Nếu có điều gì có thể khiến những người lính Ukraine cảm thấy thất vọng trong chiến dịch phản công tại Zaporozhye kéo dài, không phải là họ đã mất hơn một trăm ngày, mới chỉ chiếm được những ngôi làng nhỏ; mà chính là những đơn vị tinh nhuệ nhất của họ, cũng phải bổ sung quân số tới ba lần.Bộ Tổng tham mưu Quân đội Ukraine đã đưa hầu hết những lữ đoàn, với trang bị tốt nhất và chất lượng binh lính cao nhất để “thông chốt” Rabotino, nhưng quân Nga chỉ dùng quân tuyến hai và lực lượng dân quân Donetsk, cũng đủ sức chặn đứng quân Ukraine trong hơn hai tháng.Kể từ cuối tháng 8, để đạt được kết quả thực chất càng sớm càng tốt, Bộ Tổng tham mưu Quân đội Ukraine đã tung toàn bộ lực lượng dự trữ chiến lược sang “cửa tử” Rabotino với tổn thất bi thảm tăng gấp 8 lần và toàn bộ quân tiếp viện bị xóa sổ.Sau cuộc tấn công đẫm máu của những đơn vị dự bị chiến lược, một phần lỗ hổng trên tuyến phòng thủ đầu tiên của quân đội Nga cuối cùng đã được mở ra. Dù vậy, những khó khăn để quân đội Ukraine tiếp tục tổ chức tấn công vẫn rất rõ ràng, trong “cuộc chiến tiêu hao”, Ukraine đã lãng phí lực lượng chiến đấu tinh nhuệ của họ, để có thể đột phá vào tuyến phòng thủ Nga.Có thể thấy, Bộ Tổng tham mưu Quân đội Ukraine quá cứng nhắc về chiến thuật trên hướng chiến trường Zaporizhia. Thay vì tiến sâu trên phạm vi rộng, họ có thể chuyển sang tấn công các tuyến bảo đảm hậu cần và các nút phòng thủ quan trọng phía sau quân đội Nga.Mặc dù một số lữ đoàn bộ binh cơ giới của Ukraine do cố vấn NATO huấn luyện, được coi là lực lượng tinh nhuệ; tuy trang bị xe tăng và xe bọc thép của Liên Xô, cộng với sự hỗ trợ trinh sát và tình báo của NATO, thì hiệu quả chiến đấu của họ không thể bị đánh giá thấp; nhưng kết quả thì ngược lại.Nhưng cuối cùng, Quân đội Nga cũng đã triển khai các sư đoàn dù và lữ đoàn thủy quân lục chiến, cũng như các lực lượng đặc nhiệm tinh nhuệ trực thuộc Bộ Nội vụ xung quanh tuyến Rabotino, cùng quân tuyến hai trước đó. Ngoài ra còn có các đơn vị bán quân sự như dân quân Donetsk và tiểu đoàn BARS (tình nguyện viên Nga) có hiệu quả chiến đấu kém hơn. Trong khoảng hai tháng trở lại đây, những đơn vị tuyến hai của Nga này thực tế đã chiến đấu với quân đội Ukraine, nhưng ở quy mô nhỏ. Và có thể trong hai hoặc ba ngày tới, họ sẽ được thay thế bằng đợt quân tiếp theo. Quân đội Nga dường như muốn dùng Rabotino là nơi “thao trường huấn luyện thực chiến” binh lính của họ, cùng với “quân tinh hoa” của Ukraine.Nhưng điều này có thể đã thay đổi, khi gần đây khi Quân đội Ukraine xuyên thủng tuyến phòng thủ đầu tiên và bắt đầu tiếp cận tuyến phòng thủ thứ hai. Theo Cyril Budanov, Giám đốc Viện nghiên cứu chiến tranh (ISW) của Mỹ và Cơ quan Thông tin tổng hợp của Bộ Quốc phòng Ukraine, thì Bộ Quốc phòng Nga đã thành lập Quân đoàn 25.Trước đó, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu chủ trương thành lập 20 sư đoàn bộ binh cơ giới, sư đoàn dù, lữ đoàn pháo binh và lữ đoàn thủy quân lục chiến mới. Quân đoàn 25 trước tiên lấy lực lượng dự bị của quân đội Nga, gồm các sư đoàn bộ binh cơ giới và thành lập một số lữ đoàn xe tăng mới.Đã hơn nửa thế kỷ kể từ khi Quân đoàn 25 giải tán. Ban đầu quân đoàn này được thành lập trước khi Chiến tranh Vệ quốc Liên Xô bùng nổ vào ngày 20/6/1941. Vào thời điểm đó, Quân đoàn 25 là đơn vị do Liên Xô thành lập, nhằm ngăn chặn Nhật Bản “bắc tiến” vào lãnh thổ Liên Xô.Tập đoàn quân 25 trong chiến tranh Vệ quốc không tham gia ở mặt trận phía tây; nhưng sau đó đã tham gia chiến dịch tấn công và tiêu diệt đạo quân Quan Đông của Nhật Bản. Quân đoàn được giải tán vào năm 1955 và phiên hiệu cũng bị hủy bỏ.Tất nhiên, Mỹ và Ukraine không quan tâm đến quá khứ của Quân đoàn 25, mà họ lo ngại việc thành lập lực lượng này có ý nghĩa gì. Ngay sau đó, Bộ Quốc phòng Nga đã đưa ra câu trả lời, đó là Quân đoàn 25 tái thành lập, sẽ được triển khai gần CrimeaCùng với đó, Quân đoàn 41 của Nga hiện được tăng cường trên hướng Kupyansk và Svato (vùng Kharkov) sẽ được huy động về hướng Zaporozhye trong tương lai. Nếu đúng như vậy, tại mặt trận Zaporozhye, quân đội Nga đã tăng thêm 5 quân đoàn; cộng thêm Quân đoàn 58 chiến đấu từ trước ở đây.Theo chuyên gia Budanov, Quân đoàn 41 của Nga là lực lượng chiến đấu tinh nhuệ, được quân đội Nga điều động từ Novosibirsk của Quân khu Trung tâm để triển khai ở Luhansk để tăng cường cho hướng Kupyansk và Svato. Chính quân đoàn này năm ngoái liên tục tấn công quân đội Ukraine ở Kharkov.Ngoài ra, Quân đội Nga còn có các Quân đoàn 35, 36 của Quân khu Viễn Đông và Quân đoàn 5 “Cờ Đỏ”, là lực lượng dự bị của Bộ Tổng tham mưu Quân đội Nga. Như vậy, việc Nga tập trung nhiều quân tại Zaporizhia nhằm nâng cao hiệu quả tác chiến đấu; đồng thời chuẩn bị phương án đột phá tấn công cường độ cao.Ngoài ra việc Nga tập trung số lượng quân tại Zaporizhia cũng nhằm phòng thủ trước đột phá tấn công cường độ cao của Quân đội Ukraine; khi theo yêu cầu của NATO, Ukraine đã tập trung một lượng lớn quân số và vũ khí trang thiết bị trên hướng Zaporizhia. Việc này quả thực đã gây áp lực rất lớn cho quân đội Nga.Đặc biệt là sau khi quân Ukraine tấn công Verbovoe, Bộ Quốc phòng Nga có lẽ đã tin rằng, họ không thể ngồi yên nhìn quân đội Ukraine tập trung lực lượng chọc thủng tuyến phòng thủ thứ hai, đe dọa bên sườn tuyến phòng thủ Novoprokopivka (nằm phía sau làng Rabotino 4 km); đồng thời mở cuộc tấn công trực tiếp vào làng Rabotino. Tuy nhiên, với sức mạnh hiện tại của quân đội Ukraine, khó có thể nói là họ có thể xuyên thủng tuyến phòng thủ thứ hai trong thời gian ngắn. Điều quan trọng là viện trợ mới của NATO cho Ukraine, sẽ đến ngay cuối tháng 9. Khi đó, quân đội Ukraine được tăng cường, sẽ tấn công vào tuyến phòng thủ thứ hai và quân Nga ở Zaporozhye thực sự sẽ bị đe dọa.Để ngăn ngừa tai họa bất ngờ, trong trường hợp này, quân đội Nga phải đưa lực lượng tinh nhuệ có đủ kinh nghiệm chiến đấu, để ổn định chiến tuyến phòng ngự thứ hai. Tuy nhiên việc đưa Quân đoàn 25 mới tái lập, khả năng chiến đấu, vũ khí trang bị còn chưa hoàn chỉnh tới Crimea làm lực lượng dự bị, cũng là một sự mạo hiểm.Nhưng may mắn thay, Quân đội Nga vẫn còn có lợi thế về không quân, tên lửa tầm xa, thậm chí là cả vũ khí hạt nhân chiến thuật. Nếu Quân đội Ukraine mạo hiểm vượt qua tuyến phòng thủ của Nga tại Zaporizhia, có thể bị những lực lượng này của Nga sát thương lớn, trước khi đưa lực lượng bộ binh bước vào chiến đấu. Khi cuộc chiến phát triển cho đến ngày nay, Zaporozhye đã trở thành chìa khóa để cả hai bên xác định hướng đi của toàn bộ cuộc chiến. Quân Ukraine tiếp tục tập trung quân và vũ khí tại đây. Quân Nga cũng đang tăng quân, dường như đang chuẩn bị cho một trận quyết chiến chiến lược, nhằm đánh tiêu hao lực lượng tinh nhuệ nhất của quân đội Ukraine.
Nếu có điều gì có thể khiến những người lính Ukraine cảm thấy thất vọng trong chiến dịch phản công tại Zaporozhye kéo dài, không phải là họ đã mất hơn một trăm ngày, mới chỉ chiếm được những ngôi làng nhỏ; mà chính là những đơn vị tinh nhuệ nhất của họ, cũng phải bổ sung quân số tới ba lần.
Bộ Tổng tham mưu Quân đội Ukraine đã đưa hầu hết những lữ đoàn, với trang bị tốt nhất và chất lượng binh lính cao nhất để “thông chốt” Rabotino, nhưng quân Nga chỉ dùng quân tuyến hai và lực lượng dân quân Donetsk, cũng đủ sức chặn đứng quân Ukraine trong hơn hai tháng.
Kể từ cuối tháng 8, để đạt được kết quả thực chất càng sớm càng tốt, Bộ Tổng tham mưu Quân đội Ukraine đã tung toàn bộ lực lượng dự trữ chiến lược sang “cửa tử” Rabotino với tổn thất bi thảm tăng gấp 8 lần và toàn bộ quân tiếp viện bị xóa sổ.
Sau cuộc tấn công đẫm máu của những đơn vị dự bị chiến lược, một phần lỗ hổng trên tuyến phòng thủ đầu tiên của quân đội Nga cuối cùng đã được mở ra. Dù vậy, những khó khăn để quân đội Ukraine tiếp tục tổ chức tấn công vẫn rất rõ ràng, trong “cuộc chiến tiêu hao”, Ukraine đã lãng phí lực lượng chiến đấu tinh nhuệ của họ, để có thể đột phá vào tuyến phòng thủ Nga.
Có thể thấy, Bộ Tổng tham mưu Quân đội Ukraine quá cứng nhắc về chiến thuật trên hướng chiến trường Zaporizhia. Thay vì tiến sâu trên phạm vi rộng, họ có thể chuyển sang tấn công các tuyến bảo đảm hậu cần và các nút phòng thủ quan trọng phía sau quân đội Nga.
Mặc dù một số lữ đoàn bộ binh cơ giới của Ukraine do cố vấn NATO huấn luyện, được coi là lực lượng tinh nhuệ; tuy trang bị xe tăng và xe bọc thép của Liên Xô, cộng với sự hỗ trợ trinh sát và tình báo của NATO, thì hiệu quả chiến đấu của họ không thể bị đánh giá thấp; nhưng kết quả thì ngược lại.
Nhưng cuối cùng, Quân đội Nga cũng đã triển khai các sư đoàn dù và lữ đoàn thủy quân lục chiến, cũng như các lực lượng đặc nhiệm tinh nhuệ trực thuộc Bộ Nội vụ xung quanh tuyến Rabotino, cùng quân tuyến hai trước đó. Ngoài ra còn có các đơn vị bán quân sự như dân quân Donetsk và tiểu đoàn BARS (tình nguyện viên Nga) có hiệu quả chiến đấu kém hơn.
Trong khoảng hai tháng trở lại đây, những đơn vị tuyến hai của Nga này thực tế đã chiến đấu với quân đội Ukraine, nhưng ở quy mô nhỏ. Và có thể trong hai hoặc ba ngày tới, họ sẽ được thay thế bằng đợt quân tiếp theo. Quân đội Nga dường như muốn dùng Rabotino là nơi “thao trường huấn luyện thực chiến” binh lính của họ, cùng với “quân tinh hoa” của Ukraine.
Nhưng điều này có thể đã thay đổi, khi gần đây khi Quân đội Ukraine xuyên thủng tuyến phòng thủ đầu tiên và bắt đầu tiếp cận tuyến phòng thủ thứ hai. Theo Cyril Budanov, Giám đốc Viện nghiên cứu chiến tranh (ISW) của Mỹ và Cơ quan Thông tin tổng hợp của Bộ Quốc phòng Ukraine, thì Bộ Quốc phòng Nga đã thành lập Quân đoàn 25.
Trước đó, Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu chủ trương thành lập 20 sư đoàn bộ binh cơ giới, sư đoàn dù, lữ đoàn pháo binh và lữ đoàn thủy quân lục chiến mới. Quân đoàn 25 trước tiên lấy lực lượng dự bị của quân đội Nga, gồm các sư đoàn bộ binh cơ giới và thành lập một số lữ đoàn xe tăng mới.
Đã hơn nửa thế kỷ kể từ khi Quân đoàn 25 giải tán. Ban đầu quân đoàn này được thành lập trước khi Chiến tranh Vệ quốc Liên Xô bùng nổ vào ngày 20/6/1941. Vào thời điểm đó, Quân đoàn 25 là đơn vị do Liên Xô thành lập, nhằm ngăn chặn Nhật Bản “bắc tiến” vào lãnh thổ Liên Xô.
Tập đoàn quân 25 trong chiến tranh Vệ quốc không tham gia ở mặt trận phía tây; nhưng sau đó đã tham gia chiến dịch tấn công và tiêu diệt đạo quân Quan Đông của Nhật Bản. Quân đoàn được giải tán vào năm 1955 và phiên hiệu cũng bị hủy bỏ.
Tất nhiên, Mỹ và Ukraine không quan tâm đến quá khứ của Quân đoàn 25, mà họ lo ngại việc thành lập lực lượng này có ý nghĩa gì. Ngay sau đó, Bộ Quốc phòng Nga đã đưa ra câu trả lời, đó là Quân đoàn 25 tái thành lập, sẽ được triển khai gần Crimea
Cùng với đó, Quân đoàn 41 của Nga hiện được tăng cường trên hướng Kupyansk và Svato (vùng Kharkov) sẽ được huy động về hướng Zaporozhye trong tương lai. Nếu đúng như vậy, tại mặt trận Zaporozhye, quân đội Nga đã tăng thêm 5 quân đoàn; cộng thêm Quân đoàn 58 chiến đấu từ trước ở đây.
Theo chuyên gia Budanov, Quân đoàn 41 của Nga là lực lượng chiến đấu tinh nhuệ, được quân đội Nga điều động từ Novosibirsk của Quân khu Trung tâm để triển khai ở Luhansk để tăng cường cho hướng Kupyansk và Svato. Chính quân đoàn này năm ngoái liên tục tấn công quân đội Ukraine ở Kharkov.
Ngoài ra, Quân đội Nga còn có các Quân đoàn 35, 36 của Quân khu Viễn Đông và Quân đoàn 5 “Cờ Đỏ”, là lực lượng dự bị của Bộ Tổng tham mưu Quân đội Nga. Như vậy, việc Nga tập trung nhiều quân tại Zaporizhia nhằm nâng cao hiệu quả tác chiến đấu; đồng thời chuẩn bị phương án đột phá tấn công cường độ cao.
Ngoài ra việc Nga tập trung số lượng quân tại Zaporizhia cũng nhằm phòng thủ trước đột phá tấn công cường độ cao của Quân đội Ukraine; khi theo yêu cầu của NATO, Ukraine đã tập trung một lượng lớn quân số và vũ khí trang thiết bị trên hướng Zaporizhia. Việc này quả thực đã gây áp lực rất lớn cho quân đội Nga.
Đặc biệt là sau khi quân Ukraine tấn công Verbovoe, Bộ Quốc phòng Nga có lẽ đã tin rằng, họ không thể ngồi yên nhìn quân đội Ukraine tập trung lực lượng chọc thủng tuyến phòng thủ thứ hai, đe dọa bên sườn tuyến phòng thủ Novoprokopivka (nằm phía sau làng Rabotino 4 km); đồng thời mở cuộc tấn công trực tiếp vào làng Rabotino.
Tuy nhiên, với sức mạnh hiện tại của quân đội Ukraine, khó có thể nói là họ có thể xuyên thủng tuyến phòng thủ thứ hai trong thời gian ngắn. Điều quan trọng là viện trợ mới của NATO cho Ukraine, sẽ đến ngay cuối tháng 9. Khi đó, quân đội Ukraine được tăng cường, sẽ tấn công vào tuyến phòng thủ thứ hai và quân Nga ở Zaporozhye thực sự sẽ bị đe dọa.
Để ngăn ngừa tai họa bất ngờ, trong trường hợp này, quân đội Nga phải đưa lực lượng tinh nhuệ có đủ kinh nghiệm chiến đấu, để ổn định chiến tuyến phòng ngự thứ hai. Tuy nhiên việc đưa Quân đoàn 25 mới tái lập, khả năng chiến đấu, vũ khí trang bị còn chưa hoàn chỉnh tới Crimea làm lực lượng dự bị, cũng là một sự mạo hiểm.
Nhưng may mắn thay, Quân đội Nga vẫn còn có lợi thế về không quân, tên lửa tầm xa, thậm chí là cả vũ khí hạt nhân chiến thuật. Nếu Quân đội Ukraine mạo hiểm vượt qua tuyến phòng thủ của Nga tại Zaporizhia, có thể bị những lực lượng này của Nga sát thương lớn, trước khi đưa lực lượng bộ binh bước vào chiến đấu.
Khi cuộc chiến phát triển cho đến ngày nay, Zaporozhye đã trở thành chìa khóa để cả hai bên xác định hướng đi của toàn bộ cuộc chiến. Quân Ukraine tiếp tục tập trung quân và vũ khí tại đây. Quân Nga cũng đang tăng quân, dường như đang chuẩn bị cho một trận quyết chiến chiến lược, nhằm đánh tiêu hao lực lượng tinh nhuệ nhất của quân đội Ukraine.