100% tử vong nếu điều trị nội khoa
Ông Mai Bá Lợi (58 tuổi ở Hà Nội) được đưa vào cấp cứu trong tình trạng đau quặn bụng liên tục, vã mồ hôi, người mệt mỏi nhợt nhạt. BN được chụp CT scan 16 lớp cắt ổ bụng, chụp mạch máu thấy tắc hoàn toàn ĐMMT tràng trên, khoảng 3 - 4cm, ngay dưới chỗ phân chia động mạch đại tràng giữa. Sau 6 giờ nhập viện, BN được Khoa Phẫu thuật Tim mạch và Phẫu thuật Tiêu hóa nhanh chóng mổ cấp cứu. Huyết khối lấp hoàn toàn ĐMMT tràng trên và các nhánh bên, các quai ruột biểu hiện thiếu máu rõ nhưng chưa hoại tử. Các phẫu thuật viên đã lấy huyết khối và lấy tĩnh mạch hiển ở chân để tạo hình lại đoạn động mạch bị tắc. Mạch sau lấy huyết khối tạo hình lưu thông tốt, ruột hồng trở lại. Sau mổ bệnh nhân hết triệu chứng đau bụng, ăn uống bình thường, không có rối loạn tiêu hóa. Chụp CT đa dãy kiểm tra hệ mạch sau mổ, thấy mạch thông rõ. Bệnh nhân ra viện sau 12 ngày. Theo dõi trong 3 tháng không thấy xuất hiện triệu chứng đau bụng lần nào, ăn uống bình thường.
 |
| Cục máu tắc được lấy ra và tạo hình lại đoạn động mạch bị tắc. |
ThS Nguyễn Tiến Đông, Khoa Phẫu thuật Tim mạch, Bệnh viện T.Ư Quân đội 108 - người phẫu thuật cho BN Lợi chia sẻ, tắc động mạch mạc treo là một trong những nguyên nhân gây nguy hiểm đe dọa tính mạng BN. Tắc ĐMMT là tình trạng tắc nghẽn động mạch nuôi ruột khiến máu không đến nuôi ruột non, ruột già và gây hoại tử ruột. Có nhiều nguyên nhân gây tắc ĐMMT như xơ vữa động mạch, cục huyết khối đến từ tim, viêm mạch máu... sẽ làm cho cục máu đông kẹt lại ở những động mạch nuôi ruột. Triệu chứng thường gặp là đau bụng từng cơn sau ăn. Triệu chứng này dễ bị bỏ qua, nên BN thường đến bác sĩ muộn. Khi đau bụng liên tục, có phản ứng phúc mạc là lúc ruột bị hoại tử và tình trạng đã nguy hiểm. Nếu không được chẩn đoán, xử trí kịp thời thì tỷ lệ tử vong rất cao 70 - 90%. Đặc biệt, nếu chỉ điều trị thuốc đơn thuần thì tỉ lệ tử vong là 100%.
Ruột hoại tử sau 6 – 8 giờ
ThS Nguyễn Tiến Đông nhấn mạnh, thời gian vàng để cứu đoạn ruột bị hoại tử do tắc ĐMMT từ 6 – 8 giờ từ khi bị bệnh. Bởi hệ thống ĐMMT bắt nguồn từ động mạch chủ bụng, làm nhiệm vụ cung cấp máu cho ruột nói chung với lưu lượng máu lớn (khoảng 500 - 1.400ml/phút với ĐMMT tràng trên và khoảng 50 - 80ml/phút ở ĐMMT tràng dưới). Khi các động mạch này bị hẹp hoặc tắc sẽ dẫn đến giảm hoặc mất tưới máu ruột gây phù nề, viêm nhiễm, hoại tử ruột và đặc biệt nguy hiểm khi vi khuẩn gây viêm ruột xâm nhập vào máu gây suy đa tạng và bệnh nhân đối mặt với nguy cơ tử vong. Thời gian ruột bắt đầu hoại tử từ sau 8 giờ và khi ruột hoại tử thì dù phẫu thuật cắt đoạn ruột, tỷ lệ tử vong vẫn rất cao.
Với những người có các bệnh về tim mạch, xơ vữa động máu, đái tháo đường, hút thuốc lá nhiều... nếu thấy đau bụng dữ dội không đặc hiệu, không có điểm đau khư trú... phải đi viện cấp cứu ngay. Nếu tắc ĐMMT phát hiện sớm khi chưa hoại tử ruột, BN có thể được phẫu thuật mạch máu như trên, đặt stent, hay điều trị nội (kháng đông hoặc làm tiêu huyết khối)... bệnh có thể khỏi hoàn toàn. Chậm trễ, ruột hoại tử dù sống sót cũng gây nhiều biến chứng ảnh hưởng nghiêm trọng tới sức khoẻ.
Mời quý độc giả xem video tai biến y khoa (nguồn VTV):