Nhiều người nhập viện nguy kịch vì chủ quan với vết thương ngoài da
PGS.TS.BS Đỗ Duy Cường, GĐ Trung tâm Bệnh Nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, gần đây trung tâm tiếp nhận nhiều bệnh nhân nhập viện trong tình trạng nguy kịch vì mắc bệnh uốn ván. Trường hợp bệnh nhân N.V.M (nam, 56 tuổi, làm nghề nông ở Hải Dương) mới nhập viện trong tình trạng cứng hàm, khó ăn, khó nuốt, không há được miệng, tăng trương lực cơ toàn thân, đau đầu, mệt mỏi.
Trước đó 1 tuần bệnh nhân có nhọt chín mé ở ngón chân cái, nhưng chủ quan lội nước bẩn trong đợt mưa bão vừa qua nên vi khuẩn xâm nhập qua vết thương vào cơ thể. Từ trước tới nay bệnh nhân chưa hề được tiêm phòng uốn ván.
Sau hơn 1 tuần được theo dõi và điều trị tích cực, bệnh nhân có tiến triển khả quan hơn. Tuy không phải mở khí quản, thở máy nhưng vẫn còn chứa nhiều nguy cơ tiềm ẩn tử vong vì có thể xảy ra các biến chứng suy hô hấp, bội nhiễm trên cơ địa nhiều bệnh nền.
Nhiều trường hợp bị uốn ván nguy kịch vì sự chủ quan với vết thương nhỏ. Ảnh: BSCC.
Một trường hợp khác là bệnh nhân L.V.T (nam, 56 tuổi, làm nghề nông ở Đan Phượng, Hà Nội) nhập viện ngày 30/9/2024 trong tình trạng cứng hàm, khó há miệng, nuốt sặc, khó thở, chân tay co cứng, tăng trương cơ toàn thân. Bệnh nhân được nhập viện với chẩn đoán uốn ván toàn thể. Trước đó 3 tuần, bệnh nhân đi chân đất làm ruộng và dẫm vào đinh có chảy máu, sau đó tự uống kháng sinh và cũng chưa tiêm phòng uốn ván.
Ngay khi vào viện, bệnh nhân được tiêm vắc-xin uốn ván và kháng huyết thanh, cắt lọc rửa vết thương bằng ôxy già, loại bỏ dị vật. Qua 3 ngày điều trị tích cực, bệnh nhân cũng đã có dấu hiệu chuyển biến tích cực hơn.
Hay trường hợp ông N.V.G (nam, 49 tuổi), tiền sử khỏe mạnh, làm nghề thợ mộc ở Bắc Ninh đi khám tại Bệnh viện Bạch Mai với biểu hiện ban đầu cứng hàm, khó há miệng, khó thở, đi lại khó khăn. Sau khi được thăm khám, các bác sĩ kết luận bệnh nhân bị nghi nhiễm trùng uốn ván và nhập viện điều trị với chẩn đoán ban đầu là uốn ván toàn thể - suy hô hấp.
Ngay đêm đầu nhập viện, bệnh nhân đã rất khó thở và phải mở khí quản cấp cứu, dùng thuốc an thần liều cao chống co giật, tiêm vắc - xin và huyết thanh phòng uốn ván để trung hòa độc tố và thở máy hỗ trợ hô hấp. Được biết, trước đó người bệnh bị máy bào gỗ cắt qua đốt số 1 ngón thứ 3 tay trái, bệnh nhân không đến bệnh viện mà tự xử lý vết thương và đắp lá tại nhà. Do chủ quan nên bệnh nhân không tiêm phòng uốn ván sau khi bị thương.
Tổn thương ở ngón tay của bệnh nhân dẫn tới bệnh uốn ván nguy hiểm. Ảnh minh họa.
Hiện sau 2 tuần điều trị bệnh tiến triển nặng dần và phải điều trị hồi sức tích cực bằng các phương pháp thở máy, lọc máu, dùng kháng sinh liều cao chống nhiễm khuẩn, vận mạch, bổ sung vi chất, truyền dinh dưỡng và sau nhiều lần hội chẩn đa chuyên khoa, bệnh nhân vẫn còn trong tình trạng nguy kịch: Sốc nhiễm khuẩn, suy hô hấp, suy gan thận cấp, tiêu cơ vân cấp, vô niệu, nguy cơ tử vong cao.
Không chủ quan với vết thương ngoài da
Qua 3 trường hợp trên, PGS Đỗ Duy Cường cảnh báo, người dân không thể chủ quan với những vết thương hở ở tay, chân, tai nạn trong quá trình lao động, sinh hoạt như bị dao cứa, dẫm phải đinh nhọn, sắt, thép, va chạm vào các dị vật bẩn, hoặc tay chân đang có vết thương hở lại dầm trong nước bẩn, tiếp xúc với bùn đất bẩn....
“Cả 3 bệnh nhân nêu trên đều chủ quan tự chữa, sơ cứu ở nhà, mà không hề biết là mình đã bị nhiễm vi khuẩn uốn ván. Và chỉ khi đã vào giai đoạn toàn phát thì mới đi khám trong tình trạng nặng, tiên lượng khó khăn, bệnh nặng đe dọa tính mạng”, bác sĩ Cường cảnh báo.
Theo PGS Cường, uốn ván là bệnh nhiễm khuẩn cấp tính nguy hiểm do vi khuẩn Clostridium tetani sống ở môi trường đất bẩn xâm nhập vào cơ thể, trong điều kiện yếm khí (miệng vết thương bị bịt kín) vi khuẩn sẽ sản sinh ra ngoại độc tố. Độc tố này rất mạnh xâm nhập vào máu và đi đến các xi-náp thần kinh-cơ và có tác dụng làm tăng mức độ kích thích dẫn truyền gây co cứng cơ và co giật.
Mọi người tuyệt đối không chủ quan trước những vết thương nhỏ trên cơ thể. Ảnh minh họa.
Triệu chứng lâm sàng là sau khi bị vết thương khoảng 1-2 tuần bệnh nhân sẽ có biểu hiện sớm là cứng hàm, khó nhai, khó nuốt, sau đó sẽ cứng cơ, tăng trương lực cơ toàn thân, mức độ nặng sẽ có biểu hiện co giật, toàn thân uốn cong, kèm theo khó thở, suy hô hấp, rối loạn thần kinh thực vật. Nếu không xử trí kịp thời bằng các biện pháp hồi sức tích cực thì nhanh chóng dẫn tới tử vong hoặc có nhiều biến chứng trên các hệ tim mạch, hô hấp, tiết niệu, tiêu hóa, xương khớp.
Về phòng chống bệnh uốn ván, trước hết cần phải tiêm phòng vắc-xin, nhất là với những đối tượng có nguy cơ cao. Trẻ em phòng bệnh uốn ván từ 2 tháng tuổi theo hướng dẫn của Bộ Y tế, phụ nữ mang thai cần tiêm phòng uốn ván vào đúng thời điểm thai kỳ.
Điều đáng chú ý nữa là khi bị thương, trầy xước thì ngay lập tức sát trùng vết thương đúng cách, tránh bịt kín vết thương và đến cơ sở y tế để được tiêm phòng kháng huyết thanh uốn ván kèm xử lý vết thương bằng cách cắt lọc tổ chức hoạt tử, dập nát, loại bỏ dị vật, rửa ôxy già.
Khi lao động, sinh hoạt cần hạn chế tiếp xúc với bùn đất, vật dụng ô nhiễm, nếu phải tiếp xúc cần có biện pháp bảo hộ như đi ủng, găng tay... Tại các nông trại, công trường cần có các chất tiệt trùng để sơ cứu như xà phòng, nước rửa tay sát trùng, cồn y tế và thường xuyên vệ sinh môi trường, chuồng trại. Tại các cơ sở y tế, dụng cụ y tế cần được tiệt trùng theo đúng quy định để tránh uốn ván rốn sơ sinh, uốn ván sản khoa.