Tương truyền rằng, Vua Đinh Tiên Hoàng sau khi lên ngôi hoàng đế rất yêu thương muôn dân, đồng thời ông rất nghiêm khắc với những kẻ làm việc ác.
Chính vì thế, khi phát hiện ra một hang động hoang sơ giữa lưng chừng núi, xung quanh là đầm sâu, vực thẳm, đầy rẫy thú hoang, ông đã cho quân sỹ biến hang động này thành nơi nuôi nhốt hổ báo. Những người phạm trọng tội sẽ được đưa vào động cho thú ăn thịt để răn đe kẻ khác. Hàng vạn tù binh đã được hóa kiếp bởi thú dữ ở động này.
Từ một vùng đất hiểm trở, nơi đây được vua Đinh Tiên Hoàng giao cho võ sư Trương Ma Ni và con trai Trương Ma Sơn cải tạo thành pháp trường xử án. Dưới chân núi có Ao Giải, nơi vua nuôi giải để ném những kẻ có tội xuống ao cho giải ăn thịt.
Sau này, thiền sư Nguyễn Minh Không một lần đi ngang qua động thấy âm khí quá nặng, đã quyết định xây dựng một cái am nhỏ ở chính động để ngày đêm tụng kinh thuyết pháp. Tiếng kệ kinh của Phật pháp đã dần cảm hóa muông thú đồng thời hóa giải cho linh hồn của các tội đồ, cũng từ đó nơi này trở nên thanh tịnh.
 |
| Huyền bí chùa động Am Tiên.
|
Theo sư cô Thích Đàm An, Trụ trì chùa động Am Tiên, hang chính của động Am Tiên vừa là một chùa đá thờ Phật và thiền sư Nguyễn Minh Không, vừa là một đền thờ các vị danh nhân thời Đinh như 2 cha con quan Trương Ma Ni và Trương Ma Sơn cùng thái hậu Dương Vân Nga.
Phía bên phải động Am Tiên là một ngôi chùa nằm lặng lẽ giữa lưng chừng núi, hướng mặt ra phía hồ nước rộng lớn. Nơi đây, hơn 1000 năm về trước đã được thái hậu Dương Vân Nga chọn làm nơi xuất gia tu hành những năm tháng cuối đời, sau khi bà giúp vua Đinh và vua Lê dẹp loạn nhà, đánh tan quân cướp nước và ngộ ra sự hanh thông của đạo pháp.
Một bài thơ truyền khẩu được khắc trên tường chùa đã tóm tắt phần nào cuộc đời và sự nghiệp của Hoàng Hậu Dương Vân Nga
Hai vai gồng gánh hai Vua
Hai triều hoàng hậu, tu chùa Am Tiên
Theo chồng đánh Tống bình Chiêm
Có công với nước, vô duyên với đời.
Trải qua hàng trăm năm và được đặt ở không gian ẩm thấp trong động, nhưng những bức tượng trong chùa không bị hư hỏng hay mối mọt. Có lẽ chính sự nhiệm màu của Phật pháp cũng như sự linh thiêng của vùng đất này đã tạo nên điều huyền bí ấy.
Những bức tượng Phật đã “sống” hàng trăm năm ở chùa động Am Tiên Từ một hang động với hàng vạn linh hồn tử tội, động lạnh ngàn năm đã được cảm hóa bởi đạo Phật, từng bước trở thành một chốn bồng lai tiên cảnh, chỗ dựa tâm linh vững chắc cho Phật tử gần xa.
Với phong cảnh núi non sông nước huyền bí và hoang sơ, chùa động Am Tiên được mệnh danh là “thiên đường nơi hạ giới” khiến ai đến với mảnh đất Ninh Bình cũng muốn một lần ghé thăm, để tìm về với Phật pháp, với sự an yên và thanh lọc tâm hồn.