Lựa chọn các cây trồng có giá trị kinh tế cao, nâng cao thu nhập vốn dĩ là mong muốn của rất nhiều người trẻ. Hiện nay, nghề trồng giống nho không hạt, nho hạ đen… được cho mang đến kết quả "kép". Đó là hướng đến nền nông nghiệp sản xuất hàng hóa, đồng thời thúc đẩy phát triển du lịch ở địa phương giàu tiềm năng.
Theo các chuyên gia nông nghiệp, cây nho thích hợp trồng ở các vùng khí hậu ôn đới và bán ôn đới, độ ẩm không khí thấp và có mùa nắng kéo dài từ 4 - 5 tháng. Cây nho sinh trưởng tốt ở vùng đất mùn, giàu chất dinh dưỡng, có độ thoát nước tốt. Hiện nay, giá trị cây nho được nâng cao nhờ vào việc áp dụng tiến bộ kỹ thuật, áp dụng công nghệ cao vào sản xuất như trồng nho theo tiêu chuẩn VietGAP, trồng trong nhà màng, tưới tiết kiệm, sử dụng chế phẩm sinh học, quản lý dịch hại cây trồng tổng hợp IPM,...
Giá trị cây nho được nâng cao nhờ vào việc áp dụng tiến bộ kỹ thuật
Trên thị trường, giá nho dao động từ 80.000 đồng - 150.000 đồng/kg (tùy từng loại nho trồng). Đây được coi là một hướng phát triển kinh tế cho thu nhập ổn định với người dân.
Sau 4 năm làm kỹ sư cơ khí được cất nhắc làm quản lý, nhận lương tháng nghìn đô, tuy nhiên anh Lưu Văn Hải (33 tuổi, xã Trung Mỹ, H.Bình Xuyên, tỉnh Vĩnh Phúc) vẫn từ bỏ, trở về quê trồng nho sạch.
Anh Hải chia sẻ, thời gian đầu trồng nho gặp chút bất lợi bởi điều kiện tự nhiên trên quê nhà. Quê anh chỉ có đất đồi khô cằn, sỏi đá bạc màu từ bao đời nay. Người dân trong thôn đã thử nghiệm trồng nhiều loại ăn quả khác nhau nhưng đều bất thành, chỉ phù hợp với trồng keo, mỡ, bạch đàn lấy gỗ bán cho các nhà máy giấy, thu nhập thấp.
Vườn nho của anh Hải khiến cả làng "lác mắt"
Mặc dù vậy, anh Hải vẫn không bỏ cuộc mà kiên nhẫn thuyết phục bố mẹ đồng ý cho chặt bỏ 1ha đất trồng keo để chuyển sang trồng nho. Có đất, anh sử dụng toàn bộ 600 triệu đồng tiết kiệm sau 4 năm đi làm để cải tạo đất đồi, dựng nhà trồng nho theo công nghệ tưới nhỏ giọt, tiết kiệm nước. Giống nho đầu tiên anh trồng là nho hạ đen do Đại học Nông lâm Bắc Giang cung cấp và hỗ trợ kỹ thuật, số lượng 2.000 gốc.
Đến nay, diện tích trồng nho đã mở rộng đến 3ha, toàn bộ quy trình chăm sóc, thu hái đều đảm bảo đạt tiêu chuẩn VietGAP. Sản lượng nho tại trang trại của anh Hải được thu hoạch và chủ yếu cung cấp cho hệ thống siêu thị, chuỗi cửa hàng thực phẩm sạch tại Vĩnh Phúc, một phần nhỏ bán cho khách quen ở các tỉnh lân cận. Giá bán tại vườn lên tới 150.000 đồng/kg.
“Khi chuyển trồng nho chỉ hơn 1 năm là cho thu hoạch và với năng suất từ 10 - 15 tấn/ha thì doanh thu lên tới 1,5 - 2 tỉ đồng”, anh Hải chia sẻ. Bên cạnh việc trồng nho, anh còn bắt tay cải tạo, phát triển trang trại thành điểm du lịch sinh thái để gia tăng giá trị kinh tế.
Tương tự anh Lưu Văn Hải, anh Hoàng Thanh Minh ở thôn Lọc Trạch, xã Đồng Lợi, huyện Triệu Sơn, tỉnh Thanh Hóa cũng đã đạt được những thành công bước đầu nhờ mô hình trồng nho kết hợp với du lịch trải nghiệm sau 7 năm bỏ việc về quê khởi nghiệp.
Mô hình trồng nho của anh Minh là một trong 3 vườn nho đầu tiên ở Thanh Hóa, trồng chủ yếu 2 loại nho là nho hạ đen và nho sữa Hàn Quốc. Trước đó, anh tận dụng 4.000m2 đất trồng 800 gốc nho hạ đen. Thế nhưng sau thời gian trồng và chăm bón, cây nho kém phát triển do bị sâu bệnh và chưa thích nghi được khí hậu.
Vườn của anh Hải đang trồng 2 loại nho là nho hạ đen và nho sữa Hàn Quốc.
Theo anh, cây nho kị nhất là thời tiết lạnh. Nếu gặp nhiệt độ xuống thấp dưới 15 độ C, cây sẽ ngừng phát triển để ngủ đông. Vì thế, vụ thu đông sau khi thu quả sẽ ngừng các hoạt động chăm sóc để cây tích lũy dinh dưỡng và nghỉ đông. Vụ xuân năm sau mới tiến hành bón phân, sử dụng thuốc điều tiết sinh trưởng, thuốc nảy mầm hỗ trợ phá ngủ để mầm non nảy chồi thuận lợi.
Năm 2021, vườn nho của gia đình anh Minh bắt đầu ra trái. Trong vụ này anh thu hoạch khoảng 1 tấn, thu về hơn 200 triệu đồng. Được nước làm tới, anh mua thêm ruộng, trồng thêm nho sữa, các loài hoa và triển khai mô hình tham quan, chụp ảnh, trải nghiệm hái nho ngay tại vườn.
Có ngày vườn nho của gia đình anh đón hơn 1.000 người, ngày bình thường từ 200 đến 300 người đến thăm quan, chụp ảnh. Giá bán vé tham quan từ 30.000 đồng đối với người lớn, các em nhỏ 15.000 đồng. Giá bán nho hạ đen tại vườn là 150.000 đồng và nho sữa Hàn Quốc giá 300.000 đồng/kg. Thời gian tới, anh Minh dự định sẽ mở rộng thêm diện tích trồng nho để đáp ứng nhu cầu của du khách.
Anh Hoàng Văn Cương (ở Lạng Sơn) cũng là một chàng trai trẻ năng động, sẵn sàng từ bỏ công việc có mức lương tốt để khởi nghiệp trồng nho hạ đen với số vốn ban đầu chỉ 10 triệu đồng. Số tiền ít ỏi, anh Cương bỏ tiền mua 140 gốc nho giống, mượn của bố vợ thêm 20 triệu đồng và hơn 1 sào đất ở Hữu Lũng, Lạng Sơn làm luống, bắc giàn. Thời gian này, anh Cương chạy đi chạy về giữa Bắc Giang (nơi làm việc) và Lạng Sơn để chăm sóc cho vườn nho.
Đến tháng 5/2020, cây phát triển tốt, tháng 9 nho ra hoa và dần cho quả. Vụ đầu tiên, anh Cương thu được hơn 3 tạ quả. Tuy nhiên, vụ đầu chỉ lãi được mấy cân nho cho gia đình ăn vì 30 triệu đồng thu được từ tiền bán nho đã đem trang trải nợ nần và trừ chi phí ban đầu.
Nhận được phản hồi tốt, anh Cương quyết định trồng nho quy mô lớn. Sau nhiều lần thuyết phục, anh được phép thuê 3 mẫu đất với giá 110 triệu đồng trong vòng 2 năm mà không phải thanh toán trước. Anh Cương chỉ trả trước 5 triệu đồng thay vì 110 triệu đồng so với yêu cầu ban đầu.
Có đất trồng, anh tính đến tiền mua giống, thuê nhân công, mua vật liệu làm giàn. Được bạn bè giúp đỡ vốn cùng với số tiền bố mẹ vợ vay giúp, tổng cộng anh Cương có 170 triệu đồng để khởi nghiệp. Đầu năm 2021, anh xoay xở trồng được 900 gốc nho và dưa lê Hàn Quốc cùng một số rau củ khác. Tháng 12/2022, vườn thu được 1 tấn quả đủ để cho anh trang trải tiền nhân công và trả vài chục triệu tiền nợ.
Năm 2023, thời tiết thuận lợi, anh Cương thu được 3 tấn quả đợt một. Doanh thu cả năm dự kiến đạt gần 1 tỷ đồng. Các đầu mối nhập nho của anh Cương với giá trên 125.000 đồng/kg. Tổng sản lượng và thu nhập mỗi ha nho khoảng 10 tấn/năm. Với đà tăng trưởng đều đặn của vườn nho ở Hà Nội, Lạng Sơn và các vườn nho liên kết, anh Cương có thể thu lời tiền tỷ mỗi năm.