Đây là đường ống ngầm có chức năng dẫn nguồn chất thải đã qua xử lý ra biển. Formosa vi phạm gì trong quá trình súc xả đường ống?
Không thông báo vì... không biết!
Theo quy định, khi súc xả đường ống, Formosa có trách nhiệm phải thông báo cho địa phương việc súc xả đường ống diễn ra từ thời điểm nào tới thời điểm nào nhưng Formosa không thông báo, cũng không báo cáo các cơ quan ở địa phương về việc súc rửa đường ống.
Bộ Tài nguyên - môi trường (TN-MT) quy định điều này khi phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường do Formosa trình.
Vậy Formosa giải thích thế nào với cơ quan chức năng về việc súc rửa đường ống không thông báo cho địa phương? Nguồn tin của Tuổi Trẻ cho biết: “Chúng tôi có hỏi nhưng họ (Formosa - PV) nói không biết có quy định này”.
Vậy nguồn nước thải súc rửa đường ống đó đi đâu? Nguồn tin này cho hay: theo giải thích của Formosa thì nguồn nước thải này “thực hiện theo quy trình khép kín, sau đó đưa vào tái tuần hoàn trong quá trình xử lý nước thải”, rồi được lấy lại và đưa vào khu xử lý nước thải công nghiệp.
 |
| Danh sách 45 loại hóa chất Formosa nhập về để xử lý chất thải, súc rửa đường ống. |
Làm sao biết chắc chắn nước thải súc rửa được đưa vào hệ thống xử lý nước thải trước khi xả ra môi trường? Theo nguồn tin này, trong quá trình kiểm tra phía Formosa đã cung cấp các báo cáo từ hệ thống quan trắc tự động.
“Nếu nước thải không đạt tiêu chuẩn thì hệ thống quan trắc tự động báo ngay, nhưng từ số liệu báo cáo qua quan trắc tự động thì các thông số thể hiện chất lượng nước thải đều đạt tiêu chuẩn” - vị này cho hay.
Đường ống được cấp phép, không phải bí mật
Trao đổi với Tuổi Trẻ về việc Bộ TN-MT chấp thuận cho Formosa làm đường ống ngầm đưa nước thải sau xử lý ra biển, Thứ trưởng Bộ TN-MT Võ Tuấn Nhân cho biết năm 2014 Formosa có văn bản đề nghị được xây dựng đường ống xả nước làm mát ra vịnh Sơn Dương, ống có đường kính 1,2m, chiều dài 1,3km, nằm cách mặt biển 12m.
“Việc xây dựng đường ống này đã được Bộ TN-MT chấp thuận từ năm 2014. Đường ống đó được xả thải hợp pháp. Nguồn nước sau khi xử lý đạt quy chuẩn VN được xả qua hệ thống đường ống này” - ông Nhân nói.
Về việc cho phép Formosa xả thải, ông Hoàng Văn Bảy - cục trưởng Cục Quản lý tài nguyên nước - xác nhận: “Giấy phép xả thải cấp cuối năm ngoái là giấy phép có điều kiện. Tức là phải đảm bảo các thông số, nồng độ bao nhiêu trước khi xả ra. Đương nhiên nước thải xả ra phải đạt các điều kiện” - ông Bảy nói. Theo ông, tại thời điểm cấp phép xả thải thì chất lượng nước thải của Formosa đạt tiêu chuẩn.
Trao đổi với Tuổi Trẻ việc kiểm tra việc chấp hành pháp luật về môi trường tại Công ty TNHH Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh những lần trước đây, ông Hoàng Dương Tùng - phó tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường - cho biết tổng cục đã kiểm tra tại Formosa một số lần, tiến hành ba tháng một lần.
“Năm 2015 kiểm tra đủ cả các lần và mẫu nước thải của Formosa đều đạt chuẩn”- ông Tùng cho hay.
Theo Thứ trưởng Võ Tuấn Nhân, trước hiện tượng cá chết hàng loạt tại ven biển các tỉnh, bộ trưởng Bộ TN-MT đã chỉ đạo phải khẩn trương tìm ra nguyên nhân.
“Đoàn kiểm tra của bộ đang làm việc rất khẩn trương. Tuy nhiên với những thông tin đường ống ngầm đã được nêu, phải khẳng định đây là đường ống được cho phép chứ không phải đường ống ngầm bí mật” - ông Nhân nói.
Formosa nhập nhiều hóa chất cực độc
Sau khi có được danh sách 45 loại hóa chất mà Formosa nhập để súc rửa đường ống, Tuổi Trẻ đã gửi đến một số nhà khoa học để tham khảo.
Trao đổi với Tuổi Trẻ, GS.TS Lê Huy Bá (chuyên gia độc học môi trường) cho biết nhận định ban đầu của ông về danh sách các loại hóa chất được sử dụng tại Formosa gồm nhiều chất độc và cực độc. Trong đó có các chất chống gỉ, chất làm sạch bề mặt kim loại, chất tẩy... (Q.T.)
Hình thức hợp pháp nhưng vận hành ra sao là chuyện khác
Trong cuộc họp chiều 23/4 tại Hà Tĩnh, Thứ trưởng Bộ TN-MT Võ Tuấn Nhân bày tỏ: “Hệ thống xả thải này là hợp pháp. Chỉ có điều họ xả cái gì, xả như thế nào là một vấn đề khác”.
Cũng theo ông Nhân, hệ thống quan trắc tự động lắp đặt tại Formosa hiện do Sở TN-MT Hà Tĩnh quản lý.
Hệ thống này hiện hoạt động với chức năng báo cáo các thông số quan trắc hằng ngày để theo dõi.
Song ông cũng đặt câu hỏi: “Hệ thống được đấu nối chức năng “bấm nút” lấy mẫu ngay tại chỗ khi phát hiện gian dối như ở một số trạm quan trắc khác hay chưa?”.
VĂN ĐỊNH