Hạt óc chó, hạt điều, hạt mắc ca... đều là những thứ hạt quen thuộc, vô cùng bổ dưỡng được nhiều người ưa chuộng. Nhưng vài năm gần đây, có một thứ hạt có tên độc lạ mang đậm hương vị núi rừng xuất hiện vào mỗi dịp Tết Nguyên đán, đó là hạt kơ nia. Bùi, béo, có vị ngọt thanh là điều khiến cho hạt kơ nia vừa xuất hiện trên thị trường đã được biết đến rộng rãi, hàng có bao nhiêu hết bấy nhiêu.
Hạt kơ nia là một đặc trưng của vùng đất Tây Nguyên. Những tháng cuối năm, khi những cơn gió lạnh về, người dân ở Tây Nguyên lại khăn gói vào rừng để đi nhặt quả kơ nia. Nếu như trước đây quả kơ nia chín rụng đầy gốc, người dân đi rừng về ngồi nghỉ dưới bóng cây, nhặt hạt ăn "cứu đói" thì những năm gần đây, thứ quả dại này đã thành đặc sản nổi tiếng, mang về thu nhập cho người dân nơi đây.
Theo tìm hiểu, cây kơ nia thuộc cây thân gỗ, có xuất xứ từ châu Phi và Đông Nam Á. Ở nước ta cây mọc nhiều khu vực rừng Tây Nguyên thường cao từ 15m - 30m với đường kính thân 40cm - 60cm. Khi trái chín rơi xuống đất và sau một thời gian lớp thịt vỏ sẽ tiêu biến đi, còn lại lõi cứng bên trong sẽ được người đồng bào nhặt về đập lấy hạt.
Hạt kơ nia khá to gần bằng hạt hạnh nhân, được bao bọc bởi một lớp lụa mỏng màu nâu, khi bóc lớp vỏ này thì phần nhân trắng sẽ lộ ra.
Rao bán hạt kơ nia rang sẵn với giá 180.000 đồng/kg trên chợ mạng, chị Hoàng Trang, trú tại Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk) cho biết: "Cây kơ nia không mọc thành từng cụm mà mọc đơn lẻ, mỗi cây có tán xòe rộng, quả sum suê nhưng rất cao nên phải chờ quả rụng rồi nhặt hạt về chứ không ai hái đươc. Hạt kơ nia không chỉ chứa hương vị ngọt bùi mà còn chứa nhiều chất dinh dưỡng. Hằng ngày, người dân quê mình thường xuyên bổ sung hạt kơ nia vào trong thực đơn bữa ăn.
Khoảng tháng 11 hàng năm, hạt kơ nia vào mùa, lúc đó người dân nơi đây đi nhặt quả về tách hạt bán ra thị trường. Việc đập quả lấy hạt phải hết sức tỉ mỉ, cẩn thận để giữ nguyên phần nhân sẽ bán được giá cao hơn".
Theo chị Trang, cách chế biến loại hạt này khá đơn giản, chỉ cần cách rang hạt điều, mắc ca, hướng dương..., bạn đun nóng chảo, cho hạt vào đảo đều tay đến khi xém vàng lớp lụa bọc bên ngoài nhân. Lúc này hạt dậy mùi thơm hấp dẫn, phần nhân trở nên thơm, béo và giòn tan.
Trên thị trường những ngày gần Tết Giáp Thìn 2024, hạt kơ nia được nhiều địa chỉ rao bán với 2 loại: hạt tươi và hạt rang sẵn. Hạt tươi có giá khoảng 100.000 đồng/kg, còn hạt rang sẵn có giá khoảng 180.000 đồng/kg. Dù đã xuất hiện vài năm nhưng loại hạt này vẫn rất hot vì vừa lạ miệng lại bổ dưỡng, tốt cho sức khỏe.
Theo đó, hạt kơ nia có chứa tới 67% dầu rất tốt cho da và tóc. Bên cạnh đó lượng đạm, can xi và các vitamin khác có trong hạt rất cao (9% carbohydrat, sắt 61.4mg, canxi 103.3mg, và 37mg vitamin khác).