Tổng cộng 17 phần hài cốt được các nhà khoa học đem đi giải trình tự gien và nhận thấy nó thuộc về 13 cá thể Neanderthals khác nhau. Họ được tìm thấy từ những cuộc khai quật trải dài 14 năm, bên cạnh hàng trăm nghìn công cụ đá và xương động vật có thể do nhiều thế hệ, nhiều loài người khác nhau để lại.
Kết quả cho thấy đây là hai nhóm thợ săn Neanderthals chuyên sống bằng thịt ngựa, bò rừng và các động vật di cư khác đi ngang thung lũng.
Hang Chagyrskaya ở Siberia - Nga - Ảnh: NEW SCIENTIST
Họ đã lặn lội hàng chục km để tìm nguyên liệu làm công cụ đá và việc công cụ của 2 nhóm từ 2 hang động kể trên cùng nguồn gốc cho thấy họ có thể đã liên hệ chặt chẽ với nhau.
Trong 13 bộ hài cốt có 7 nam và 6 nữ, trong đó 8 người đã trưởng thành. Đặc biệt, trong DNA ty thể của họ, các nhà nghiên cứu đã tìm được một số dị nguyên được chia sẻ giữa các cá thể. Dị nguyên là một dạng biến thể di truyền đặc biệt chỉ tồn tại trong một số thế hệ - chứng tỏ nhóm người Neanderthals ở cả 2 hang động đã tồn tại cùng một thời điểm.
Trong số hài cốt người ta cũng xác định được một cặp cha - con và một cặp họ hàng cấp độ 2 là một cậu bé và một cô gái trưởng thành có thể là chị em họ, cô hoặc bà của cậu ta.
Sự kết hợp di truyền đan xen giữa 2 nhóm người từ 2 hang động đã tiết lộ họ thuộc về cùng một cộng đồng - thêm bằng chứng khẳng định người Neanderthals đã phát triển đến cấp độ biết hợp thành một dạng xã hội sơ khai, có tổ chức.
Một phát hiện nổi bật khác là sự đa dạng di truyền cực thấp trong cộng đồng này, theo tác giả đầu tiên của nghiên cứu - Tiến sĩ Laurits Skov từ Viện Nhân chủng học tiến hóa Max Planck.
Họ có vẻ đã sống trong một quy mô nhóm nhỏ dưới 20 người, hôn phối xen lẫn với nhau dù đã cố trao đổi "cô dâu" giữa hang này với hang kia.
Như vậy, nhóm Neanderthals với đa dạng di truyền thấp này cho thấy sự đơn độc của họ - dấu hiệu rõ ràng của một nhóm thuộc loài nguy cấp, đang trên bờ vực tuyệt chủng.
Nhóm nghiên cứu cũng so sánh sự đa dạng di truyền trên nhiễm sắc thể Y vốn được di truyền từ cha sang con trai và sự đa dạng của DNA ti thể được thừa hưởng từ mẹ.
Rõ ràng sự đa dạng di truyền của ti thể cao hơn nhiều so với sự đa dạng của nhiễm sắc thể Y, cho thấy phụ nữ là những người thường xuyên di chuyển trong cộng đồng để hôn phối với những người đàn ông ở hang động khác, một kiểu "lấy chồng xa" như nỗ lực tự nhiên nhằm duy trì đa dạng di truyền của loài.
Rất tiếc cộng đồng người khác loài Neanderthals thời kỳ này có lẽ chỉ còn quá ít nên sự đa dạng di truyền của nhóm trở nên hạn chế.
"Nghiên cứu của chúng tôi cung cấp bức tranh cụ thể về cộng đồng người Neanderthals đã có thể trông như thế nào, khiến họ có vẻ giống với chúng ta nhiều hơn, đối với tôi" - nhà nghiên cứu Benjamin Peter, một trong các tác giả, cho biết.