Khổ qua (hay còn gọi là mướp đắng) là loại cây có chứa nhiều dưỡng chất và được dùng để chế biến các món ăn hằng ngày trong bữa cơm như khổ qua nhồi thịt, canh khổ qua cá thác lác, khổ qua xào trứng,... Song ít ai biết rằng lá và đọt của chúng cũng có thể chế biến thành nhiều món ngon.
Chị Hồng Vũ (30 tuổi, quê Bến Tre) cho biết: “Với nhiều người, lá và đọt non khổ qua không ăn được nhưng từ nhỏ tôi đã được mẹ nấu cho các món ngon từ chúng. Tôi nhớ mẹ trồng một giàn khổ qua lấy quả bán và thu hoạch xong mới được ngắt ngọn.
Lá khổ qua là đặc sản được nhiều người lùng mua, tìm lại hương vị tuổi thơ.
Có đợt em tôi đòi ăn canh rau khổ qua nấu với tôm khô, mẹ không đồng ý và hứa hẹn đợi cuối mùa. Tôi mới hỏi mẹ vì sao phải đợi lâu như thế? Mẹ bảo lá và ngọn nuôi dưỡng cây, cho hoa và quả. Khi đó quả mới to, đem ra chợ bán mới có nhiều người hỏi mua. Từ đó chị em tôi đành chờ đến cuối vụ quả mới được ăn canh lá”.
Sau này gia đình chị Hồng Vũ khấm khá hơn, cha mẹ không trồng khổ qua lấy quả bán. Chị và em gái cũng không thèm thuồng canh lá khổ qua như trước bởi có nhiều món ngon hấp dẫn hơn. “Khi chúng tôi trưởng thành, muốn tìm lại hương vị ngày xưa mà khó vô cùng. Tôi chạy khắp các chợ ở Sài Gòn hỏi mua đọt khổ qua non mà không có sạp nào bán.
Ở một số vùng tại miền Tây, người nông dân chuyên trồng khổ qua lấy lá và đọt.
Tôi đành gọi điện về quê, nhờ mẹ mua gửi lên thành phố. Nhưng mẹ cũng bảo giờ ít người bán đọt khổ qua, phải đợi đến cuối mùa – khi người ta thu hoạch quả xong sẽ đến vườn xin hái lá non. Tôi không muốn mẹ vất vả nên đành nói con sẽ tìm thứ khác ăn”, chị Hồng Vũ nói.
Sau đó người phụ nữ gốc xứ dừa đã tìm trên các chợ online hỏi mua lá và đọt khổ qua. May mắn chị đã tìm được cửa hàng rau củ sạch bán loại rau quê này! “Họ nói rằng phải đặt hàng người dân chuyên trồng khổ qua lấy lá và đọt. Khi ấy người nông dân sẽ liên tục được thu hoạch, còn loại cây trồng lấy quả phải đợi cuối vụ mới được hái lá”, chị Hồng Vũ chia sẻ.
Canh khổ qua nấu tôm rất bổ dưỡng.
Hiện tại lá – đọt khổ qua được rao bán với giá khá đắt đỏ so với các loại rau khác trên thị trường. Theo đó chúng có giá 40.000 – 70.000 đồng/kg, tuỳ thời điểm.
Thường phần lá và phần đọt khổ qua sẽ trở thành nguyên liệu cho các món luộc, món canh hoặc dùng để xào. Canh lá khổ qua được nấu chung với thịt, xương heo hoặc chả cá đều rất thơm ngon và bổ dưỡng.
Ngoài ra, chúng còn vô cùng bổ dưỡng cho sức khoẻ. Theo y học dân gian thì trái và cả lá khổ qua có tính hàn, có chức năng chống viêm, hạ sốt, phòng trị các chứng bệnh thông thường. Chúng được xem là một món ăn có vị thuốc.