“Hạn” kép, nhiều người trồng hồ tiêu sắp “tiêu”

Sau đợt mưa cuối năm làm hư hại hàng trăm ha, hiện nay, hàng loạt diện tích hồ tiêu tại huyện M’Đrăk (tỉnh Đăk Lăk) vẫn tiếp tục chết. Gặp chúng tôi, ông Nguyễn Văn Yên ở thôn 01, xã Krông Á cho biết, gia đình ông có hơn 1.200 trụ tiêu với 800 trụ đang kinh doanh. Những năm trước, mỗi năm vườn tiêu này cho thu nhập ổn định từ 300 – 400 triệu đồng. Thế nhưng, sau đợt mưa cuối năm 2016, nửa diện tích tiêu đang kinh doanh của ông chết khô, 200 trụ tiêu mới trồng cũng héo hon, chết dần chết mòn. Nắng lên, vườn tiêu của ông Yên vẫn tiếp tục chết rải rác với căn bệnh nan y mang tên thán thư.

Ông Yên than thở: “Căn bệnh này khiến cây tiêu như mắc chứng hủi, cứ rụng dần từng đốt cho đến khi chỉ còn trơ dây khô. Tương lai của 600 trụ tiêu còn lại chưa biết sẽ ra sao nhưng chỉ riêng vụ này, gia đình tôi đã thiệt hại hơn nửa tỷ đồng”.

Cùng thôn với ông Yên, anh Ngô Văn Đọc cũng đã đầu tư 300 triệu đồng trồng 700 trụ tiêu. Năm ngoái, 400 trụ cho hạt, anh thu về được 65 triệu đồng tiền vốn, nhưng đến vụ này 400 trụ tiêu đã chết trụi. Chẳng những không thu về được hạt tiêu nào mà anh Đọc còn tốn rất nhiều tiền mua thuốc chữa trị cho cây. Nhìn vườn tiêu xơ xác, khô cháy, anh Đọc quyết định quay lại với cây cà phê. “Tôi đã quyết định chyển toàn bộ diện tích tiêu chết sang trồng cà phê. Nhưng giờ muốn dọn sạch chỗ đất này cũng phải mất vài chục triệu nữa”- anh Đọc than thở.

Theo thống kê của ngành nông nghiệp huyện M’Đrăk, trong số gần 600ha tiêu toàn huyện, hiện đã có đến 1/3 diện tích bị chết. Và tình trạng này vẫn đang tiếp tục lan rộng khiến nhiều người trồng tiêu vô cùng hoang mang.

So với cùng kỳ năm ngoái, giá hồ tiêu hiện đang giảm hơn 30%. Từ đầu vụ đến nay, giá tiêu có lúc giảm mạnh xuống đến dưới 100.000 đồng/kg. Ông Lê Hoàng Vinh - Chủ tịch Hiệp hội Hồ tiêu Đăk Song (Đăk Nông) cho biết: “Xét về tổng thể thì giá tiêu năm 2017 giảm mạnh do giá thị trường thế giới giảm. Tuy nhiên trên thực tế, việc hồ tiêu giảm giá đã được dự báo từ nhiều năm trước do diện tích tiêu tăng ồ ạt trong những năm gần đây”.

So với mức giá cao đỉnh điểm của năm 2015, giá tiêu hiện nay chỉ bằng một nửa, dao động từ 105.000 – 107.000 đồng/kg. Mức giá này cùng với tình trạng tiêu chết ngày càng lan rộng đang khiến khoảng một nửa số hộ trồng tiêu ở Tây Nguyên như “ngồi trên đống lửa”, đối mặt với nguy cơ thua lỗ nặng nề. Bởi để có 1ha tiêu kinh doanh, nông dân phải đầu tư một số vốn rất lớn, khoảng 700 - 800 triệu đồng. Trong khi đó, theo thống kê, khoảng một nửa diện tích hồ tiêu tại khu vực Tây Nguyên chỉ mới được trồng trong vài năm trở lại đây, trong đó có nhiều diện tích chưa được thu hoạch.

Thấy nhiều nông dân trồng tiêu nhanh chóng thành tỷ phú, bà Nguyễn Thị Đô (xã Nâm N’Jang, huyện Đăk Song, Đăk Nông) đã đầu tư 4 tỷ đồng để trồng 10ha. Hiện bà Đô có 4ha đang bước vào thời kỳ kinh doanh, nhưng ngay vụ đầu tiên với mức giá giảm mạnh, số tiền bán tiêu chỉ đủ để bà Đô thanh toán tiền vật tư, lãi ngân hàng, nhân công... “Nếu giá tiêu không sáng sủa hơn trong một vài năm tới, tôi chỉ còn cách bán đất để trả nợ mà thôi”- bà Đô nói.

Hoàn cảnh như bà Đô đang rất phổ biến ở nhiều địa phương thuộc khu vực Tây Nguyên. Thống kê của Sở NNPTNT tỉnh Đăk Nông, chỉ trong năm 2016 diện tích hồ tiêu trồng mới đã lên đến 11.000ha, nâng tổng diện tích hồ tiêu tỉnh này lên khoảng 28.000ha. Tại Đăk Lăk, trong số hơn 27.000ha thì có đến 13.000ha là tiêu mới trồng, trong đó diện tích trồng từ năm 2015 khoảng 5.500ha. Điều này đồng nghĩa với việc đang có hàng chục nghìn hộ trồng tiêu chưa kịp hái quả “ngọt”. Trong khi đó, nếu ở hoàn cảnh như bà Đô thì vẫn có hy vọng vì còn vườn tiêu, trong khi hàng trăm nông dân có vườn tiêu bị chết trong thời gian qua như gia đình anh Đọc đã “nắm chắc” nợ nần trong tay.

Không chỉ thế, theo đánh giá, trong vụ này năng suất hồ tiêu ở nhiều nơi cũng giảm mạnh do tình trạng hạn hán kéo dài trong mùa khô năm ngoái. Ông Đào Thành ở xã Nâm N’Jang cho biết: “Do nắng hạn kéo dài ngay từ đầu vụ nên chuỗi tiêu bị răng cưa làm sản lượng giảm xuống khoảng 20-25% so với trước. Đây cũng là tình trạng chung mà rất nhiều nông dân trồng tiêu ở địa phương đang gặp phải”.