Ngày 30/10, tham gia thảo luận về Đánh giá kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2025; dự kiến kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội năm 2026…ĐBQH Nguyễn Thiện Nhân (đoàn TP HCM) đề cập đến vấn đề lương hưu và nguồn lực lao động.

CẢI CÁCH BẢO HIỂM XÃ HỘI ĐỂ NGƯỜI VỀ HƯU VẪN CÓ CUỘC SỐNG ĐÀNG HOÀNG

Mở đầu ý kiến, đại biểu Nguyễn Thiện Nhân cho rằng, cần cải cách bảo hiểm xã hội để người về hưu vẫn có cuộc sống đàng hoàng, không rơi vào cảnh nghèo khổ.

Thứ hai, đột phá tăng năng suất lao động và đảm bảo ổn định quy mô lao động là 2 giải pháp cốt lõi để đạt mục tiêu tăng trưởng kinh tế 10% một năm.

"Chúng ta đã trải qua hơn 30 năm tăng trưởng kinh tế, hơn 6% thuộc hàng cao trên thế giới và dự kiến 20 năm tới phấn đấu 10% một năm. Tuy nhiên, thực tế các nước đã chỉ ra rằng, ngay cả khi tăng trưởng kinh tế cao hàng chục năm vẫn không đảm bảo là người về hưu có mức lương sống đàng hoàng", đại biểu Nguyễn Thiện Nhân nói và dẫn giải ví dụ: Hàn Quốc, trải qua 43 năm tăng trưởng kinh tế bình quân trên 9% một năm với dân số 52 triệu, chỉ đứng thứ 29 trên thế giới, nhưng Quỹ hưu trí Hàn Quốc lớn tới thứ ba trên thế giới. Mặc dù vậy, họ đã dự báo năm 2055 Quỹ hưu trí Hàn Quốc sẽ vỡ, như vậy hàng chục triệu người lao động sẽ không còn lương hưu.

Ví dụ thứ hai, đại biểu đề cập đến Trung Quốc. Đất nước này đã trải qua tăng trưởng kinh tế trên 12% trong 26 năm, nhưng họ dự báo năm 2035, tức chỉ 10 năm nữa, khi số người về hưu tăng từ 300 triệu đến 400 triệu, Quỹ hưu trí Nhà nước cũng sẽ vỡ. Lý do là với mức sinh thấp dưới mức thay thế kéo dài, số người lao động trong đất nước giảm đi, trong khi đó số người già ngày càng tăng lên.

Vì vậy, Quỹ hưu trí đứng trước một tình trạng số người đóng vào Quỹ hưu trí ngày càng giảm, số người nhận lương hưu ngày càng tăng, do đó tiến tới mất cân đối và bị phá sản...

"Chúng tôi kiến nghị, trước năm 2030 cần có đề án cải cách toàn diện bảo hiểm xã hội để những người về hưu từ nay trở đi vẫn có mức sống đàng hoàng và khi đất nước giàu thì họ cũng có cuộc sống đàng hoàng", đại biểu Nguyễn Thiện Nhân nói.

CẦN CÓ LỘ TRÌNH TĂNG TUỔI NGHỈ HƯU

Đại biểu Nguyễn Thiện Nhân cho rằng, đang có một lãng phí lớn nhất đó là nguồn lực con người.

Đại biểu dẫn chứng, hiện tuổi về hưu nam là 59 tuổi, nữ là 54 tuổi, đang có lộ trình tăng lên nam là 62 tuổi vào năm 2028 và nữ là 60 tuổi vào năm 2035, như vậy năm 2028 tuổi bình quân cả nước dưới 60 vào năm 2035 là 61 tuổi.

Nếu tăng tuổi hưu từ mức hiện nay lên 65 tuổi như các nước thì số lao động tăng lên làm việc sẽ hơn 5 triệu người mỗi một năm. Để một đất nước có 5 triệu lao động thì dân số hiện nay theo giới bình quân phải là 8 triệu người, tức là tương đương với dân số lớn hơn của Singapore, Phần Lan, Na Uy, Lào và Đan Mạch và nếu tăng tuổi nghỉ hưu có lộ trình, ví dụ trong vòng 10 năm thì yêu cầu tăng lao động hằng năm để đạt GDP 10% một năm hoàn toàn có khả năng đáp ứng.

Vì vậy, chúng tôi xin kiến nghị sớm có một lộ trình tăng tuổi hưu trước năm 2035 để đảm bảo tất cả những 5 triệu lao động này được sử dụng.

Đại biểu Nguyễn Thiện Nhân cũng cho rằng, phải sớm có giải pháp thông qua Luật Dân số để đưa mức sinh từ 1,91 hiện nay trở lại 2,1 trước năm 2035, để lúc đó lao động không giảm ổn định. Có như vậy thì mới phát triển bền vững về kinh tế, bền vững con người và bền vững về dân tộc.