gian dài, đã từng làm tới 99 việc có lợi cho người ấy, nhưng chỉ cần có một hôm bạn bất cẩn đã làm một chuyện bất lợi cho họ, thì họ sẽ oán hận bạn.
Đồng thời họ còn xem 99 việc bạn đã từng làm trước kia chỉ là con số 0 mà thôi.
Ngày nay nhiều người già đều oán hận một hiện tượng là con cái quá ỷ lại dựa dẫm vào cha mẹ, đòi hỏi quá nhiều. Biểu hiện là đa số con cái đều gặm nhấm tuổi già của cha mẹ, hoặc đòi hỏi cha mẹ phải mua nhà cửa cho mình, hoặc yêu cầu cha mẹ phải có nghĩa vụ nuôi con giúp mình.
Những người trẻ chắc chắn đều cảm thấy điều này chẳng có vấn đề gì, bởi vì mọi người đã quá quen thuộc với cách thức này. Nhưng họ lại chẳng suy xét một cách lý trí rằng: Nói về trách nhiệm của cha mẹ với con cái, thì việc dưỡng dục con cái tới 18 tuổi đã là làm hết trách nhiệm của mình rồi. Còn về những chuyện tìm việc, kết hôn, sinh con sau này thì sự giúp đỡ của cha mẹ kỳ thực là điều thừa thãi, không cần thiết, con cái không nên dùng hết lý do này tới lý do khác để yêu cầu cha mẹ.
Nhưng thực tế thì rất nhiều người làm cha mẹ đành phải hi sinh vì con cái nhiều hơn, nhưng con cái lại coi sự hi sinh này là việc nên làm, không hiểu và cũng không biết cảm ơn cha mẹ.
Cho nên chúng ta thường nghe thấy những người già than thở rằng sau khi về hưu họ chẳng được nghỉ ngơi, mặt khác còn trở thành o sín không lương.
Sự sản sinh hiện tượng này là bởi con người quá ích kỷ, thiếu đi tấm lòng biết ơn. Thiết nghĩ một người có quan niệm giá trị bình thường thì việc cha mẹ dưỡng dục mình thành người đã là đại ân đại đức rồi sao có thể không biết báo ơn mà ngược lại còn đòi hỏi quá nhiều nữa đây? Từ xưa đã có điển cố “Kết vòng bện cỏ” đền ơn, chính là dạy con người phải biết nhớ ơn đền đáp.
Vì sao các bậc thánh hiện thời xưa đều dạy người đời sau phải có một tấm lòng biết ơn? Bởi nếu không có lòng biết ơn sẽ khiến con người trở nên ích kỷ hơn, mà sự ích kỷ cuối cùng lại hại chính bản thân mình. Về ý nghĩa tại tầng sâu hơn, thì cuộc sống của những người không biết cảm ơn chỉ là việc chiếm lợi, chỉ biết đòi hỏi mà không biết hi sinh, như vậy họ sẽ bị tổn đức.