Kho tài sản vô giá hơn 1.000 đồ cổ của thầy giáo Quảng Ngãi

Gia tài đồ cổ với hơn 1.000 hiện vật

Thầy Phương (sinh năm 1961, ngụ thôn An Hội Bắc, xã Nghĩa Kỳ, huyện Tư Nghĩa, tỉnh Quảng Ngãi) vốn là thầy giáo dạy tiếng Anh, dạy đàn và nhạc lý tự do. Điểm đặc biệt ở thầy chính là niềm đam mê dành cho cổ vật. Mỗi khi có thời gian, thầy lại rong ruổi vào Nam ra Bắc để sưu tầm đồ cổ. Để thỏa niềm đam mê, thầy phải chắt chiu dành dụm tiền từ việc dạy học.

Thầy Phương say sưa nói về pháp lam của triều đình nhà Nguyễn.

Tốt nghiệp THPT vào năm 1980, đến năm 1982, thầy Phương nhập ngũ. Trong thời gian ở quân ngũ, một lần tình cờ ghé quán nước đối diện cổng doanh trại, thầy bị mê hoặc bởi chiếc bình rượu cổ thời Khang Hy - một trong rất nhiều đồ cổ quý hiếm của chủ quán nước. Từ đó, mỗi khi có thời gian rảnh, thầy lại lui tới quán nước này để ngắm nghía những món đồ cổ và nghe chủ quán kể về giá trị văn hóa, lịch sử của từng hiện vật. Giữa năm 1985, thầy Phương ra quân, dành một khoảng thời gian đi làm thuê để kiếm tiền rồi quay trở lại nhà chủ quán nước mua chiếc bình rượu cổ thời Khang Hy. Sau gần một ngày thuyết phục khan cả giọng, người chủ quán cũng chịu bán chiếc bình quý cho thầy với giá ba chỉ vàng - giá trị bằng ba lô đất ở quê thầy thời điểm đó.

Sau đó, thầy Phương theo học đại học chuyên ngành tiếng Anh tại Trường Đại học Sư phạm Đà Nẵng. Dù là sinh viên nhưng làm thêm được đồng nào là thầy lại dốc hết cho việc tìm mua hiện vật cổ. Đến năm 1992, thầy Phương tốt nghiệp đại học, vừa đi làm vừa học thêm một số chuyên ngành lại vừa dành thời gian sưu tầm đồ cổ. Thầy bảo, càng tìm hiểu, càng tiếp xúc, càng không thể dứt ra được.

Nói rằng còn khiêm tốn nhưng thực tế bộ sưu tập đồ cổ của thầy Phương có hơn 1.000 hiện vật. Trong đó, nhiều món cổ vật quý hiếm có niên đại hàng ngàn năm, như chiếc đĩa đại thời nhà Minh (Trung Quốc) có đường kính 38cm, ấm trà Tử Sa thời nhà Minh (Trung Quốc), thủy chì celadon thời nhà Tống (Trung Quốc), bình tỳ bà Chu Đậu thời nhà Lê, chén đĩa thời nhà Trần, pháp lam của triều đình nhà Nguyễn, đĩa trà men lam Huế… Ngoài ra, thầy còn cất công sưu tập hàng loạt tiền xu, tiền giấy xưa như các tờ tiền thời nhà Tống, đồng tiền Gánh Dưa của Đông Dương, tiền xu Mỹ năm 1877, đồng tiền Pháp năm 1908…

Ngoài việc chịu khó rong ruổi sưu tầm, thầy Phương còn dành nhiều thời gian gặp gỡ với giới sưu tầm đồ cổ khắp mọi miền để nâng cao kiến thức. Nhờ nghiên cứu cổ vật trước đây nên vốn hiểu biết của thầy không ngừng được bổ sung cả về chiều sâu lẫn bề rộng theo từng ngày; đặc biệt là các lĩnh vực có liên quan đến lịch sử, văn hóa nước nhà cùng một số nước trên thế giới.

Theo kinh nghiệm của thầy Phương, để tìm hiểu về đồ cổ, trước tiên là đọc tài liệu ghi chép, quan sát kiểu dáng, màu sắc; với đồ sành sứ là nước men, dưới đáy thường có chữ và dấu mốc. Sau đó là trao đổi với các học giả, nhà nghiên cứu để có lời bình chính xác rồi để lại cho người đi sau học hỏi tiếp. Ngoài sự am hiểu sâu sắc về đồ cổ của từng thời kỳ, từng trường phái… điều quan trọng hơn là người chơi phải có tình hoài cổ, tri ân với cổ vật và biết “nói chuyện” với những món đồ cổ đó. Để rồi sau đó, người chơi khám phá ra những thông điệp thời gian được ấn ký trên những món đồ cổ.

Một góc trưng bày đồ cổ tại nhà thầy Phương.

Trong những cổ vật mà thầy Phương sưu tầm được có những hiện vật có giá trị lên đến hàng trăm triệu đồng, thậm chí cả tỷ đồng, nhưng thầy không bán mà nâng niu, cất giữ cẩn thận; bởi thầy quan niệm “quý vật tìm quý nhân”, không phải ai cũng gặp được những hiện vật cổ này. Gặp và sở hữu đó là cái duyên.

Đến nay, gia tài đồ cổ với hơn 1.000 món của thầy Phương đã được nhiều người trong giới chuyên môn đầu ngành ghi nhận và đánh giá cao. Những người chơi đồ cổ cũng thường xuyên ghé căn nhà nhỏ của thầy để giao lưu, học hỏi. Căn nhà thầy còn là địa điểm mà khách du lịch có chung đam mê đồ cổ và thích tìm hiểu những giá trị xưa cũ ghé thăm. Nhiều cổ vật do thầy sưu tầm cũng được trưng bày ở nhiều bảo tàng trong cả nước, làm phong phú thêm kho tàng cổ vật của Việt Nam. Nhìn hàng chục tấm bằng khen, giấy khen của trung ương và tỉnh tặng để tri ân những đóng góp của thầy mới thấy được cái tâm của một nhà sưu tầm cổ vật chân chính.