Tầng lớp trung lưu Trung Quốc, đặc biệt là giới nhân viên văn phòng "cổ cồn trắng", đang ngày càng hoang mang và lo lắng về ảnh hưởng của chiến tranh thương mại với Mỹ. Điều này trái ngược với báo chí chính thức và mạng xã hội Trung Quốc vốn đang đầy rẫy thông điệp kêu gọi đất nước vững vàng trước nghịch cảnh.
Lo ngại về tác động của cuộc chiến thương mại, cộng thêm việc giá thực phẩm tăng cao, đã ảnh hưởng đến mức độ sẵn sàng chi tiêu của người dân. South China Morning Post nhận định điều có thể gây ra sự sụt giảm mạnh hơn nữa trong tăng trưởng kinh tế Trung Quốc.
Những lo ngại này cũng có thể giúp đẩy mạnh nỗ lực của tầng lớp trung lưu và thượng lưu để bảo vệ tài sản của họ bằng cách mua vàng hoặc ngoại tệ và chuyển tài sản ra nước ngoài.
Cảm nhận rõ tác động
Đối với tầng lớp trung lưu thành thị của Trung Quốc, những người được hưởng lợi từ sự bùng nổ kinh tế của đất nước trong vài thập kỷ qua và mặc định rằng cuộc sống sẽ ngày càng tốt hơn, sự cạnh tranh ngày càng gay gắt giữa Trung Quốc và Mỹ đang mang đến cảm giác không chắc chắn về tương lai, thúc đẩy họ tìm kiếm bất kỳ thông tin nào về cuộc chiến thương mại ngoài những bài báo tuyên truyền.
"Hãy nói cho tôi hiểu đúng về tác động của cuộc chiến thương mại đối với cuộc sống của những người bình thường như chúng tôi. Cảm ơn!", Su Gengsheng, nhà văn trên mạng và blogger nổi tiếng với hơn 300.000 người theo dõi trên Weibo, viết bốn ngày sau khi Mỹ tăng thuế đối với 200 triệu USD hàng nhập khẩu của Trung Quốc.
Bài đăng là điều bất thường đối với một tài khoản hoàn toàn phi chính trị như Su, sau khi cô nổi tiếng với những lời khuyên về mỹ phẩm và mẹo trang điểm. Tuy nhiên, câu hỏi về cuộc chiến thương mại dường như nói lên nỗi lòng của nhiều người theo dõi Su, và nhanh chóng thu hút hàng nghìn bình luận và lượt thích cũng như hơn 10.000 lượt chia sẻ. Bình luận cho bài đăng đã sớm bị chặn vì "vi phạm luật pháp và quy định có liên quan", mặc dù bài đăng gốc vẫn còn
Mặc dù không thể tiếp cận tin tức không bị kiểm duyệt, những tác động bất lợi của cuộc chiến thương mại đã bắt đầu được cảm nhận và nhanh chóng được biết đến trong toàn xã hội Trung Quốc. Điều này đặc biệt đúng đối với những người bây giờ có thứ để mất, bao gồm giá trị cổ phiếu và bất động sản, cơ hội cho con cái du học Mỹ hoặc thậm chí là việc có thể xem mùa cuối cùng của Game of Thrones trên truyền hình.
Lời hiệu triệu mang tinh thần dân tộc của chính phủ, yêu cầu mọi người thắt lưng buộc bụng và chuẩn bị cho những khó khăn kéo dài, đã làm tăng thêm mối lo ngại của những công dân đã làm việc chăm chỉ để có cuộc sống thoải mái.
"Gần đây, tôi thường trò chuyện với các bạn cùng lớp hay khách hàng sống và làm việc ở nước ngoài. Chúng tôi nói chuyện rất cẩn trọng vì chúng tôi sợ tài khoản WeChat của mình bị chặn vì bất kỳ nội dung nhạy cảm nào liên quan đến tin tức chiến tranh thương mại. Nhưng tôi thực sự cần biết thêm về những gì đang thực sự xảy ra trong cuộc chiến thương mại và điều gì sẽ xảy ra tiếp theo", một người làm trong ngành xuất khẩu tại Quảng Châu, độ tuổi 40, cho biết, yêu cầu giấu tên.
"Chỉ trong hai tuần, tâm lý của bạn bè xung quanh tôi đã thay đổi. Chúng tôi từng nghĩ (một cuộc chiến thương mại) là hoàn toàn không thể. Bây giờ tôi bắt đầu lo sợ (đồng nhân dân tệ) sẽ mất giá trong tương lai gần, và thậm chí là một tình huống khủng khiếp hơn phía trước nếu hai bên lao vào một cuộc chiến toàn diện, không chỉ về thương mại và công nghệ, mà cả về tài chính và thị trường tiền tệ".
"Tôi sẽ rất vui nếu tất cả nỗi sợ hãi của tôi là không cần thiết, nhưng tôi không thể ngừng nghĩ đến những điều đó. Tôi nghĩ rằng tôi có thể cần phải lập một kế hoạch dự phòng, như giữ một lượng nhất định tiền mặt bằng đồng yen Nhật, USD hoặc AUD tại nhà, phòng trường hợp khẩn cấp trong những tình cảnh tồi tệ. Vấn đề có thể sẽ không phát sinh, nhưng bây giờ tôi thực sự cần phải nhận thức được khả năng này vì gia đình của tôi", người này nói
Nhân dân tệ trượt giá
Tin tức mới nhất về nền kinh tế và phản ứng của chính phủ đối với cuộc chiến thương mại đã gây lo ngại cho một số người, và là một đòn giáng mạnh vào niềm tin của tầng lớp trung lưu Trung Quốc trước nguy cơ lạm phát và thất nghiệp ngày càng tăng.
South China Morning Post cho biết giá thực phẩm đã tăng 6,1% trong tháng 4 do giá thịt lợn và trái cây cao hơn, với mức tăng giá thịt lợn là 14,4% so với 5,1% trong tháng 3. Tuần trước, Bắc Kinh đã thành lập Tổ Lãnh đạo Công tác Việc làm thuộc Quốc vụ viện để theo dõi tình hình việc làm của đất nước, nhấn mạnh mối quan tâm ngày càng tăng của chính phủ đối với tình trạng thất nghiệp do sự leo thang liên tục của cuộc chiến thương mại với Mỹ.
"Đồng nhân dân tệ (NDT) đang trượt xuống mức 1 USD bằng 7 NDT, một gói nho 500 gram đã tăng vọt lên 30 NDT (4,3 USD) ở chợ, và Phó thủ tướng Hồ Xuân Hoa sẽ lãnh đạo nhóm theo dõi áp lực trong thị trường việc làm. Ngày càng có nhiều tin tức về tác động của cuộc chiến thương mại và nó đang bắt đầu ảnh hưởng đến cuộc sống hàng ngày của chúng ta như thế nào", Yan Chao, giám đốc vận hành tại của công ty quảng cáo có trụ sở tại Thượng Hải, cho biết.
"Công việc rất quan trọng với tôi vì vợ tôi là nội trợ và chúng tôi có một cô con gái mới hai tuổi. Bố mẹ tôi là bác sĩ đã nghỉ hưu và trả phần lớn tiền vay cho tôi. Vợ tôi và tôi dự định mua một chiếc xe mới bằng một khoản vay mua ôtô, nhưng có lẽ tốt hơn là trì hoãn kế hoạch đó đến có lẽ là năm sau khi tình hình kinh tế trở nên chắc chắn".
Tỷ giá hối đoái với đồng USD dao động ở mức 6,9 vào tuần trước, nhưng Li Yue, một kỹ sư điện tử lâu năm ở Thâm Quyến, đã chuyển đổi một số khoản tiết kiệm bằng nhân dân tệ của mình với tỷ giá khoảng 6,3, 6,5 và 6,7.
"Từng rất khó để tìm kiếm thông tin kỹ thuật từ nước ngoài qua Internet vào những năm 1990, và bây giờ tôi rất nhờ thời đó. Là một chuyên gia công nghệ, tôi hoàn toàn hiểu rằng nếu quan hệ Trung - Mỹ tiếp tục xấu đi, hoặc nếu Trung Quốc mất nhiều đơn đặt hàng từ các nước phương Tây, nhiều chuỗi cung ứng công nghiệp phát triển trong quá khứ sẽ sớm bị phá hủy", Li Yue nói.
Tìm cách giữ tiền
Người dân Trung Quốc đang làm nhiều cách để bảo vệ tài sản của họ do lo ngại tác động của cuộc chiến thương mại.
"Tôi thậm chí nghe nói một số người giàu có tìm đến các ngân hàng ở Hong Kong mua vàng miếng và giữ chúng tại ngân hàng để đảm bảo an toàn", Li Zhenbiao, người chuyên giúp giới nhà giàu Trung Quốc ra nước ngoài và mua bất động sản, cho hay.
"Đó là một lựa chọn tốt nếu bạn không lạc quan về triển vọng của nền kinh tế và giá trị của đồng nhân dân tệ nhưng nó lại là (thực tiễn) rất mới và chỉ mới xuất hiện. Chưa có nhiều người đi mua vàng miếng. Rốt cuộc, mức đầu tư rất cao. Mua và dự trữ một số đô-la là điều dễ dàng nhất đối với người bình thường".
Mức nợ cao của nhiều cá nhân cũng là mối quan tâm đặc biệt nếu nền kinh tế tăng trưởng chậm hơn nữa.
Eli Mai, một giám đốc kinh doanh tại Quảng Châu, sở hữu hai căn hộ với tổng giá trị thị trường là 48 triệu nhân dân tệ (7 triệu USD), với khoảng 14 triệu nhân dân tệ (2 triệu USD) tiền vay.
Mai, 35 tuổi, dành phần lớn tiền lương hàng tháng của anh, khoảng 15.000 nhân dân tệ (2.200 USD), để trả các khoản vay, trong khi gia đình sử dụng thu nhập của vợ anh để chi tiêu hàng ngày. Đầu năm ngoái, Mai cảm thấy rằng sự nghiệp của mình bị đình trệ và chi tiêu của anh nhiều hơn thu nhập. Do đó, anh đã vay 300.000 nhân dân tệ (43.400 USD) từ một ngân hàng địa phương, với lãi suất trung bình trên 5% và sử dụng số tiền này để đầu tư vào một công ty du lịch của bạn bè.
"Việc làm ăn vẫn chưa sinh lời. Tôi chỉ mong rằng cuộc chiến thương mại sẽ kết thúc càng sớm càng tốt", anh Mai nói. "Mặt khác, tôi nghĩ sẽ không thể nào là kết thúc vui vẻ".