Ở rừng ngập mặn Cà Mau có một loại cá kỳ lạ từ tên gọi cho đến tập tính sống, đó là con cá leo cây (cá thòi lòi). Đây là loài lưỡng cư, có thể sống được ở cả trên cạn và dưới nước, đặc biệt là có khả năng leo cây để tìm kiếm thức ăn.
Về đặc điểm bên ngoài, cá leo cây có kích thước bé, chỉ bằng 1-2 đầu ngón tay. Lớp da ngoài dày và sần sùi, đầy nhớt. Cặp mắt khá to, lồi lên trên đầu, 2 vây phía trước giúp loài cá này di chuyển rất nhanh. Tổ chức Sinh vật thế giới xếp cá leo cây vào một trong 6 con vật kỳ lạ nhất hành tinh.
Cá leo cây là đặc sản nổi tiếng ở Cà Mau
Chúng có hình thù rất kỳ lạ, có thể sống trên cạn, dưới nước, thậm chí leo cây để tìm mồi
Dù có hình thù kỳ lạ nhưng thịt cá leo cây ngọt, dai, thơm, là đặc sản mà bất cứ du khách nào đến Cà Mau cũng tìm để thưởng thức và trải nghiệm.
Từ cá leo cây có thể làm thành các món như nấu canh chua với mẻ, kho tiêu, chiên xù…, tuy nhiên ngon nhất vẫn là cá leo cây nướng muối ớt. Tùy sở thích của từng người mà có thể ăn cá nướng kèm nước mắm chua cay, muối tiêu chanh hoặc nước mắm me cay… Món ăn dùng kèm với bún, bánh tráng, các loại rau như cải xanh, xà lách, rau thơm, chuối chát, khế chua… cho vị thơm ngon đúng điệu.
Tại các chợ dân sinh hay cửa hàng hải sản tại Cà Mau, cá leo cây tươi được bán với giá khoảng 60.000-100.000 đồng/kg. Ngoài cá tươi, người dân địa phương còn làm thành cá leo cây khô, bán ra với giá nửa triệu đồng/kg. Cá leo cây thân mình trơn nhưng lại có vảy nên khó làm hơn các loại cá khác. Lúc đầu sẽ gặp khó khăn nhưng khi quen tay việc làm cá khô sẽ dễ dàng hơn. Nhờ làm cá leo cây khô mà nhiều hộ gia đình có thêm nguồn thu nhập ổn định.
Cá leo cây nướng thơm phức, thịt dai ngọt, vô cùng hấp dẫn
Để làm được cá leo cây khô cũng khá cầu kỳ, cá được đánh vảy ngoài, mổ ruột và tách xương sống, đặc biệt không thể thiếu khâu quan trọng là lột da. Sau bước này, cá có thể ướp thêm gia vị hoặc để không trước khi phơi nắng hay cho vào lò sấy. Gia vị hay dùng có sả, ớt, bột ngọt, muối, thời gian ướp là khoảng 2-3 tiếng đồng hồ cho thịt ngấm. Cá khô vẫn giữ được độ ngọt tự nhiên và thơm ngon, được nhiều du khách mua về làm quà cho người thân, bạn bè.
Cá leo cây khô có giá tới nửa triệu đồng/kg vẫn rất đắt khách, du khách tới đây đều tìm mua về làm quà cho người thân, bạn bè
Những năm gần đây, ở Cà Mau còn hình thành các điểm du lịch cộng đồng, du khách đến đây sẽ được trải nghiệm lội bùn bắt cá leo cây, sau đó tự tay chế biến thành những món ăn.
Cá leo cây tinh ranh và khó đánh bắt. Chúng thường đào hang sâu khoảng 2m để trú ngụ với nhiều ngóc ngách, phải những người có kinh nghiệm mới tìm được hang cá và biết cách "săn" chúng. Loài cá này chỉ sinh sống trong tự nhiên, chưa thể nuôi bằng trang trại nên thực khách muốn thưởng thức phải nhờ người dân đánh bắt thủ công. Chúng cũng được xem là đặc sản "hiếm có khó tìm", có tiền cũng khó mua.