Đặc sản cao nguyên đá: Mỗi năm một lần, chờ hoa nở thu hàng trăm tỷ

Giữa tháng 12, trên cao nguyên đá Đồng Văn (Hà Giang) thời tiết đã chuyển sang rét đậm, nhiệt độ duy trì từ 5-10 độ C. Song, hoa bạc hà vẫn nở rộ, phủ một màu tím nhạt khắp vùng núi cao. Người nông dân tất bật khai thác thứ mật ngon nổi tiếng chỉ có vùng núi ở nơi này.

Chị Hùng Thị Lợi (thị trấn Phó Bảng, huyện Đồng Văn) khoe, gia đình chị năm nay nuôi khoảng 300 đàn ong nội (ong ta). Thời điểm này, hoa bạc hà nở rộ, cho ra thứ mật màu vàng chanh, vị ngọt thanh thơm ngon khó có loại mật ong nào sánh được.

Chị cho biết, bạc hà là cây mọc tự nhiên ở vùng cao nguyên đá Đồng Văn, mỗi năm chỉ nở hoa một lần. Mùa hoa bắt đầu từ tháng 10, kết thúc vào đầu tháng 2 Dương lịch năm sau. Người dân ở đây tranh thủ lúc hoa bạc hà nở đưa đàn ong về đây nuôi thả để lấy mật.

Năm nay, thời tiết thuận lợi, hoa nở nhiều, sản lượng mật ong chị dự kiến thu được lên tới 1.500 lít. Toàn bộ số mật này đã được doanh nghiệp bao tiêu hết, chị Lợi không phải lo đầu ra.

Với giá bán khoảng 500.000 đồng/lít, mùa hoa bạc hà này, gia đình chị thu được 750 triệu đồng.

Là một trong những cơ sở nuôi ong lớn trên địa bàn huyện Yên Minh, với hơn 600 đàn, ông Nguyễn Văn Vĩnh - Phó Giám đốc HTX Nông lâm sản Hà Giang, cho biết, ông đã thu hoạch 3 lượt mật ong, mỗi lượt được 250-300 lít. Theo tính toán, đến cuối vụ gia đình ông sẽ thu hoạch khoảng 2.000 lít, ước tổng thu nhập 1 tỷ đồng.

Theo ông Hoàng Văn Nhì, Giám đốc Công ty CP Dược liệu Hà Giang, DN hiện nuôi 1.500 đàn ong nội tại Tìa Chí Dùa, Cán Chu Phìn, Lũng Pù (Mèo Vạc, Hà Giang) - 3 khu vực có mật độ cây bạc hà rất nhiều, lượng hoa nở to đồng đều, chất lượng mật được đánh giá tốt nhất trên vùng cao nguyên này.

Những ngày giữa tháng 12 là chính vụ khai thác mật, toàn bộ công nhân của ông phải hoạt động hết công suất để chăm ong và quay mật hàng ngày.

Theo ông Nhì, mùa hoa bạc hà kéo dài vài tháng, nhưng tuỳ thời điểm mà cho ra chất lượng mật khác nhau. Ví như, vòng đầu (vào đầu mùa hoa nở ít) mật thường lẫn tạp chất. Mật thu được ở vòng này ông thường bán cho các DN làm nguyên liệu, giá dưới 500.000 đồng/lít.

Từ vòng mật thứ 2 đến vòng thứ 6 là thời kỳ hoa bạc hà nở rộ, chất lượng mật thu được thơm ngon nhất. Loại mật này giá dao động từ 800.000 đồng đến khoảng 1 triệu đồng/lít. Những vòng mật cuối vụ chất lượng kém hơn, giá bán như mật vòng đầu.

“Mật ong bạc hà tôi bán là mật từ vòng 2 đến vòng 4, có chất lượng thơm ngon, được mọi người mua ăn, làm quà biếu tặng nên lúc nào cũng đắt như tôm tươi”, ông nói.

Ông Nhì tiết lộ, năm nay được mùa hoa nên cũng được mùa mật. Nhờ đó, ông sẽ khai thác được 8.000 lít mật, doanh thu được khoảng 6 tỷ đồng.

Với hơn 2.000 đàn ong nội đang được chăn thả tại cao nguyên đá Đồng Văn, ông Trần Thế Cường - Giám đốc Công ty CP Tam thất Hà Giang - cũng ước tính lượng mật thu được khoảng 10.000 lít, doanh thu đạt 7 tỷ đồng.

“Thời điểm này, một lượng lớn mật ong bạc hà cao cấp của DN đã được khách hàng đặt mua làm quà biếu Tết”, ông Cường chia sẻ.

Mật ong hạc hà là một trong những sản phẩm nông nghiệp đặc thù của Hà Giang, được phát triển tại 4 huyện cao nguyên đá gồm Mèo Vạc, Đồng Văn, Yên Minh và Quản Bạ. Sản phẩm đã được bảo hộ chỉ dẫn địa lý, trở thành sản phẩm OCOP 4 sao của tỉnh Hà Giang. Với số lượng đàn ong ước tính lên tới hơn 4 vạn, vào mùa hoa bạc hà, người dân có thể thu được hàng trăm tỷ đồng.

Hiện nay, mật ong bạc hà có giá bán từ 400.000 đồng đến 1 triệu đồng/lít. Tuy nhiên, anh Cường cho hay trên thị trường đã xuất hiện nhiều loại mật ong bạc hà giả, chất lượng kém với giá chỉ 250.000-300.000 đồng/lít. Loại mật này thường có màu xanh rõ rệt, hương liệu bạc hà, để lâu mật sẽ hóa màu xỉn.

Trong khi đó, mật ong bạc hà xịn là loại mật của ông nội (ong ta). Mật chuẩn xịn sẽ có màu vàng chanh rất thơm, vị ngọt thanh, giá trị dinh dưỡng cao. Mật ong bảo quản cả năm cũng không xuống màu, khi sử dụng vẫn thơm ngon như mới được khai thác, ông Cường chia sẻ.