Nhiều loại cây mọc hoang dại trong tự nhiên có thể là nguyên liệu cho nhiều món ăn vừa ngon, vừa lạ miệng, trong đó phải kể tới lá và đọt non của cây chòi mòi. Những năm gần đây, khi các loại rau rừng có hương vị độc đáo được du khách và người thành phố ưa chuộng, thì lá chòi mòi được biết tới nhiều hơn.
Cây chòi mòi còn có tên gọi khác là chồi mồi, vốn là loại cây dại mọc ở bìa rừng tại các tỉnh Tây Nguyên như như Gia Lai, Đắk Lắk, Đắk Nông.
Cây chòi mòi mọc hoang dại, không chỉ quả mà cả lá và đọt non cũng có thể làm thành món ăn vừa ngon vừa lạ miệng
Quả chòi mòi là thức quà tuổi thơ gắn với nhiều thế hệ. Thế nhưng, ít ai biết được rằng lá và đọt non của cây này cũng có thể ăn được. Lá của cây có màu lục sẫm xanh quanh năm, là dạng lá kép trông giống như hình chân vịt, cuống lá dài, mỗi đầu cuống lá có 3 chét, phiến lá có hình răng cưa nông.
Người dân địa phương cho biết lá chòi mòi có vị chua gắt và chát, thường được dùng để nấu canh chua như lá giang hoặc làm rau ghém ăn kèm với các món ăn như kho quẹt, cá kho hoặc giã với muối làm thành món đồ chấm lạ miệng khi ăn hải sản hoặc thịt nướng. Ngoài ra, đọt non của cây chòi mòi còn có thể luộc hoặc xào chung với các loại rau khác.
Lá chòi mòi có vị chua và hơi chát, được người dân ở Tây Nguyên sử dụng trong nhiều món ăn
Chị Ngà (ở Đắk Nông) cho biết lá chòi mòi có quanh năm bởi loại cây này dễ sống, phát triển quanh năm. Một số người còn phơi khô hoặc sấy để bảo quản được thời gian lâu hơn trong hộp kín, túi nhựa. Khi cần nấu, chỉ cần thả vào nước là lá cây chòi mòi lại trở lại hình dáng như xưa mà không làm mất đi mùi vị đặc trưng.
"Trước đây chòi mòi không ai biết đến, chỉ có người dân địa phương đi hái về để chế biến một số món ăn. Giờ đây các nhà hàng, quán ăn tìm mua lá chòi mòi để làm các món ăn phục vụ du khách. Chúng còn được bán trên chợ mạng với giá khoảng 40.000 đồng/kg", chị Ngà nói thêm.
Cả lá và quả của chòi mòi đều được người thành phố ưa chuộng những năm gần đây
Được biết, chòi mòi hiện nay được một số hộ dân trồng để lấy bóng mát hoặc làm cây cảnh. Quả chòi mòi khi ăn có vị chua chua pha lẫn vị ngọt nhẹ. Chúng ra hoa từ khoảng tháng 3 đến tháng 6, quả chín rộ nhất từ tháng 7.
Không chỉ là loại rau đặc sản, cây chòi mòi còn được biết đến là thảo dược quý trong đông y bởi các hoạt chất trong lá chòi mòi có tính kháng sinh cao, có thể ức chế nhiều vi khuẩn gây viêm đường ruột, vi khuẩn ngoài da. Theo y học cổ truyền Việt Nam, cây có tác dụng thanh nhiệt, chỉ huyết, hoạt huyết, tiêu thũng, khử độc, lợi thấp và nhiều tác dụng khác.