Với người miền xuôi, ngõa mật là loại quả xa lạ, nhiều người chưa một lần được thưởng thức. Thế nhưng, với người dân ở các tỉnh miền núi phía Bắc, ngõa mật vô cùng quen thuộc, gắn với tuổi thơ của nhiều thế hệ.
Ngõa mật còn có tên gọi khác là vả rừng, sung khổng lồ, bởi từ bên ngoài vào đến bên trong quả này nhìn giống hệt quả sung. Điểm khác nhau duy nhất là ngõa mật ăn có vị ngọt, kích thước quả to gấp cả 20 lần sung thường. Càng to, bên trong trái ngõa mật càng chia thành nhiều lớp màu. Lớp ngoài có màu trắng, lúc bổ ra có nhiều nhựa trắng như sữa. Lớp tiếp theo có màu đỏ tươi. Lớp trong cùng có màu vàng với nhiều sợi tua, trông rất giống bông hoa.
Ngõa mật là quả dại, giống quả sung nhưng ngọt và thơm hơn nhiều
Trước đây ngõa mật mọc tự nhiên trong rừng hoặc người dân trồng làm cảnh, hái quả ăn chơi. Mấy năm gần đây, thứ quả dại này thành đặc sản lạ ở thành phố. Dù giá bình dân chỉ 60.000-80.000 đồng/kg nhưng ở Hà Nội, muốn ăn ngõa mật tìm đặt mua rất khó vì là mặt hàng mới lạ, không phổ biến.
Chị Hạnh - người bán ngõa mật trên chợ mạng cho biết ngõa mật có ở một số tỉnh như Lạng Sơn, Bắc Giang, Thanh Hóa, Thái Nguyên,... Tuy nhiên, không phải nơi nào cũng quen gọi với cái tên ngõa mật mà thường gọi quả vả rừng. Ở Hà Nội, để cho mọi người tiện hình dung, khi rao bán chị hay gọi tên “sung khổng lồ”.
Thứ quả này trở thành đặc sản lạ ở thành phố mấy năm gần đây
Trái ngõa mật khi ăn có vị ngọt lịm, thơm ngon, ăn rất lành. Song, nếu ăn lúc đói quá hay ăn nhiều trái ngõa mật quá có thể bị say. Khi say ngõa mật người sẽ có cảm giác choáng đầu, hoa mắt hoặc buồn nôn…
Chị Lan - ở Cầu Giấy, Hà Nội chia sẻ: "Thấy chị đồng nghiệp khen quả ngõa mật ăn ngọt, thơm nên tôi đặt mua ăn thử. Ai ngờ, quả thì giống sung nhưng ăn vị khác hoàn toàn sung. Ngon không thể chê vào đâu được". Chị Lan nói và cho biết, nhà chị ăn thử đều thấy quả ngon, sạch vì là quả rừng nên mỗi khi đến mùa chị đều tìm nơi bán để đặt hàng.
Cận cảnh quả ngõa mật
Gần đây, nhiều người đưa ngõa mật về trồng, vừa làm cảnh lại vừa lấy quả ăn. "Trồng ngõa mật trong vườn nhà tiện lắm, có thể hái lá làm món bánh bột lọc. Nhưng nhà nào không trồng phải vào trong rừng tìm, thậm chí đi cả quãng đường dài mà chẳng thể tìm được cây nào cả nên mất công. Cây này cho sai quả, nếu ăn không hết có thể mang bán".