Tấm Cám vốn là một câu chuyện dân gian truyền miệng, không ai biết nó có từ bao giờ, đến từ đâu. Chỉ biết rằng, câu chuyện về một nhân vật như cô Tấm xuất hiện trong nhiều nên văn hóa, dưới cái tên "Lọ lem" (Cinderella) hoặc Tro bếp. Tùy theo nên văn hóa khác nhau mà cái tên có sự khác biệt. Ví dụ như ở Pháp, nhân vật này được gọi là Cendrillon, Ý là Cenerentola... Tất cả đều mang ý nghĩa chung chỉ "Tro bếp" - ám chỉ nhân vật có số phận gắn liền với lao động khổ cực.Nếu như đã từng đọc "Lọ lem" (Cinderella) hoặc Tro bếp bạn sẽ thấy rằng cốt truyện của chúng na ná truyện Tấm Cám. Đều khắc hoạ một nhân vật nghèo khổ, xinh đẹp, nết na thuỳ mị và cuối cùng cưới được chàng hoàng tử hoặc nhà vua của đời mình sau khi trải qua rất nhiều biến cố, thậm chí đánh đổi tính mạng. Và nàng Lọ Lem chính là phiên bản Tấm Cám ở châu Âu.Cá bống là mẹ Tấm đầu thai
Trong phiên bản Tấm Cám của tác giả Vũ Ngọc Phan, cá bống chỉ là sinh vật bầu bạn cùng Tấm, là diễn biến trung gian giúp tấm có được váy áo, ngựa cưỡi để đi trẩy hội. Tuy nhiên, theo một số dị bản, cá bống là mẹ Tấm đầu thai nhưng bị mẹ con Cám sát hại.Một số dị bản không có sự hiện diện của Bụt mà chính mẹ Tấm sẽ làm phép màu giúp nàng lấy được hoàng tử và có cuộc sống hạnh phúc.Chúng ta đều biết Tấm phải sống với dì ghẻ và Cám. Tuy nhiên, trong dị bản G. Jeanneau, người sưu tầm truyện cổ Việt Nam sớm nhất đã ghi được ở Mỹ Tho năm 1886 có nói rằng Tấm và Cám là hai chị em sinh đôi.Dị bản này có một số tình tiết khác với những câu chuyện mà chúng ta thường được nghe, chẳng hạn như người cha giao cho Tấm và Cám mỗi người một cái giỏ để đi bắt cá. Ai bắt được nhiều hơn thì được gọi bằng chị. Tấm được nhiều hơn nhưng Cám bảo đưa giỏ cho mình giữ hộ để đi hái rau thơm về kho cá. Khi Tấm trở về, bao nhiều cá đã bị Tấm lấy mất chỉ còn một con cá bống mú. Vì vậy, Cám được làm chị.Trong phiên bản của Vũ Ngọc Phan, sau nhiều lần bị hãm hại, Tấm trở về và trắng đẹp hơn xưa. Cám thấy ghen tỵ nên hỏi làm sao để đẹp như vậy. Sau đó, Tấm lừa Cám nhảy xuống hố rồi đổ nước sôi.Trong dị bản của Jeanneau thì Tấm không lừa Cám mà việc Tấm tắm nước sôi là có thật. Bởi đoạn Tấm ngã cây cau là ngã vào hố nước sôi (phiên bản của Vũ Ngọc Phan là ngã xuống giếng nước). Sau đó, Cám cũng làm theo và tự mình rơi vào hố nước sôi.Trong phiên bản cổ Cô Tấm Làng Mai, quê của hai chị em Tấm Cám là làng Mai thuộc xã Thanh Mai, Thanh Oai, Hà Nội ngày nay. Làng Mai hiện còn lưu truyền dị bản về chuyện Tấm Cám như sau: một lần Hoàng tử nhà Đinh về Hội làng Mai, tình cờ nhặt được một chiếc hài gấm rất đẹp. Hoàng tử tìm được người con gái đánh rơi hài và cưới làm vợ. Đó là cô Tấm làng Mai. Ở Hội làng Mai bây giờ, khi các bà người làng Mai vào dâng rượu, dâng hương lên Đinh Tiên Hoàng, đều đội khăn xếp màu vàng, mặc áo lụa vàng, chân đi hài gấm, đẹp như cô Tấm ngày xưa.
Tấm Cám vốn là một câu chuyện dân gian truyền miệng, không ai biết nó có từ bao giờ, đến từ đâu. Chỉ biết rằng, câu chuyện về một nhân vật như cô Tấm xuất hiện trong nhiều nên văn hóa, dưới cái tên "Lọ lem" (Cinderella) hoặc Tro bếp. Tùy theo nên văn hóa khác nhau mà cái tên có sự khác biệt. Ví dụ như ở Pháp, nhân vật này được gọi là Cendrillon, Ý là Cenerentola... Tất cả đều mang ý nghĩa chung chỉ "Tro bếp" - ám chỉ nhân vật có số phận gắn liền với lao động khổ cực.
Nếu như đã từng đọc "Lọ lem" (Cinderella) hoặc Tro bếp bạn sẽ thấy rằng cốt truyện của chúng na ná truyện Tấm Cám. Đều khắc hoạ một nhân vật nghèo khổ, xinh đẹp, nết na thuỳ mị và cuối cùng cưới được chàng hoàng tử hoặc nhà vua của đời mình sau khi trải qua rất nhiều biến cố, thậm chí đánh đổi tính mạng. Và nàng Lọ Lem chính là phiên bản Tấm Cám ở châu Âu.
Cá bống là mẹ Tấm đầu thai
Trong phiên bản Tấm Cám của tác giả Vũ Ngọc Phan, cá bống chỉ là sinh vật bầu bạn cùng Tấm, là diễn biến trung gian giúp tấm có được váy áo, ngựa cưỡi để đi trẩy hội. Tuy nhiên, theo một số dị bản, cá bống là mẹ Tấm đầu thai nhưng bị mẹ con Cám sát hại.
Một số dị bản không có sự hiện diện của Bụt mà chính mẹ Tấm sẽ làm phép màu giúp nàng lấy được hoàng tử và có cuộc sống hạnh phúc.
Chúng ta đều biết Tấm phải sống với dì ghẻ và Cám. Tuy nhiên, trong dị bản G. Jeanneau, người sưu tầm truyện cổ Việt Nam sớm nhất đã ghi được ở Mỹ Tho năm 1886 có nói rằng Tấm và Cám là hai chị em sinh đôi.
Dị bản này có một số tình tiết khác với những câu chuyện mà chúng ta thường được nghe, chẳng hạn như người cha giao cho Tấm và Cám mỗi người một cái giỏ để đi bắt cá. Ai bắt được nhiều hơn thì được gọi bằng chị. Tấm được nhiều hơn nhưng Cám bảo đưa giỏ cho mình giữ hộ để đi hái rau thơm về kho cá. Khi Tấm trở về, bao nhiều cá đã bị Tấm lấy mất chỉ còn một con cá bống mú. Vì vậy, Cám được làm chị.
Trong phiên bản của Vũ Ngọc Phan, sau nhiều lần bị hãm hại, Tấm trở về và trắng đẹp hơn xưa. Cám thấy ghen tỵ nên hỏi làm sao để đẹp như vậy. Sau đó, Tấm lừa Cám nhảy xuống hố rồi đổ nước sôi.
Trong dị bản của Jeanneau thì Tấm không lừa Cám mà việc Tấm tắm nước sôi là có thật. Bởi đoạn Tấm ngã cây cau là ngã vào hố nước sôi (phiên bản của Vũ Ngọc Phan là ngã xuống giếng nước). Sau đó, Cám cũng làm theo và tự mình rơi vào hố nước sôi.
Trong phiên bản cổ Cô Tấm Làng Mai, quê của hai chị em Tấm Cám là làng Mai thuộc xã Thanh Mai, Thanh Oai, Hà Nội ngày nay. Làng Mai hiện còn lưu truyền dị bản về chuyện Tấm Cám như sau: một lần Hoàng tử nhà Đinh về Hội làng Mai, tình cờ nhặt được một chiếc hài gấm rất đẹp. Hoàng tử tìm được người con gái đánh rơi hài và cưới làm vợ. Đó là cô Tấm làng Mai. Ở Hội làng Mai bây giờ, khi các bà người làng Mai vào dâng rượu, dâng hương lên Đinh Tiên Hoàng, đều đội khăn xếp màu vàng, mặc áo lụa vàng, chân đi hài gấm, đẹp như cô Tấm ngày xưa.