Hiệp khách hành là một trong những bộ tiểu thuyết võ hiệp của cố nhà văn Kim Dung, được phát hành trên Minh báo vào năm 1965.
Đây là bộ tiểu thuyết hoàn toàn không có sự liên hệ với lịch sử, với những tình tiết mang tính chất mờ ảo, thần thoại. Chỉ có thể đoán rằng nó xảy ra sau thời kỳ Nguyên-Minh, khi mà đã xuất hiện phái Võ Đang với huyền thoại Trương Tam Phong. Người đang chấp trưởng môn phái Võ Đang hiện tại là Thiên Hư đạo trưởng.
 |
| Thạch Phá Thiên trong phim Hiệp khách hành 2002. |
Hiệp khách hành xoay quanh các cuộc phiêu lưu của Thạch Phá Thiên, và một sự kiện trên võ lâm bấy giờ, ở ngoài Đông Hải có một đảo nhỏ, trên đó có một lực lượng võ công cao cường. Cứ mười năm một lần, đảo chủ sẽ cử vào Trung Nguyên hai người gọi là hai sứ giả Thưởng thiện Phạt ác tìm đến các bang hội lớn trên giang hồ đưa hai tấm thẻ đồng (một tấm gọi là Thưởng thiện, một tấm gọi là Phạt ác) mời đích danh người đứng đầu đến dự tiệc cháo Lạp Bát trên đảo Hiệp khách.
Bang hội nào không tuân theo đều bị tiêu diệt, hai sứ giả này võ công cực kỳ cao cường, không có bang hội nào đánh lại. Đã ba lần đảo Hiệp khách đến mời người, và những người đi đều không trở về. Đảo Hiệp khách được bao trùm bởi một màn sương mù bí ẩn, chết chóc, là nỗi khiếp sợ của võ lâm Trung Nguyên, và kiếp nạn này lại sắp xảy ra.
Nhân vật chính sở hữu tên gọi xấu nhất kiếm hiệp Kim Dung
 |
| Vợ chồng Thạch Thanh - Mẫn Nhu trong phim Hiệp khách hành 2002. |
Thạch Phá Thiên là nhân vật chính trong bộ truyện Hiệp khách hành, chàng là con trai của vợ chồng Thạch Thanh - Mẫn Nhu. Tuy nhiên từ khi mới sinh ra, đã bị Mai Thiên Cô cướp đi và sống từ nhỏ đến lớn với mẹ nuôi mà không hề biết thân phận phận của mình. Sống cùng mẹ trên núi. Dù mẹ y tâm địa tàn nhẫn, luôn hắt hủi y, gọi y là Cẩu Tạp Chủng nhưng kỳ lạ thay, Cẩu Tạp Chủng lớn lên với một tâm hồn cực kỳ trong sáng, tốt bụng, hào hiệp. Hai mẹ con nương tựa nhau sống trên núi với một con chó làm bạn là A Hoàng. Một ngày nọ, khi mẹ bỏ đi, Cẩu Tạp Chủng xuống núi tìm mẹ và vô tình bị cuốn vào vòng xoáy giang hồ.
Vô tình trở thành bang chủ Trường Lạc bang
Ma Thiên cư sĩ Tạ Yên Khách, một kỳ nhân dị sĩ giang hồ võ công cao cường từng tặng bạn ba miếng sắt nhỏ gọi là Huyền thiết lệnh và cất lời thề rằng bất kỳ ai đem Huyền thiết lệnh đến thì sai việc gì cũng không từ. Sau khi bằng hữu của họ Tạ mất lại không có con cái, ông cất công thu hồi được hai tấm, còn một tấm vô tình đã khiến võ lâm chém giết nhau để tranh đoạt hòng sai khiến Tạ Yên Khách.
 |
|
Hai sứ giả Thưởng thiện, Phạt ác.
|
Một cách ngẫu nhiên, Cẩu Tạp Chủng nhặt được nó giữa một đoàn võ lâm khi Tạ Yên Khách đến. Cẩu Tạp Chủng không cầu xin gì khiến Tạ Yên Khách mang chú đi cùng (vì y sợ rằng ai đó sẽ lợi dụng chú để hại mình), ông ta mang Cẩu Tạp Chủng lên Ma Thiên Nhai sống, đem các môn nội công Âm - Dương đối nghịch ra để dạy cho Cẩu Tạp Chủng hòng cho cậu bị xung đột âm dương mà chết.
Cơ duyên đến với cậu, vô tình luyện cả đường lối âm nhu và dương cương đến mức đỉnh điểm, bị tẩu hỏa nhập ma thì Bang Trường Lạc đến cướp cậu về và vô tình một người tấn công cậu đã đả thông kinh mạch của Cẩu Tạp Chủng, giúp cậu có được nội công hùng hậu đến từ cả hai luồng chân khí âm dương.
Thực chất lúc đó, bang Trường Lạc không có bang chủ. Bối Hải Thạch (một người luyện môn Ngũ hành lục hợp chưởng, thường được gọi là Bối đại phu) thao túng cả bang trước đó đã dựng một người tên là Thạch Trung Ngọc lên làm bang chủ nhằm thay mình đi gánh "đại nạn đảo Hiệp khách". Thạch Trung Ngọc đã bỏ trốn nên Bối Hải Thạch đã bắt Cẩu Tạp Chủng để thế thân. Và Cẩu Tạp Chủng bị "gán" cái tên là Thạch Phá Thiên (vốn là tên giả của Thạch Trung Ngọc khi làm bang chủ Trường Lạc bang), "bị" trở thành bang chủ của bang Trường Lạc.
Thạch Phá Thiên chinh phục võ lâm
 |
|
Thạch Phá Thiên kết nghĩa anh em với hai sứ giả Thưởng thiện, Phạt ác.
|
Đời võ học của Thạch Phá Thiên vẫn chưa dừng ở đó, Thạch Phá Thiên gặp Trương Tam, Lý Tứ (là tên giả của hai sứ giả Thưởng thiện, Phạt ác từ đảo Hiệp khách đến) và cùng họ kết nghĩa anh em, uống rượu độc của họ mà thành nội công thượng thặng, cứu giúp hai sứ giả khỏi độc môn. Khi lang thang giang hồ, chàng gặp vợ chồng Thạch Thanh và họ đã nhận nhầm chàng là Thạch Trung Ngọc con họ (họ cho rằng chàng bị mất trí nhớ). Nhờ có vợ chồng Thạch Thanh chỉ điểm, Thạch Phá Thiên đã có võ công thượng thừa với nội công thâm hậu đã trở thành cao thủ số một võ lâm, qua đó hóa giải hàng loạt ân oán giang hồ mà Thạch Trung Ngọc đã gây ra trước kia. Và sự lẫn lộn giữa Thạch Phá Thiên và Thạch Trung Ngọc, cùng với âm mưu của bang Trường Lạc đã được làm sáng tỏ bởi hai người anh kết nghĩa Trương Tam, Lý Tứ. Thạch Phá Thiên được mọi người nhận ra và đã nhận lời ra đảo Hiệp khách sau khi đã giúp phái Tuyết Sơn giảng hòa nội bộ, trị bệnh hoang tưởng của Bạch Tự Tại bằng võ công.
Sau khi lên đảo Hiệp Khách và học xong võ công ở tất cả các bức vách đều chấn động, đây là chi tiết rất ẩn ý mà Kim Dung đã lồng ghép vào truyện. Người luyện khí công có thể tiếp nhận năng lượng từ bên ngoài, theo như cách luyện của Thạch Phá Thiên thì chàng ta đã hút lượng sức mạnh rất lớn từ đất trời. Vậy thì nội công của chàng ta đã có thể so sánh với phần sức mạnh của thiên nhiên, thử hỏi trong vô số cao thủ trước giờ, đã có ai làm được như vậy?
Khi trở về đất liền, chỉ với vài đường cơ bản, chàng đã khiến Bối Hải Thạch phải hổ thẹn, thất bại thảm hại sau khi hắn xưng bá võ lâm với tuyệt kỹ Dịch Cân Thần Công.
Võ công tăng tiến và hóa giải được nhiều uẩn khúc trong giang hồ, tuy nhiên cho đến cuối truyện, uẩn khúc về lai lịch của chính Thạch Phá Thiên vẫn không được hóa giải mặc dù người đọc đều hiểu rằng Thạch Phá Thiên chính là con của Thạch Thanh và Mẫn Nhu.
Trong quá khứ, Mai Phương Cô sau khi cướp đứa con nhỏ của Mẫn Nhu đã không giết, trái lại lại nuôi nấng và gọi là Cẩu Tạp Chủng. Kim Dung đã cố tình để một dấu hỏi lớn ở cuối truyện để tạo bi kịch trong tiểu thuyết.