Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis ngày 30/8 đã thẳng thắng bày tỏ quan điểm khác biệt với Tổng thống Trump về vấn đề CHDCND Triều Tiên. Đây được coi là ví dụ mới nhất của việc Tổng thống Trump thường “lệch nhịp” với cấp dưới.
Lạc điệu
Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ James Mattis nói với các phóng viên: “Chúng ta không bao giờ hết các giải pháp ngoại giao”. Phát biểu này được đưa ra chỉ vài giờ sau khi Tổng thống Trump đăng trên mạng xã hội Twitter rằng “đối thoại không phải là câu trả lời” khi đề cập đến vấn đề liên quan tới chương trình hạt nhân và tên lửa của Triều Tiên.
 |
| Tổng thống Trump (trái) và Bộ trưởng Quốc phòng Mattis. Ảnh: Reuters |
Vào ngày 29/8, ông Mattis tuyên bố binh sĩ là người chuyển giới vẫn được phép phục vụ trong quân đội Mỹ. Trước đó, Tổng thống Trump đã có ý định gây tranh cãi cấm người chuyển giới gia nhập quân đội Mỹ.
Qua những đường lối khác nhau trên, hãng thông tấn Reuters (Anh) cho rằng Bộ trưởng Mattis là một trong những nhân vật cấp cao, bao gồm Ngoại trưởng Rex Tillerson, cố vấn kinh tế Nhà Trắng Gary Cohn, thể hiện bất đồng với Tổng thống Mỹ.
Ông Cohn đã có hàm ý chỉ trích Tổng thống về phát biểu liên quan tới vụ việc ở Charlottesville, đồng thời còn có tin đồn về việc thành viên đảng Dân chủ này muốn từ chức.
Ngày 12/8, tại Charlottesville, đã có nhóm biểu tình phản đối việc di dời tượng Tướng Robert E Lee của quân đội Miền Nam trong cuộc nội chiến Mỹ thập niên 1860. Những người này ủng hộ phong trào Người da trắng thượng đẳng.
Sau đó, nhóm gây tranh cãi này đụng độ với phía phản đối phát xít và nạn phân biệt chủng tộc. Cùng ngày, một chiếc xe ô tô đã đâm vào nhóm biểu tình dẫn đến một người thiệt mạng và 19 người bị thương. Tổng thống Mỹ Donald Trump sau đó đã gây tranh cãi lớn khi phát biểu lỗi “thuộc về nhiều phía” trong vụ bạo lực này.
Khi Ngoại trưởng Tillerson ngày 27/8 nhận được câu hỏi liên quan tới phát biểu của Tổng thống Trump rằng “lỗi thuộc về nhiều phía”, ông chỉ trả lời ngắn gọn: “Tổng thống phát biểu cho chính ông ấy”.
Người phát ngôn Nhà Trắng Sarah Sanders ngày 29/8 đã tìm cách giảm nhẹ phát biểu của ông Tillerson: “Tôi không cho rằng có người muốn tự tách biệt. Theo tôi, có thời điểm người khác không đồng tình với bạn. Đối với tôi đó là điều tốt để bạn có đối thoại hiệu quả”.
Các tổng thống hoàn toàn có thể không cùng ý kiến với cố vấn về sách lược hoặc nhiều vấn đề khác, nhưng sự “lệch hướng” thường chỉ xuất hiện trong nội bộ và chỉ lộ ra với công chúng do bị rò rỉ hoặc qua hồi ký, các nhà sử học, cựu quan chức chính phủ...
Reuters dẫn lời nhà sử học Michael Beschloss: “Tôi chưa từng thấy một tổng thống đương nhiệm với hàng loạt quan chức cấp cao nói về những điều như vậy”.
Ông Beschloss nói: “Những người này muốn bảo vệ uy tín của họ và đó là điều bạn không thường thấy ở các quan chức cấp cao quanh tổng thống”.
Lời khuyên tốt nhất
Bộ trưởng Quốc phòng Mattis đã liên tục làm rõ rằng ngoại giao, được hỗ trợ bởi một giải pháp quân sự đáng tin cậy, là cách duy nhất để ngăn khủng hoảng Triều Tiên leo thang thành xung đột.
Ngày 30/8, khi được hỏi về phát biểu của ông Mattis, người phát ngôn Lầu Năm Góc Dana White nói: “Bộ trưởng Mattis đã đưa ra khuyên hàng đầu của ông ấy cho tổng thống. Chính tổng thống mới là người ra quyết định cuối cùng”.
Cựu giám đốc Cục Tình báo Trung ương (CIA) Leon Panetta nhận định rằng khác biệt bên trong chính quyền Tổng thống Trump đã bị lộ ra bên ngoài bắt nguồn từ thói quen của ông chủ Nhà Trắng là đăng ý kiến cá nhân lên mạng xã hội Twitter.
“Tổng thống Trump không phải là kiểu người chấp nhận ngồi xuống với đội ngũ an ninh quốc gia và cố gắng giải quyết các vấn đề trong tiến trình chính trị bị hạn chế bởi Nhà Trắng”, ông Panetta đánh giá.
Vào đầu tháng 8, một đoạn video xuất hiện trên mạng xã hội trong đó Bộ trưởng Mattis nói với binh sĩ rằng nước Mỹ có những vấn đề mà quân đội không có. Phát biểu này được cho xuất hiện trong chuyến thăm tới Jordan ngày 21/8 của ông Mattis, sau vụ bạo lực tại Charlottesville.
Giáo sư Jennifer Lawless tại Đại học Mỹ cho biết rất đáng quan tâm khi có một số cố vấn cấp cao của ông Trump tự tách mình khỏi phát ngôn của tổng thống về Charlottesville.
“Bạn không thể theo sau mỗi thành viên trong nội các của bạn. Điều đó khiến tưởng như bạn đã có lựa chọn sai”, bà Lawless cho hay.