Nợ như chúa Chổm
Chúa Chổm thực tế là 1 nhân vật có thật, tên là Lê Duy Ninh, chính là Lê Trang Tông sau này, vị vua đầu tiên của nhà Lê Trung Hưng.
Theo các nhà nghiên cứu, đầu thế kỷ 16, Lê Chiêu Tông bị Mạc Đăng Dung hãm hại, cướp ngôi, tuy nhiên trước khi qua đời, ông đã kịp để lại giọt máu hoàng tộc với 1 người phụ nữ trong dân gian. Lê Chiêu Tông biết rằng mình khó qua nổi đại nạn nên để lại tín vật cho cô gái đó rồi căn dặn sau này nhớ phục thù cho cha.
Về sau, người phụ nữ ấy đủ ngày đủ tháng, sinh ra 1 đứa con trai, đặt tên là Chổm. Cậu bé ấy thông minh sáng dạ nhưng cũng nghịch ngợm vô cùng. Gia đình nghèo khó, Chổm và mẹ phải làm lụng vất vả mới đủ kiếm miếng ăn qua ngày.
 |
| Ảnh minh họa. |
Nhưng tuổi ăn tuổi lớn, lại phải làm nhiều nên Chổm hay ăn cơm và mua rượu thịt của những gánh hàng xém nơi cửa ô! Kỳ lạ là cứ hàng nào cậu ngồi thì hàng đó đắt khách, người người ra vào nườm nượp, còn lại những quán xá khác thì ế chỏng chơ.
Bởi lẽ đó, hàng quán nào cũng muốn mới cậu vào ăn để lấy vía tốt, dù không lấy tiền cũng được! Từ đó, Chổm ăn uống thoải mái hơn và cũng có lời hứa khi nào ăn nên làm ra nhất định sẽ trả lại các món nợ này!
Lại nói đến chuyện nhà Lê Mạc, do Mạc Đăng Dung hại vua cướp ngôi nên không được lòng các trung thần của triều cũ, họ bỏ đi và tìm cách phục Lê diệt Mạc.
Lúc đó, Nguyễn Kim đang khởi binh đánh Mạc, bỗng tìm được tín vật, dòng dõi của vua, nên đã đưa Chổm lên ngôi, cùng diệt Mạc, khôi phục triều cũ. Cuộc chiến đã đủ danh chính ngôn thuận, nhiều người hưởng ứng tham gia nên đại quân đánh đâu thắng đó, chả mấy mà thực hiện được mục đích.
Sau thắng lợi, Chổm trở lại kinh thành, trên đường có đi qua chốn cũ từng sinh sống năm xưa. Những bà con nơi đây, năm xưa từng bán chịu cho Chổm nhận ra người quen, dù không biết chuyện gì nhưng thấy ngồi xe giá, đoán là đã giàu có nên đều chạy ra, chỉ vào Chổm mà đòi những món nợ cũ.
Lúc này Chổm không thể nhớ được đã nợ những ai cũng như nợ bao nhiêu tiền cho nên truyền chỉ miễn thuế 1 năm cho dân chúng cả làng để trừ đi số nợ năm xưa! Ngoài ra, triều đình cũng ra lệnh cấm được chỉ tay đòi nợ cho nên sau này có con đường nhỏ ở Thăng Long mang tên Cấm Chỉ.
Dù khá kịch tính như vậy nhưng câu chuyện trên vẫn mang những sắc thái dân gian, được lưu truyền qua miệng chứ chưa có tài liệu thực sự chính xác trên văn bản.
Những giai thoại bên lề
Tương truyền rằng, trước đây, Chổm được mẹ cho vào chùa, theo sư cụ Thạch Toàn để học kinh kệ, nhưng tính tình nghịch ngợm nên hay bị sư cụ khiển trách.
Một ngày, đi chơi về bị đói, lại thấy trước tượng Mụ Thiện có mâm hoa quả, Chổm bèn đưa tay che mắt tượng rồi bóc chuối ăn. Bất giác bị sư cụ Thạch Toàn bắt gặp nên Chổm bị đánh 1 trận no đòn! Tức giận vì bị đánh đón, Chổm lấy giấy viết: "Mười tay, mười mắt không giúp gì cho ta. Thật là vô ích. Phải đày đi phương xa".
Đêm đó, sư cụ Thạch Toàn mơ thấy mụ Thiện đến báo mộng: "Nhà vua đói nên mới ăn, sao lại đánh ngài để ngài đuổi ta đi. Vậy phải xin lỗi ngài để ngài tha cho ta". Giật mình tỉnh giấc, sư cụ tình dậy, sáng hôm sau gặng hỏi Chổm xem cha là ai nhưng chính cậu bé cũng không biết điều này!
Hỏi mẹ của Chổm thì bà sợ mà phải nói dối rằng đã bị hổ ăn thít. Cho nên Chổm hận hổ lắm, quyết tâm giết hổ để báo thù cho cha. Một hôm vào rừng, cậu bắt gặp 1 con hổ đang ngủ dưới tán cây, bèn lấy hòn đá nặng, đập vỡ đầu nó.
Nhưng không may, không biết từ đâu 1 con hổ khác xồ ra đuổi riết lấy Chổm. Trong phút nguy cấp, bỗng có 1 ông lão tóc bạc phơ hiện ra giết hổ, bảo vệ Chổm. Sau đó, dạy cho chàng 1 thân công phu để tự vệ phòng thân.
Đó là những giai thoại trong dân gian, không thể khẳng định có bao nhiêu phần là chính xác nhưng có thể nói, đó là những câu chuyện để nhấn mạnh thêm nét chân mệnh thiên tử của chúa Chổm.