Đi tìm tình yêu trong di sản âm nhạc của nhạc sỹ Thanh Tùng

Đã từ nhiều thập niên, âm nhạc của Thanh Tùng luôn là một phần đồng hành không thể thiếu trong đời sống của rất nhiều khán giả mến mộ. Những nhạc phẩm của ông không chỉ là hoài niệm, là ký ức, là một phần quá khứ thanh xuân tươi đẹp của nhiều người thế hệ trước mà vẫn đang là hiện tại của những người trẻ hôm nay khi chúng vẫn được vang lên đây đó qua những chuyển soạn mới, những giọng hát mới và tất nhiên là cả những hình dung, mường tượng, thổn thức mới theo nhịp sống thời đại. Sức sống ấy của những giai phẩm đẹp nhất mà Thanh Tùng để lại cho chúng ta một niềm tin rằng chúng sẽ còn là tương lai bởi tính nối tiếp trong cách thể hiện tâm hồn Thanh Tùng là vô cùng mạnh mẽ.

Hiểu được những giá trị mà nhạc sỹ Thanh Tùng để lại, gia đình ông, cùng với sự hợp tác của những người xem ông như cha chú, như đàn anh đi trước, như người thầy dẫn bước, đã bắt tay vào một dự án mang hơi thở rất khác cho các tác phẩm quen thuộc mà Thanh Tùng để lại. 

Dự án được tài trợ bởi Công ty cổ phần Tập đoàn Gelex, Công ty Cổ phần Đầu tư Xây dựng Thiên Đức, Công ty TNHH Đầu tư và Kinh doanh thương mại Bách Việt chi nhánh Phú Thọ cùng với sự đồng hành của dàn nhạc giao hưởng Mặt Trời và Nhà hát Hồ Gươm.

“Legacy of Love” là buổi hoà nhạc theo hình thức Classical Crossover với sự góp mặt của những nghệ sỹ hàng đầu Việt Nam hiện nay sẽ được tổ chức trang trọng ở Nhà hát Hồ Gươm, một trong những nhà hát có cơ sở vật chất hiện đại hàng đầu Việt Nam hiện nay và đã trở thành một địa chỉ văn hoá quen thuộc của người dân Hà Nội.

Hình thức Classical Crossover kết hợp giữa dàn nhạc giao hưởng với ban nhạc điện tử là một hình thức đã khá quen thuộc với rất nhiều khán giả trong nước những năm gần đây. Cũng đã từng có một số ít ca khúc của Thanh Tùng đã được dàn dựng, chuyển soạn và trình diễn theo hình thức này trong một số các chương trình nghệ thuật tổng hợp nhiều tác giả. Tuy nhiên, từ trước tới nay, chưa bao giờ có một dự án âm nhạc với toàn bộ tác phẩm trong một dự án theo hình thức này là sáng tác của Thanh Tùng. Legacy of Love chính là chương trình đầu tiên mà tất cả các tác phẩm tiêu biểu nhất trong sự nghiệp của ông được thể hiện theo hình thức Classical Crossover. Và lựa chọn hình thức này cũng là một cách để nhắc lại một di sản khác của nhạc sỹ Thanh Tùng. Đó là thời kỳ ông hoạt động âm nhạc trong vai trò một một chỉ huy, một nhà soạn nhạc của dàn nhạc Đài tiếng nói Việt Nam và Đài truyền hình TP.HCM

Điểm khác biệt lớn nhất trong classical crossover của Legacy of Love so với nhiều chương trình tương tự về hình thức chính là sự góp mặt của Giám đốc âm nhạc Trần Mạnh Hùng, một nhạc sỹ được xem là hàng đầu Việt Nam hiện nay trong chuyển soạn, phối khí nhạc giao hưởng và có nhiều thành công với các tác phẩm khí nhạc Việt Nam. Năm 2017, nhạc sĩ Trần Mạnh Hùng là tác giả trẻ nhất (44 tuổi) của Việt Nam vinh dự nhận Giải thưởng Nhà nước về văn học - nghệ thuật. Những tác phẩm của nhạc sĩ Trần Mạnh Hùng ở cả lĩnh vực giao hưởng và ca khúc thính phòng được sáng tác và chuyển soạn, phối khí với quan điểm kỹ thuật chuẩn mực thế giới. Tên tuổi của anh gắn liền với rất nhiều dự án lớn như vở Opera Công nữ Anio, chuỗi chương trình Điều Còn Mãi… Dưới bàn tay chuyển soạn, phối khí của Trần Mạnh Hùng, chắc chắn khán giả sẽ bất ngờ khi được gặp lại Thanh Tùng ở một diện mạo khác: sang trọng mà vẫn gần gũi, giàu tình cảm, khơi gợi được những ký ức đẹp nhất của người nghe trong từng nét giai điệu của Thanh Tùng.

Song hành với nhạc sĩ Trần Mạnh Hùng chính là nhạc trưởng tài năng người Pháp Olivier Ochanine, dàn nhạc Sun Symphony Orchestra (SSO) và Sơn Thạch band. Biên chế dàn nhạc, ban nhạc lên tới gần 70 cá nhân đều được tuyển lựa rất kỹ càng và đều là những nghệ sỹ tài năng, giàu kinh nghiệm, đã từng trình diễn trong các chương trình đặc sắc nhất Việt Nam những năm qua.

Ngoài ra, trong Legacy of Love còn có sự góp mặt của những nhân tố hứa hẹn tạo nên nhiều bất ngờ với nhiều cung bậc cảm xúc mới lạ. Đầu tiên là Nghệ sĩ Saxophone Quyền Thiện Đắc người sau khi tốt nghiệp xuất sắc Trường Âm nhạc Berklee College of Music - Mỹ đã lập tức khẳng định tên tuổi của mình bằng loạt dự án album cá nhân cũng như được nhiều nhạc sĩ, nhà sản xuất mời tham gia những chương trình lớn trong và ngoài nước.

Kế đến là Nghệ sĩ Piano Liao Hsin - Chiao, tiến sĩ âm nhạc người Đài Loan, đến từ trường Đại học Stony Brook, New York. Cô cũng có bằng Thạc sĩ âm nhạc của trường Stony Brook và bằng Cử nhân âm nhạc của Trường Đại học Quốc gia Đài Bắc - nơi cô theo học cùng Giáo sư Mei-Ling Wang. Liao Hsin - Chiao hiện được xem là một trong những tài năng piano sáng giá và thường xuyên biểu diễn tại những phòng hoà nhạc lừng danh và hợp tác với nhiều nghệ sĩ nổi tiếng.

Thứ ba là Nghệ sĩ Cello Phan Đỗ Phúc. Tốt nghiệp xuất sắc Tiến sĩ biểu diễn Cello dưới sự dìu dắt của Giáo sư Colin Carr tại Đại học Stony Brook, New York, Phan Đỗ Phúc từng là bè trưởng Cello của nhiều dàn nhạc uy tín tại Mỹ và quốc tế. Từ năm 2022, Phúc trở thành Nhạc trưởng đầu tiên của Dàn nhạc Giao hưởng Trẻ Việt Nam (VYO) và gần đây nhất, anh trở thành Phó Tổng Giám đốc điều hành của Viện Âm Nhạc Trẻ Việt Nam (VYMI), với sứ mệnh lan toả vẻ đẹp của âm nhạc cổ điển tới cộng đồng, thông qua các dự án biểu diễn, giáo dục đa dạng. Năm 2024, VYMI đã khởi xướng và tổ chức thành công mùa đầu tiên của Lễ hội Âm nhạc Cổ điển 2024 (VCMF) tại Đà Lạt, quy tụ đông đảo các nghệ sỹ hàng đầu trong nước và quốc tế.

Cùng với dàn nhạc, những nghệ sỹ kể trên sẽ mang tới cho khán giả những bản hoà tấu đặc sắc từ các ca khúc của Thanh Tùng. Đặc biệt, sẽ có cả tác phẩm hoà tấu mà nhạc sỹ Thanh Tùng đã ghi dấu ấn trong lòng khán giả nhưng không phải ai cũng biết ông là người sáng tác như nhạc phim Ván bài lật ngửa, một bộ phim mà nhắc tới nó, ắt hẳn chúng ta sẽ nhớ ngay tới nét giai điệu khi Nguyễn Thành Luân rảo bước trên đám lá khô trong một chiều hoàng hôn rất đẹp.

Cuối cùng, phải kể đến 3 giọng ca rất đẹp và được yêu mến hiện nay là Uyên Linh, Lân Nhã và Nguyễn Ngọc Anh. Chính họ sẽ là những người truyền tải những ca từ sâu sắc mà gần gũi, man mác mà khắc khoải vốn dĩ đã được nhiều khán giả yêu mến Thanh Tùng thuộc nằm lòng. Chính họ sẽ khiến những tình cảm mà Thanh Tùng dành cho những người thân yêu nhất của ông vang lên và khơi lại ký ức yêu thương đẹp nhất, buồn nhất trong lòng khán giả. Họ sẽ giúp chúng ta hình dung lại được một người tình cũ “lâu lắm rồi không đến chơi”, một người vợ tảo tần “vội vàng trong nắng trưa, áo phơi trời đổ cơn mưa”… Và chính từ những giọng hát ấy, ta sẽ được nhìn thấy rõ nhất di sản mà Thanh Tùng để lại: Tình Yêu.

Nối tiếp Legacy of Love live concert sẽ là dự án đĩa than cùng tên với 10 ca khúc tuyển chọn và được xem là những tình ca bất hủ nhất của Thanh Tùng được chuyển soạn thành các bản hoà tấu classical crossover. Trong số đó, sẽ có 2 ca khúc đặc biệt được khán giả và giới chuyên môn đánh giá xuất sắc về cả giai điệu lẫn ca từ là Giọt nắng bên thềm và Hoa cúc vàng sẽ được phối khí hoàn toàn mới như một món quà đặc biệt dành cho giới mộ điệu.

Như đã nói ở trên và cũng như nhiều người đã biết, sinh thời, nhạc sỹ Thanh Tùng ngoài sáng tác, hoạt động như một chỉ huy, nhà soạn nhạc ở Đài tiếng nói, Đài truyền hình TPHCM, ông còn từng tham gia dàn dựng, chỉ huy rất nhiều chương trình biểu diễn và thu âm cho nhiều đoàn nghệ thuật các địa phương. Những bản ghi âm các tác phẩm mà ông dàn dựng, chuyển soạn, chỉ huy chắc hẳn vẫn còn đây đó ở kho lưu trữ của các đơn vị mà ông từng trải qua, như một di sản ông để lại cho họ. Tuy nhiên, gia đình nhạc sỹ và những người yêu mến ông đều mong mỏi di sản của ông đến được với rộng khắp khán giả cả nước. Chính vì thế, dự án đĩa than Legacy of Love đã được tiến hành để những ai yêu mến Thanh Tùng có thể giữ riêng cho mình một Thanh Tùng của họ, cả ở phần tâm hồn cũng như thể lý. Sẽ là một cảm xúc rất đặc biệt nếu một đêm tĩnh lặng nào đó, dưới ánh đèn vàng ấm áp, ta nâng niu chiếc đĩa than, khẽ đặt nó lên mâm đĩa và lắng nghe những nốt nhạc của Thanh Tùng vang lên với một chất âm xuất sắc nhất và qua phần trình diễn của những nghệ sỹ tài năng nhất. Đó chính là lúc mỗi chúng ta được “gặp” Thanh Tùng của lòng mình, một Thanh Tùng khác với những gì chúng ta thường được nghe: tao nhã hơn, Thanh hơn và đồ sộ như một cây Tùng cổ thụ phủ bóng.

Về chuỗi dự án Legacy of Love này, chị Nguyễn Bạch Dương - con gái của nhạc sỹ Thanh Tùng chia sẻ: “Là một người yêu nhạc giao hưởng, và cũng rất yêu những bản tình ca của nhạc sĩ Thanh Tùng như một fan hâm mộ, tôi bắt đầu nung nấu ý tưởng tổ chức một live concert cổ điển giao thoa trên các tác phẩm của ba mình. Khoảng 5 năm trước, tôi có duyên gặp được nhạc sĩ Trần Mạnh Hùng - là một trong những nhạc sĩ tài năng ở thế hệ hiện tại, chuyên về chuyển soạn, phối khí nhạc giao hưởng. Từ đó, chúng tôi đã tìm thấy sự đồng điệu và quyết định thực hiện dự án này.

Các khán giả thường biết về ba chúng tôi trên cương vị là người nhạc sĩ với những bản tình ca đẹp. Là những người con chúng tôi còn tự hào hơn nữa với hình ảnh cha mình là người chỉ huy dàn nhạc được đào tạo bài bản và đã tiên phong trong việc chuyển soạn và hòa âm phối khí từ những năm ở thập niên 70s. Tôi hy vọng khán giả có thể biết thêm một khía cạnh khác về nhạc sĩ Thanh Tùng. Đồng thời, từ ý tưởng này, tôi cũng hi vọng sẽ mang những âm hưởng và hình ảnh hàn lâm của nhạc cụ cổ điển tiếp cận gần hơn với công chúng thông qua sự gần gũi và lan tỏa của những tác phẩm và âm nhạc Thanh Tùng.”.

Tất cả những gì chị Bạch Dương sẻ chia đã nói lên tất cả. Di sản của nhạc sỹ Thanh Tùng không chỉ là những tình ca bất hủ. Di sản của Thanh Tùng còn là một nhà soạn nhạc, một chỉ huy âm nhạc được đào tạo bài bản nhất và ông cũng là một nhạc sỹ tiên phong nhất trong hoà âm, phối khí, chuyển soạn từ thập niên 70s. Và hơn tất cả, di sản của ông chính là Tình yêu bởi vì nó không chỉ đề tài ông thường viết mà nó còn là nơi chúng ta gặp được một tâm hồn đồng điệu với mình, để rồi yêu, để rồi nhớ, để rồi hoài niệm kể cả khi biết đâu đó để rồi ta rồi cũng có khi lại phải Một mình.

Một hoạt động không thể không nhắc tới trong chuỗi Legacy of Love chính là một cuốn sách cùng tên sẽ được xuất bản trong thời gian sắp tới (dự kiến 2025). Những trang sách có chứa thanh âm trong nó hay không, những người yêu mến Thanh Tùng sẽ nhận ra sớm thôi. Nhưng chắc chắn cuốn sách đó cũng là một di sản của tình yêu mà Thanh Tùng để lại: Tình yêu thương mà bằng hữu, những người thân, những cộng sự, và cả những người đi sau đã dành cho ông suốt nhiều năm qua.

Cuốn sách này tập hợp tất cả những bài viết chân thành nhất về người nhạc sỹ tài hoa mà ở đó, độc giả sẽ được nhìn thấy chân dung của Thanh Tùng từ nhiều góc độ khác nhau. Bút pháp của mỗi người mỗi khác, văn phong mỗi người mỗi khác nhưng tựu trung ở đó là một điểm duy nhất: Tình cảm trân quý của họ dành cho Thanh Tùng. Những bài viết khắc hoạ lại Thanh Tùng của một thời bao cấp, một thời đổi mới, một thời hoạt động âm nhạc sôi nổi bên cạnh những bè bạn thân thiết nhất của ông. Ở đó, những khán giả chưa từng được tiếp xúc với Thanh Tùng một lần sẽ nhận ra ông một cách sống động nhất, như thể ông đang đối diện họ, trang phục phong nhã, nheo mắt cười, khói thuốc cuộn lên qua những ngón tay đúng như câu “Bài hát, tìm trong khói thuốc, từng giờ bình yên”. Và từ đó, chính trong tim người đọc, giai điệu của những tình ca Thanh Tùng sáng tác sẽ vang lên, bằng một hình dung qua tiếng hát quen thuộc của ai đó vốn dĩ đã khắc sâu trong lòng độc giả ấy. Những nhắc lại đó, phải chăng, cũng là một di sản của Thanh Tùng như chính tâm nguyện của ông, của gia đình ông: Di sản của Tình Yêu./.