Sau khi xưng đế tại đất Thục, Lưu Bị liền phong cho 4 vị tướng quân chức vị tối cao, trước thì có Quan Vũ, tả hữu thì có Trương Phi, Mã Siêu, hậu quân thì có Hoàng Trung. Tuy nhiên, Triệu Tử Long lại chỉ được phong chức vụ Dực Quân tướng quân, còn quá xa mới tới hàng đại tướng. Đương thời, chức vụ của Triệu Tử Long còn không bằng Ngụy Diên, Lưu Bị phong Ngụy Diên làm Trấn Viễn tướng quân, Thái phủ Hán Trung (tương đương với chức Tư lệnh quân khu).
 |
| Triệu Tử Long. |
Dù trong bất kỳ phiên bản nào của bộ phim Tam quốc diễn nghĩa thì chúng ta cũng đều thấy một Triệu Tử Long võ nghệ tuyệt kỹ vô song, không chỉ dũng mãnh thiện chiến mà mưu lược cũng hơn người. Luận về công lao và tài năng, Triệu Tử Long không hề thua kém nhiều thuộc hạ khác dưới quyền Lưu Bị. Thế nhưng tại sao chức quan mà ông được ban cho lại chỉ là hữu danh vô thực.
Triệu Vân tên tự là Tử Long, là người Thường Sơn. Ông là danh tướng vào giai đoạn cuối thời Đông Hán và thời Tam Quốc, cũng là một trong số những nhân vật góp công không nhỏ vào sự thành lập của nhà Thục Hán.
Triệu Tử Long xưa kia vốn đi theo Công Tôn Toản. Khi các chư hầu kết đồng minh, Lưu Bị cũng có dịp giao hảo cùng Công Tôn Toản.
Ngay từ những ngày ấy, Triệu Tử Long đã từng không ít lần được Lưu Bị “mượn dùng” để đi đánh giặc cùng mình. Mối quan hệ của hai người nhờ đó mà dần trở nên thân thiết.
Sau khi Công Tôn Toản qua đời, Triệu Tử Long đã đi tìm Lưu Bị và được ông thu nhận vào tập đoàn chính trị của mình.
Trong trận chiến ở Trường Bản, chính vị tướng họ Triệu này đã đơn thương độc mã mạo hiểm phá vòng vây để cứu A Đẩu, con trai của Lưu Bị, nhờ đó mà lập được công lao vô cùng to lớn.
Sau này Triệu Tử Long còn hộ tống Lưu Bị sang Giang Đông cầu thân, bảo vệ an toàn cho Lưu Bị khỏi vòng vây của Chu Du, đón Khổng Minh sau trận Xích Bích, điều này có thể thấy Lưu Bị đối với Triệu Tử Long có sự tín nhiệm rất lớn.
Tại trận chiến Hán Trung, Triệu Tử Long vì để tiếp ứng Hoàng Trung mà một mình độc chiến quân Tào, dùng mưu kế khiến cho quân Tào đại loạn, tổn thất nặng nề.
Tất cả những công lao trên của Triệu Tử Long có thể thấy là góp phần không hề nhỏ cho Lưu Bị, tuy nhiên lại không được phong làm hàng đại tướng, đây thật khiến cho người ta lấy làm cảm thán. Vậy rốt cuộc Lưu Bị vì sao lại làm vậy? Lẽ nào những công lao đó Lưu Bị không nhìn ra sao? Phải chăng Lưu Bị là vị quân vương vô minh? Đương nhiên không phải, kỳ thực đây cũng là dụng ý thâm sâu của Lưu Bị.
Việc Lưu Bị chưa giao cho Triệu Tử Long những chức vụ lớn cũng đều có nguyên nhân. Một trong số đó bắt nguồn từ việc Triệu Tử Long là một vị tướng trẻ tuổi, lại có phần nhanh mồm nhanh miệng.
Năm xưa sau trận Xích Bích, thế chân vạc thời Tam Quốc về cơ bản đã được định hình. Lưu Bị vì muốn lôi kéo lòng người nên bắt đầu luận công ban thưởng, phong chức tướng, quần thần cũng vui vẻ đón nhận.
Bấy giờ, duy chỉ có Triệu Tử Long cho rằng thiên hạ còn chưa hoàn toàn bình định, chuyện ban thưởng không thích hợp thảo luận quá sớm.
Lời này quả thực có phần đắc tội với những người vừa mới xả thân trong trận đại chiến trước đó, hơn nữa cũng khiến Lưu Bị không khỏi có chút khó xử.
Sự việc lần đó rất có thể đã khiến Lưu Bị nghĩ rằng, Triệu Tử Long tuy có tài nhưng vẫn còn trẻ người non dạ, nên rèn luyện thêm mới có thể đảm đương những chức vụ lớn.
Di ngôn của Lưu Bị
Mục đích của Lưu Bị chưa vội cất nhắc Triệu Tử Long là để an bài cho con trai Lưu Thiền sau này đăng cơ của mình.
Nguyên nhân cũng bởi trong số hàng đại tướng phò tá Lưu Bị, như Quan Vũ, Trương Phi, Hoàng Trung… tuổi tác đã cao, sống chết khó lường, rất có khả năng sẽ phải ra đi trước. Lưu Bị không thể không đề phòng dự bị tìm người thay thế, hy vọng có người thân tín, tài đức vẹn toàn đứng ra phò tá Lưu Thiền. Về quan văn sau Gia Cát Lượng thì có Lý Nghiêm, Tưởng Uyển, vậy còn võ tướng thì chỉ còn Triệu Tử Long là người thích hợp nhất.
Còn nữa, Lưu Bị tạm thời chưa cất nhắc Triệu Tử Long chính là để cho Lưu Thiền lên ngôi làm điều đó. Nếu như việc tốt nào cũng để mình làm cả, sau này các trọng thần lại ỷ thế, động một cái là lấy tư cách lão thần ra để uy hiếp tân vương, rất khó để Lưu Thiền điều động. Vậy nên, để Lưu Thiền phong tước vị cho Triệu Vân sẽ dễ dàng hơn, Triệu Tử Long cũng sẽ cảm kích hơn.
Có giai thoại truyền lại rằng, khi Lưu Bị ủy thác di ngôn ở thành Bạch Đế, ngoại trừ Khổng Minh, Triệu Tử Long chính là người còn lại có mặt ở đó.
Bấy giờ, Lưu Bị đã dặn dò ông phải một lòng bảo vệ Lưu Thiền. Thậm chí, vị quân chủ ấy còn ban cho Triệu Tử Long một đặc ân: Nếu ai không thần phục ấu chúa, ông có thể thẳng tay giết chết mà không bị xử tội.
Từ đó có thể thấy, Lưu Bị thực chất vô cùng tín nhiệm Triệu Vân chứ không bạc đãi như nhiều người vẫn nghĩ.
Quả nhiên sau khi Lưu Thiền đăng cơ, liên tiếp phong cho Triệu Vân tăng lên hai cấp, Triệu Tử Long cũng nghiễm nhiên trở thành võ tướng trung dũng phò tá hậu chủ.