Cầm trên tay một bó vỏ quýt khô hình như bông hoa 3 cánh, chị Phan Ngọc Diệu ở ngõ 165 Xuân Thuỷ (Cầu Giấy, Hà Nội) đưa lên mũi ngửi rồi nhận xét: "Tuy có màu đen nhưng vỏ quýt rất thơm, những nốt sần trên vỏ quýt vẫn còn nguyên mặc dù loại này đã được chôn 6 năm dưới đất".
Chị cho biết, vỏ quýt khô có rất nhiều công dụng tốt cho sức khỏe. Nhà chị thường dùng để làm gia vị chế biến các món ăn như với món lợn quay giòn bì, món cá kho, canh hầm,... khiến món ăn thơm phức. Đặc biệt, với các món liên quan đến cá, cho vỏ quýt khô xay nhuyễn khi nấu cùng sẽ có tác dụng cản mùi tanh hiệu quả, giúp cá thơm hơn rất nhiều. Ngoài ra, chị còn dùng vỏ quýt pha trà uống vào mùa đông bởi chúng rất hữu ích cho vấn đề điều trị các bệnh liên quan đến đường hô hấp.
 |
| Trên thị trường khá nhiều nơi bán vỏ quýt khô với giá từ 150.000-350.000 đồng/kg tùy loại. |
Tuy nhiên, theo chị Diệu, loại vỏ quýt chị dùng không phải là loại vỏ của quýt mua ở cửa hàng hay chợ ăn hàng ngày. Chúng là vỏ quýt sạch, được người Đông Tạng (Trung Quốc) xử lý khéo léo khi chôn dưới đất 6 năm trời mới đào lên đem bán. Thế nên, để mua được, chị phải đặt hàng trước cả tháng trời với giá lên tới 6 triệu đồng/kg.
Tương tự, từng bị hấp dẫn bởi mùi thơm của món ăn trong một chuyến sang Trung Quốc công tác, chị Dương Thanh Hoài ở Làng Việt kiều châu Âu (Hà Đông, Hà Nội) đã hỏi được đầu bếp về bí quyết lấy vỏ quýt khô để làm gia vị khi tẩm ướp, nêm nếm các món ăn. Thế nhưng, ngỏ ý hỏi mua một ít để đem về thì vị đầu bếp của nhà hàng nhất quyết từ chối, chỉ tặng cho một bó chục vỏ. Bởi, theo vị đầu bếp này, vỏ quýt (trần bì) này ông chỉ mua đủ dùng, không có dư để bán ra ngoài.
Sau chuyến công tác ấy, về đến Việt Nam chị phải khá vất vả mới tìm được nơi bán vỏ quýt khô Đông Tạng với giá khá đắt đỏ. Nhưng đổi lại, loại vỏ quýt này thuộc diện hảo hạng, pha trà uống mùa đông cảm giác giữ ấm được cơ thể, ít mắc các bệnh liên quan đến đường hô hấp như ho, viêm họng. Riêng nấu ăn, món nào cho vỏ quýt vào cũng dậy mùi hương, thơm phức, đến hàng xóm cũng phải tò mò, chị chia sẻ.
Trao đổi với PV, anh Trần Văn Phương, chủ một cửa hàng thực phẩm cao cấp tại Quận 1 (TP.HCM), cho biết, vỏ quýt khô - hay còn gọi là trần bì - thường được mọi người sử dụng để làm gia vị nấu ăn hay pha trà uống hàng ngày.
Đây là mặt hàng khá mới ở thị trường Việt Nam, anh nhập về bán mới được 2 năm nay. Song, dịp giáp Tết Nguyên đán này, lượng khách đặt mua tăng lên gấp 5-6 lần so với thời điểm cùng kỳ năm ngoái. Theo đó, có khách đặt mua cả cân để về làm trà và gia vị, nhưng có khách chỉ đặt mua 2-3 lạng/lần. Bởi, giá của vỏ quýt khô hiện dao động từ 3-6 triệu đồng/kg tùy vào thời gian chúng được chôn ở dưới đất bao nhiêu năm.
Theo a Phương, kỹ thuật chôn võ quýt xuống dưới đất như thế nào để không bị nấm mốc là bí quyết của người Đông Tạng. Tuy nhiên, vỏ quýt vẫn giữ được các nốt sần bên ngoài, đảm bảo gần như dưỡng chất được giữ nguyên, khác hoàn toàn với loại vỏ quýt được làm khô bằng cách đem phơi dưới nắng.
“Đợt vừa rồi tôi nhập 60kg vỏ quýt khô Đông Tạng dự kiến đủ hàng bán trong dịp Tết này. Vậy mà trong vòng nửa tháng, toàn bộ số vỏ quýt trên được khách mua hết sạch”. Anh nói và cho biết, mấy ngày hôm nay, khách phải chờ 10-15 ngày mới có hàng.
Ghi nhận của PV. cho thấy, trên thị trường hiện nay vỏ quýt khô là mặt hàng được bán khá phổ biến với mức giá dao động từ 150.000-350.000 đồng/kg tùy loại. Riêng loại vỏ quýt khô Đông Tạng có giá lên tới 3-6 triệu đồng/kg tùy vào độ tuổi được chôn dưới đất.
 |
| Để có loại vỏ quýt khô Đông Tạng, dân Việt phải chi tới 6 triệu đồng/kg. |
Theo lương y Bùi Hồng Minh (Hiệp hội Đông y Ba Đình), vỏ quýt xanh gọi là thanh bì, vỏ quýt chín gọi là trần bì, đều có công dụng chữa bệnh. Do đó, có thể sử dụng vỏ quýt nghiền thành bột sử dụng để chữa bệnh liên quan đến tiêu hóa, viêm phế quản, cảm cúm, ho, điều hòa huyết áp, ổn định nhịp tim, hoặc dùng để xua tan mệt mỏi, cải thiện giấc ngủ và chống nấm móng tay chân nhờ đặc tính sát khuẩn mạnh.
Trong khi đó, lương y Vũ Quốc Trung, mặc dù tốt cho sức khỏe, song các chuyên gia Đông y cũng khuyến cáo, những người khí hư cần dùng thận trọng, người có khí trệ, nhiều mồ hôi không dùng được. Khi dùng cũng phải đúng liều lượng nhất định, không nên dùng quá nhiều. Ngoài ra, cần phải chọn được loại quýt sạch, không có thuốc bảo quản, không có thuốc trừ sâu để tránh gây hại cho sức khỏe.