Mou Qizhong sinh ngày 19 tháng 6 năm 1941 tại Vạn Huyện, tỉnh Tứ Xuyên (nay là khu Vạn Châu, TP Trùng Khánh, Trung Quốc). Từ khi còn nhỏ, Mou đã thể hiện sự thông minh, nhanh nhạy của mình. Một giáo viên đã khuyên rằng nếu Mou có thể thay đổi tính khoe khoang của mình, ông có tiềm năng rất lớn.
Năm 1959, Mou Qizhong khi đó 18 tuổi thi trượt đại học. Nghe tin có một lớp ở Vũ Hán tuyển sinh vào mùa xuân, ông lập tức chạy đến Vũ Hán để thi. Nửa năm sau, nhà trường phát hiện hộ khẩu của ông không đúng, ông buộc phải dừng việc học và quay trở lại Vạn Huyện.
Sau đó không lâu, Mou Qizhong nghe tin có một trường nghệ thuật tuyển sinh ở Tân Cương nên một mình vội vã rời đi. Khi đến Tân Cương, ông mới biết trường học đã đóng cửa từ lâu. Ông trở về quê và trở thành công nhân lò hơi trong một nhà máy thủy tinh.
Không giống như những người trẻ cùng nhà máy, ông thích đọc các tác phẩm về chủ nghĩa Mác-Lênin và Mao Trạch Đông khi có thời gian rảnh. Ông rất có tài hùng biện, nói chuyện rõ ràng, rành mạch, nhận được sự khâm phục của nhiều người.
Năm 1974, khi Mou 33 tuổi, ông đã viết 3 bài luận chính trị, trong đó có “Trung Quốc sẽ đi về đâu?” dài 10.000 từ, khơi dậy sự nhiệt tình của thanh niên trong nhà máy và ông khá tự hào về điều này. Nhưng chẳng bao lâu, ông đã phải trả giá cho sự bốc đồng tuổi trẻ của mình, bị bỏ tù và bị kết án tử hình. Sau Cách mạng Văn hóa, Mou Qingzhi được trả tự do vào ngày 31 tháng 12 năm 1979 (ở tuổi 38) sau 4 năm 4 tháng ở tù.
Ngay khi ra tù, Mou đã mạnh dạn nói với vợ rằng kiếm tiền không khó, chỉ cần có đầu óc. Sau một hồi thuyết phục, vợ ông đã đồng ý bán chiếc máy khâu, vật giá trị nhất trong của hồi môn của mình để lấy 150 nhân dân tệ cho chồng làm vốn khởi nghiệp.
Năm 1982, ở tuổi 41, Mou Qizhong chính thức bắt đầu kinh doanh. Trước đó, ông về cơ bản không có kinh nghiệm kinh doanh, vốn lại có hạn nên nhiều ý tưởng không thể thực hiện được mà chỉ có thể mở một cửa hàng nhỏ để bán thiết bị điện.
Do nền kinh tế thị trường chưa trưởng thành nên các nhà sản xuất thiết bị điện và khách hàng có nhiều điểm yếu cần giải quyết. Chính trong lúc khó khăn này, Mou đã không ngừng nghiên cứu và phân tích để tìm ra cách kiếm bộn tiền.
Ông nhận thấy nhà sản xuất nếu không bán được hàng sẽ khó có thể thu hồi chi phí và kiếm đủ lợi nhuận, khó có thể nói đến phát triển và mở rộng quy mô. Từ góc độ khách hàng, sản phẩm khi mua về sau một thời gian sử dụng sẽ xuất hiện vấn đề. Thời điểm đó, để tìm được người sửa đồ điện rất khó, chỉ có thể giữ thiết bị hỏng ở nhà hoặc vứt đi. Vì điều này mà dân thành thị không sẵn sàng chi tiền, nhu cầu tiêu dùng tương đối thấp.
Mou lúc này đã tung ra “thẻ bảo hành”, khái niệm rất mới mẻ thời bấy giờ và nhanh chóng thu hút được sự chú ý. Ông còn liên kết với những người có tay nghề cao chế tạo đồng hồ để đưa đến Thượng Hải và thu về khoản lợi nhuận khổng lồ. Trong năm đầu tiên kinh doanh, Mou Qizhong đã kiếm được 80.000 nhân dân tệ!
Mou Zhongzhong đột nhiên trở nên giàu có, rất khoa trương và khiến không ít người ghen tị. Ngày 17/9/1983, Mou Qizhong bị bắt và bỏ tù với tội danh “đầu cơ, mua bán khống”. Năm 1984 (43 tuổi), Mou được trả tự do sau 11 tháng ngồi tù.
Có thể nói, lần bị kết án này đã gây ra một đòn lớn cho Mou nhưng ở trong tù, Mou vẫn không ngừng suy nghĩ về cách kiếm tiền sao cho hiệu quả và nhanh chóng hơn. Giành được tự do, Mou Qizhong đã thành lập Tập đoàn kinh tế Nam Đức với nhiều ý tưởng kiếm tiền. Sau khi hoàn tất các thủ tục, tập đoàn này đã nhận được khoản vay 2,5 triệu nhân dân tệ hỗ trợ khởi nghiệp.
Vì chỉ nghĩ cách kiếm tiền nhanh chóng, bỏ bê gia đình, vợ ông không thể chịu đựng được lối sống này nên đã ly hôn. Sự ra đi của bà cũng là một cú sốc lớn đối với Mou nhưng ông không từ bỏ ước mơ kinh doanh. Không lâu sau, người đàn ông có sự nghiệp thành công này tái hôn với một nhân viên của mình.
Năm 1989, trong một lần đi công tác và trò chuyện trên tàu, Mou được biết Liên Xô sụp đổ và muốn bán máy bay, lúc đó hãng hàng không Tứ Xuyên mới thành lập nhưng chưa có đơn hàng máy bay nào. Mou quyết định hướng làm ăn là “hàng đổi hàng”.
Tập đoàn Nam Đức của ông không có quyền mậu dịch đối ngoại và quyền kinh doanh hàng không, nhưng với “tài miệng lưỡi” của mình, ông đã móc nối được với Cơ quan Hàng không dân dụng Tứ Xuyên, lấy danh nghĩa cơ quan này để thực hiện phi vụ. Cuối cùng, ông đã thành công trong việc đổi 500 xe tải chở hàng công nghiệp nhẹ (gồm sản phẩm đồ hộp và áo da) đổi lấy lô máy bay hàng không dân dụng T-154 của Bộ Công nghiệp hàng không Liên Xô.
Tên tuổi Tập đoàn Nam Đức khi đó ngày càng vang xa. Ông trở thành niềm cảm hứng cho nhiều cuốn sách và bài báo lúc bấy giờ, trở thành doanh nhân được chú ý nhất Trung Quốc.
Năm 1993 (52 tuổi), Mou Qizhong hợp tác với Nga phóng thành công vệ tinh chuyển tiếp sóng truyền hình mang tên “Hàng Hướng số 1”. Tháng 2-1995, Tạp chí Forbes bình chọn ông vào danh sách “Tỷ phú hàng đầu thế giới năm 1994”, xếp thứ 4 toàn Trung Hoa đại lục với tài sản ròng 300 triệu nhân dân tệ.
Tuy nhiên, năm 1997 (ở tuổi 56), Mou Qizhong bị truy tố vì tội lừa đảo tín dụng. Ngày 30 tháng 5 năm 2000 (59 tuổi), Mou Qizhong bị kết án tù chung thân. Tuy đã kháng cáo nhiều lần nhưng bản án ban đầu được giữ nguyên.
Công việc kinh doanh ông đã dày công gây dựng nhanh chóng bị phá hủy. Nhiều người từng thân thiết với Mou đã cắt đứt mọi liên lạc với ông vì không muốn gặp rắc rối. Tuy nhiên, người em dâu kém ông 28 tuổi luôn ở bên, giúp đỡ ông tìm cơ hội kháng cáo. Điều này thu hút sự quan tâm của không ít người, thậm chí có người cho rằng mối quan hệ của họ không đúng mực.
Trong một cuộc phỏng vấn, người em dâu cho biết cả hai không có mối quan hệ mờ ám nào. Bà cho rằng, anh mình đã nhiều tuổi như vậy, nếu không phải bà thì ai sẽ đồng hành cùng ông. Trước khi gặp nạn, Mou thậm chí còn từng chỉ trích bà trước công chúng. Người em dâu này sau đó cũng bị bắt và bị giam một năm rưỡi.
Nhờ sự động viên và hỗ trợ của người phụ nữ này, Mou đã lấy lại tinh thần, tích cực hợp tác khi ở trong tù, duy trì thói quen làm việc và nghỉ ngơi tốt, tiếp tục viết tài liệu kháng cáo. Vào lúc 6h15 sáng ngày 27/9/2016 (75 tuổi), sau 16 năm ở tù, Mou được giảm án do cải tạo tốt.
Một phần ba cuộc đời ở trong tù, người vợ thứ hai của ông đã bỏ sang Mỹ, hai người con lưu lạc đâu không ai hay. Lúc này, xã hội đã thay đổi nhiều nhưng Mou vẫn “mạnh mẽ” nói: “Tôi sẽ xây dựng lại hệ thống kinh doanh trong vòng 10 năm!”.