Đi dọc theo bờ sông một đoạn, chúng tôi rẽ trái hướng về nghĩa trang nằm trong phạm vi đất thánh của nhà thờ thị trấn Cái Bè (Tiền Giang). Lọt thỏm trong khu dân cư nhưng nghĩa trang buồn và hiu quạnh. Bên trong, những ngôi mộ xếp thành hàng dài đầy rêu phong và hương tàn khói lạnh...
Ở giữa những hàng mộ thẳng tắp đó, còn một bãi đất trống có 4 ngôi mộ được chôn liền kề. Hai mộ nằm sát nhau trên nền đất cao có rào sắt xung quanh. Tiếp đến, một ngôi mộ được xây dựng kiên cố có tấm bia bằng đá cẩm thạch. Duy chỉ có ngôi mộ còn lại chôn một cách khác thường, chôn đứng.
Những người dân ở thị trấn Cái Bè kể, theo lời ông bà truyền lại, ở miền Tây sông nước có 2 ngôi mộ chôn đứng. Ngôi mộ thứ nhất của một người con bất hiếu bị "trời trồng" giữa cánh đồng thuộc xã Khánh Hậu, tỉnh Long An.
Ngôi mộ thứ 2 được chôn đứng theo lời trăng trối của người chết "chôn đứng để chống mắt nhìn đời" đang sừng sững trước mắt chúng tôi - ngay trong nghĩa trang này. Đó là mộ ông Trần Bá Lộc.
 |
|
Mộ đứng của Trần Bá Lộc.
|
Sự thật về giai thoại này chưa được làm rõ chỉ có điều bia miệng về sự gian ác của Trần Bá Lộc để lại đến nay vẫn chưa hề mai một.
Trần Bá Lộc mất năm 1899. Thi hài người chết được quàn đúng 100 ngày để hàng ngày có người đến viếng, được đãi tiệc heo bò rôm rả. Lúc động quan có lính bồng súng dàn chào đưa tới huyệt.
Người dân Cái Bè không mặn mà với đám tang này bởi khi còn sống Trần Bá Lộc là tay sai cho Pháp và có quá nhiều tội ác với dân mình.
Trải qua hàng trăm năm, những ngôi mộ trong nghĩa trang này trong đó đều là những người thuộc dòng tộc của Trần Bá Lộc vẫn còn nguyên vẹn. Đôi mộ trong hàng rào là của vợ chồng ông Trần Bá Phước - thân sinh thân mẫu của Trần Bá Lộc.
Ngôi mộ nằm kế cận là của Trần Bá Thọ, con trai ông. Nhiều người dân xung quanh kể lại, hiện dòng họ tại Việt Nam không còn ai. Có năm vào dịp Tết, có người ở tận Mỹ Tho về thuê người quét dọn. Vì thế, mộ thì còn đó nhưng người dân không ai màng tới bởi những gì mà họ đã gây ra cho người dân nơi này mãi mãi không thể nào quên được.
Mộ Trần Bá Lộc chôn theo hình tháp. Bốn phía có 4 tấm bia đá ghi bằng chữ Pháp và chữ quốc ngữ. Trên tấm bia chính có dòng chữ: "Emmanuel Trần Bá Lộc, Tổng đốc Thuận Khánh, membre du Conseil Superieur de l'Indochine, Commandeur de la Legion d'Honneur. Sinh ở cù lao Giêng, tháng 2 năm 1839, mất ở Cái Bè, ngày 20 tháng 10, 1899".
Ở các tấm bia khác có ghi các chiến dịch ông đã tham gia như Mỹ Tho, Tháp Mười, Vĩnh Long, Cambodge, Sa Đéc, Cần Lố, Rạch Giá, Cai Lậy... Qua các chiến dịch này, Trần Bá Lộc tham gia hầu hết các cuộc đàn áp nghĩa binh ở miền Nam.
Ngoài ra, trên bia còn ghi các chức vụ ông đã trải qua trong đó có cao nhất là Tổng Đốc Thuận Khánh và các huy chương mà Pháp đã trao tặng ông mà nổi bậc nhất là Chevalier de la Legion d'Honneur (Bắc đẩu bội tinh).