Đối với người Thổ Nhĩ Kỳ, quả mận xanh (“erik” trong tiếng Thổ Nhĩ Kỳ) tượng trưng cho sự khởi đầu của mùa xuân. Loại trái cây có vị chua đậm này chỉ có một lần mỗi năm vào khoảng tháng 4, khi cây mận kết trái và chúng được hái trước khi chín.
Trong nhiều thập kỷ, mận chua là một mặt hàng bình dân của tầng lớp lao động. Nhưng giá cả tăng cao và đồng lira Thổ Nhĩ Kỳ mất giá trong những năm gần đây đã khiến “điềm báo của mùa xuân” và món ngon mỗi năm một lần này vắng bóng trên các bàn ăn của Thổ Nhĩ Kỳ.
Mận xanh hiện được bán với giá 47-51 USD (hơn 1 triệu VND). Ở một đất nước có mức lương tối thiểu hàng tháng vào khoảng 290 USD, giá mận đã tăng lên đến mức mà nhiều người không thể mua được.
'Mô hình kinh tế mới'
Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan nắm quyền từ năm 2002 - khi ông tranh cử với mục tiêu chống lại siêu lạm phát vốn đã tồn tại trong Thổ Nhĩ Kỳ từ lâu.
Những ngày đầu của chính phủ Đảng Công lý và Phát triển (Đảng AK) theo chủ nghĩa Hồi giáo bảo thủ của ông sẽ được ghi nhớ với các chính sách thị trường tự do giúp tái thiết nền kinh tế. Nhưng trong những năm gần đây, Erdogan đã theo đuổi chiến thuật hạ lãi suất để giữ lạm phát không tăng – trái ngược cách tiếp cận thường được các ngân hàng trung ương sử dụng.
Ông cho rằng cách tiếp cận của mình là một “mô hình kinh tế mới”, nói rằng nó sẽ thúc đẩy việc làm, tăng trưởng, xuất khẩu và tín dụng giá rẻ, theo một báo cáo trên tờ Hurriyet Daily News của Thổ Nhĩ Kỳ.
"Chính sách tiền tệ hoàn toàn không hoạt động"
Arda Tunca, một nhà kinh tế độc lập và là nhà báo của trang tin PolitikYol của Thổ Nhĩ Kỳ, nói với CNBC rằng nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ đang bị ảnh hưởng bởi kết quả của chính sách tiền tệ đó.
Tunca nói: “Chính sách tiền tệ hoàn toàn không hoạt động. Thu nhập thực tế trên đầu người đã giảm dần trong bảy đến tám năm qua, và sức mua đang suy yếu rất nhiều. Điểm quan trọng nhất là không thể làm gì để ngăn lạm phát tăng lên”.
Tổng thống đã gây áp lực buộc các thống đốc ngân hàng trung ương độc lập phải hạ lãi suất và loại bỏ những người phản đối. Ngân hàng trung ương đã bắt đầu hạ lãi suất vào tháng 9 từ 19%, bất chấp lạm phát cao, sau đó vẫn ở mức dưới 20%. Tỷ lệ hiện là 14%. Trong khi đó, đồng lira đã mất hơn 60% giá trị so với đồng đô la chỉ trong sáu tháng.
Nhà kinh tế học cho biết: "Những người trên 40 tuổi của Thổ Nhĩ Kỳ đã trải qua thay đổi khốc liệt về bình đẳng thu nhập. Tuy nhiên, các thế hệ trẻ lần đầu tiên chứng kiến mức chênh lệch thu nhập cao như vậy". Và vì thế, truyền thống ăn mận có thể vẫn là một ký ức xa vời với bộ phận lớn người dân trong xã hội Thổ Nhĩ Kỳ.