Điện thoại Bphone - khởi sự gian nan của smartphone Việt

“Thật không thể tin nổi!” - Đó là câu nói mà ông Nguyễn Tử Quảng - Giám đốc của BKAV nhắc lại rất nhiều lần trong lễ ra mắt Bphone. Đó cũng là suy nghĩ của tôi 4 năm trước. Vào năm 2011, tôi tình cờ biết tới dự án Bphone qua chia sẻ của một người bạn từng làm tại phòng R&D của BKAV. Anh hé lộ BKAV đang tự thiết kế và sản xuất một chiếc điện thoại thông minh, có cấu hình tham chiếu tương đương Motorola Milestone 2. Lúc đó tôi cũng chỉ coi câu chuyện như một ý tưởng táo bạo và quên đi nhanh chóng. Cho tới khi BKAV đem phiên bản thử nghiệm của Bphone tới giới thiệu tại Triển lãm công nghệ CES (Mỹ) hồi đầu năm...

Khởi nghiệp từ một phần mềm diệt virus vào năm 1995, sau 20 năm, BKAV đã trở thành một trong những công ty công nghệ được biết đến nhiều nhất Việt Nam. Trong quá trình đó, hãng cũng đã “lấn sân” sang các lĩnh vực khác, đáng chú ý là dự án nhà thông minh SmartHome. Nhưng việc BKAV tuyên bố làm chủ công nghệ chế tạo smartphone “từ A tới Z” vẫn khiến nhiều người khó tin, xét trong bối cảnh các công ty khác chỉ đóng mác “điện thoại Việt” vào sản phẩm được thiết kế và chế tạo tại Trung Quốc.

Với mục đích tìm hiểu xem BKAV làm được bao nhiêu phần trăm trong tuyên bố về “siêu phẩm hàng đầu thế giới”, NgheNhìn Việt Nam đã tiến hành thử nghiệm kỹ lưỡng Bphone, ở đây là bản dung lượng 16GB, chạy trên phiên bản phần mềm B1114AG2910029VN.

Theo BKAV, họ đã phải bỏ ra 4 năm cùng với khoản tiền lên tới 20 triệu đô la Mỹ để thiết kế và phát triển Bphone. Và sự đầu tư đã được thể hiện rất rõ ràng qua thiết kế của chiếc điện thoại này. Công bằng mà nói, hiện tại Bphone là một trong những điện thoại Android đẹp và có chất lượng hoàn thiện cao trên thị trường. Cầm Bphone trên tay người ta cảm nhận được chắc chắn, thiết kế 2 mặt kính “kẹp” khung nhôm liền khối ở giữa gợi nhớ tới iPhone 4/4S. Lựa chọn lặp lại bản thiết kế này không có gì đáng phàn nàn, khi iPhone 4/4S hiện vẫn được nhiều người đánh giá là thế hệ iPhone có thiết kế đẹp và cân đối nhất.

Chiếm 72% diện tích mặt trước máy là màn hình 5 inch, phía dưới là 3 phím điều hướng cảm ứng của hệ điều hành Android. Có một điểm khá đặc biệt là trong 3 nút cảm ứng, nút mở cửa sổ đa nhiệm lại có logo của nút menu như các điện thoại Android trước phiên bản 4.0. Chính chi tiết này, cùng với thiết kế tổng thể gợi nhớ về iPhone 4/4S là bằng chứng của nhận định: kiểu dáng của Bphone đã được BKAV phê chuẩn từ rất lâu rồi. Trong khi đó, phía trên màn hình là cụm loa khá giống với các điện thoại thuộc dòng Galaxy của Samsung, camera trước và các cảm biến tiệm cận/ánh sáng. Ở phía sau là cụm camera chính cùng đèn flash nằm ở góc trên bên trái, logo chữ B ở trên và các thông số của máy in ở gần dưới đáy điện thoại - cách sắp xếp đã quá quen thuộc trên iPhone.

Xung quanh viền máy, nút âm lượng được đặt ở góc trên bên phải, khay nanoSIM và nút âm lượng được đặt phía trên bên trái. Cá nhân tôi rất thích cách bố trí này, vì cả 2 nút này đều dễ dàng bấm được khi cầm máy một tay. Nếu cầm máy bằng tay phải, ngón cái sẽ vừa tầm nút âm lượng, trong khi ngón trỏ lại có thể với tới nút nguồn một cách dễ dàng, chỉ cần đổi chức năng 2 ngón này khi cầm máy bằng tay trái. Ở phía trên 2 cạnh bên có thể thấy những dải nhựa có tác dụng tiếp sóng ở gần 4 góc, tương tự iPhone 4S. Dưới đáy là cụm loa ngoài/mic nằm phía sau những hàng lỗ thoát âm đều tăm tắp, nằm giữa là cổng micro USB. Cổng cắm tai nghe 3,5mm của Bphone nằm phía trên đỉnh máy.

Chất lượng hoàn thiện các chi tiết trên Bphone tốt đáng ngạc nhiên. Từng chi tiết rời đều được ghép lại với nhau một cách kín khít, bộ nút bấm được vát mép, trong khi cổng MicroUSB cũng được vát cạnh tinh xảo. Dù chịu ảnh hưởng từ thiết kế của iPhone 4/4S nhưng cầm Bphone trên tay dễ chịu hơn so với chiếc điện thoại của Apple. Vì BKAV đã bố trí thêm một viền nhựa bo góc nằm giữa các mặt kính với khung nhôm, khiến bàn tay người dùng không còn bị tì vào khung nhôm và viền kính sắc cạnh như trên iPhone 4/4S. Đội ngũ thiết kế của BKAV đã làm việc xuất sắc với thiết kế của Bphone, đối với một công ty lần đầu tiên bước vào thị trường smartphone, nỗ lực này rất đáng ghi nhận.

Khi BKAV đưa bản thử nghiệm Bphone tới CES 2015 vào tháng 1/2015, họ dự định phiên bản sản xuất hàng loạt của Bphone sẽ sử dụng vi xử lý Qualcomm Snapdragon 801 hoặc 810. Tuy nhiên, có lẽ do con chip 810 mới nhất chưa khắc phục được lỗi quá nhiệt, nên BKAV chọn vi xử lý Snapdragon 801 với 4 lõi và xung nhịp 2.5 GHz, đi kèm là bộ nhớ RAM 3GB. Như vậy, cấu hình Bphone tương đương với những sản phẩm cao cấp đời 2014 của các hãng khác.

Mặc dù có cấu hình thấp hơn những flagship danh tiếng hiện nay, nhưng tốc độ xử lý của Bphone vẫn rất ấn tượng. Ngay cả khi chơi những tựa game với đồ hoạ “khủng” nhất trên Android hiện nay như Real Racing 3 hay Asphalt 8, máy cũng chỉ có dấu hiệu “hụt hơi” ở những đoạn với đồ hoạ cực kỳ phức tạp. Tình trạng giật, lag khi chạy ứng dụng và di chuyển trong giao diện cũng gần như không xảy ra.

Những kết nối mới nhất cũng được BKAV trang bị đầy đủ trên Bphone, cụ thể là 4 băng tần GSM, 6 băng tần 3G DC-HSPA, A-GPS, GLONASS và Wifi chuẩn 802.11 a/b/g/n/ac. Tuy nhiên, Bphone không có kết nối 4G LTE tốc độ cao. Thay cho NFC, Bphone được trang bị chuẩn kết nối có tên gọi TransferJet có tốc độ truyền dữ liệu lên tới 160MB/s - nhanh hơn tới 472 lần so với NFC (424Kb/s) và 8 lần so với Bluetooth 4.0 (24Mb/s). Thử chuyển một file phim MP4 giữa 2 chiếc Bphone qua kết nối TransferJet, quá trình chuyển tải chỉ diễn ra trong khoảng 1 phút. Dù rất hấp dẫn trên lý thuyết nhưng hiện tại mới có khoảng 10 nhà sản xuất thiết bị áp dụng TransferJet. Trong thế giới smartphone, hiện nay chỉ có điện thoại của Fujitsu và BKAV trang bị TransferJet.

Để có thể trang bị TransferJet cho Bphone, BKAV đã phải “hi sinh” kết nối NFC. Với những người hay dùng các món phụ kiện có hỗ trợ NFC như loa hay tai nghe, việc phải kết nối theo cách thủ công cũng khá bất tiện.

Bphone sử dụng màn hình Full HD 1.920 x 1.080 kích thước 5 inch, mật độ điểm ảnh đạt mức 443ppi. Đây là màn hình do Sharp sản xuất nên các thông số của Bphone tương đồng với nhiều smartphone 5 inch Full HD khác. Chính vì vậy, chất lượng hiển thị của Bphone ấn tượng với màu sắc tươi, rực rỡ nhưng vẫn rất thật, màu đen có độ sâu và góc nhìn rộng. Một ưu điểm khác của màn hình này đó là độ sáng vượt trội. Ngay cả khi để ở mức 50%, màn hình của máy đã sáng tương đương với mức 70-80% trên nhiều điện thoại cao cấp khác.

Chất lượng âm thanh cũng là một trong những điểm mà BKAV muốn nhấn mạnh trên Bphone. Theo hãng, Bphone là 1 trong 3 smartphone đầu tiên trên thế giới hỗ trợ chơi các file nhạc chất lượng cao 24bit/192KHz với đúng độ phân giải, trong khi các smartphone khác chỉ nghe nhạc được ở chất lượng 16bit/48KHz. Sử dụng kèm tai nghe Sony MDR-10RC và phát nhạc lossless theo đúng chuẩn 24bit/192 KHz, Bphone đã thể hiện rất tốt ở nhiều thể loại nhạc khác nhau. Bắt đầu với bản alternative “Been to Hell” của nhóm nhạc rock Hollywood Undead, những âm thanh từ các nhạc cụ chính như trống và guitar điện đã được thể hiện mạnh mẽ nhưng rõ ràng, tiếng bass rất ấm. Đoạn điệp khúc do Danny thể hiện kèm theo những tiếng hô của đám đông được tái tạo sống động như đứng giữa một liveshow. Tuy nhiên, khi chuyển sang nhạc điện tử - dòng nhạc ưa thích của tôi với bản remix “ME!ME!ME! Chronic” của DJ người Nhật Teddyloid, Bphone đã thể hiện kém hơn. Âm trầm không sâu bằng, nếu chú ý nghe có thể thấy xen lẫn dải âm thanh điện tử phức tạp là những tiếng nhiễu rất nhẹ. Cuối cùng, thử thách Bphone với bản ballad “Above Your Hand” của ca sĩ Annabel, phong độ của chiếc điện thoại này đã trở lại, sâu và rất chi tiết. Như vậy, chất âm của Bphone phù hợp nhất với các bản phối âm cổ điển và dải bass không phải là thế mạnh của nó. Chính vì vậy, máy không phù hợp với dòng loại phối âm điện tử có tiếng bass “nhân tạo” như Trap, Trance, Dance House…

Loa ngoài của Bphone tái tạo âm thanh khá hay, không bị rè và chói khi mở âm lượng lớn. Điểm trừ lớn nhất về mặt âm học của Bphone là khi phát nhạc qua các thiết bị Bluetooth, tai nghe hay loa ngoài, thường xuyên xảy ra hiện tượng ngắt tiếng rất khó chịu. Với lỗi này, đại diện BKAV cho biết đó là lỗi phần mềm, và có thể được khắc phục ở các bản vá firmware trong tương lai gần.

Với công nghệ FluenceHD chống ồn chủ động với giải pháp sử dụng 2 microphone (một microphone triệt nhiễu trên đỉnh máy), Bphone thể hiện các cuộc đàm thoại khá to, rõ ràng và ít tạp âm. Máy cũng có khả năng tiếp sóng tốt ngay ở những nơi mà nhiều điện thoại khác đã bị chập chờn.

Camera chính ở phía sau máy có độ phân giải 13MP, sử dụng cảm biến của Omnivision và có mặt kính sapphire chống xước. BKAV quảng cáo rằng Bphone đã được trang bị nhiều công nghệ xử lý hình ảnh khác nhau để “đem đến những bức ảnh có độ trung thực cao nhất, thuộc nhóm tốt nhất thế giới mà bạn có thể dễ dàng nhận ra”. Thực tế sử dụng chho thấy, dù có chất lượng hình tương đối tốt, nhưng camera của Bphone cũng chỉ ở tầm trung bình so với các điện thoại cao cấp trên thị trường, chứ chưa thể thuộc “nhóm tốt nhất thế giới” như quảng cáo. Trong điều kiện ánh ánh sáng tốt như dưới nắng mặt trời, Bphone cho ảnh với màu sắc trung thực, hài hoà và độ chi tiết tương đối cao.

Tuy nhiên, bắt đầu xuất hiện noise ở trong điều kiện trời nhiều mây, âm u, ngay cả vào ban ngày. Thử chụp trong nhà ở các điều kiện ánh sáng khác nhau, ảnh chụp được khá rõ ràng, nhưng cũng xảy ra hiện tượng noise. Khi chụp ban đêm ảnh khá đẹp nếu như chỉ để chia sẻ qua Facebook. Crop 100%, có thể thấy ảnh đã bị thuật toán xử lý khử noise quá mạnh, mất nhiều chi tiết.

Một yếu điểm rất quan trọng của Bphone là tốc độ lấy nét chậm, đặc biệt trong điều kiện thiếu sáng. Khi chụp những vật thể chuyển động nhanh, rất khó bắt nét được chính xác. Đây là một điều đáng tiếc, khi Bphone cũng được trang bị công nghệ Fast tracking auto focus - bắt nét theo chuyển động.

Bù lại, Bphone được trang bị tính năng Ubi Focus độc đáo, với khả năng lấy nét 5 điểm và chụp trước, lấy nét sau. Về cơ bản, công nghệ này sẽ chụp những bức ảnh lấy nét ở các điểm khác nhau để rồi sau đó, người dùng có thể lựa chọn điểm lấy nét theo ý muốn. Dù rất hữu ích, nhưng tính năng này vẫn tồn tại 2 nhược điểm: chỉ hoạt động tốt với chủ thể tĩnh (do chụp nhiều ảnh đồng thời) và tốc độ chọn điểm lấy nét chậm. Nếu chụp với tính năng Ubi Focus, sau khi người dùng nhấn vào điểm mong muốn, máy thường "đắn đo" một lúc mới có thể chọn lại điểm lấy nét.

Với sức mạnh của bộ xử lý Snapdragon 801, Bphone hỗ trợ khả năng quay slo-mo với tốc độ ghi hình tối đa 120fps hoặc quay ở độ phân giải 4K/30fps. Đây là một tính năng hữu ích đối với dân quay phim nghiệp dư vì họ có thể ghi được những thước phim quay chậm đẹp không kém gì các máy quay thể thao như GoPro. Người dùng thích “tự sướng” cũng sẽ có ấn tượng tốt với Bphone khi máy được trang bị camera trước độ phân giải 5MP, với ống kính góc rộng 88º.

Bphone được cài đặt phiên bản hệ điều hành Android 5.1, nhưng BKAV đã tuỳ biến lại Android gốc để tạo ra một “nền tảng hệ điều hành” của riêng hãng, với tên gọi BOS. Trên thực tế, những thay đổi thấy được chỉ bao gồm launcher mới, vùng truy cập nhanh một số tính năng bằng cách kéo từ dưới màn hình lên tương tự iOS, cùng với một gói các ứng dụng khác nhau của hãng. Dù vậy, phải thừa nhận những ứng dụng này đều khá hữu ích và có giá trị sử dụng cao.

Đầu tiên, không thể không nhắc tới ứng dụng BKAV Mobile Security được cài đặt sẵn trên Bphone. Ứng dụng này cũng được cung cấp trên Play Store tuy nhiên người dùng Bphone không phải trả thêm khoản phí nào khác để được sử dụng toàn bộ tính năng. Không chỉ có tác dụng quét virus ẩn chứa trong bộ nhớ điện thoại, Mobile Security còn tập hợp nhiều tính năng hữu ích khác như chặn cuộc gọi/tin nhắn rác, tìm kiếm điện thoại khi bị mất, sao lưu và hồi phục dữ liệu… Thậm chí, mỗi lần cài một ứng dụng mới, Mobile Security còn quét xem liệu ứng dụng có có chứa mã độc gây ảnh hưởng tới điện thoại hay không. Nó cũng có khả năng theo dõi từng ứng dụng, để xem liệu những ứng dụng nào có khả năng truy cập vào các dữ liệu nhạy cảm như danh bạ, tin nhắn hay sử dụng lưu lượng 2G/3G lớn…

Ngoài BKAV Mobile Security, một số ứng dụng đa phương tiện được cài đặt sẵn trên Bphone cũng khá ấn tượng. Tuy có giao diện khá đơn giản, nhưng ứng dụng xem video gốc của máy lại rất mạnh mẽ khi hỗ trợ xem phim Full HD kèm phụ đề rời. Không dừng lại ở đó, ứng dụng này còn có thể hỗ trợ cả các hiệu ứng của phụ đề như màu chữ, karaoke, chữ động… khá mượt mà và chính xác, ít xảy ra hiện tượng mất hay chậm phụ đề như một số trình xem video khác. Ngoài ra, BKAV còn tích hợp sẵn cả ứng dụng xem truyền hình trực tuyến, đồng thời liệt kê sẵn các kênh truyền hình phổ biến của VTV. Chất lượng truyền phát các kênh cũng khá tốt với độ nét chấp nhận được và không bị mất thời gian chờ load. Ứng dụng nghe nhạc của Bphone đã được BKAV làm theo hướng tối giản, có điều họ đã “quá tay” thành ra sơ sài. Ở ứng dụng này, danh sách tất cả các bài hát không được phân loại riêng biệt như album, nghệ sĩ… mà tích hợp trong phần Playlist, phải mất một lúc “lần mò” mới có thể tìm ra. Ngoài ra, không có một giao diện nghe nhạc riêng, hỗ trợ hiển thị bìa album. Thay vào đó, các nút điều khiển có kích thước nhỏ được liệt kê dưới tên bài hát đang phát, nhưng lại thiếu nút chuyển tới/chuyển lui bài hát. Những nút này bị giấu ở vùng truy cập nhanh khi kéo từ dưới màn hình lên, khá rườm rà. Rất may là BKAV đã đồng thời tích hợp cả gói ứng dụng từ Google, trong đó có app Play Music (không có những nhược điểm như ứng dụng nghe nhạc gốc của Bphone), tôi đã dùng nó trong phần lớn quá trình thử nghiệm.

Bphone cũng được tích hợp sẵn một số ứng dụng tiện ích khác. Trình duyệt web có tên gọi Bchrome được cài đặt sẵn trên máy về cơ bản đã “chế lại” từ Google Chrome. Tuy nhiên, nó có một số điểm cải tiến mà tôi cảm thấy khá thích như thanh địa chỉ chuyển xuống dưới đáy khiến việc gõ bằng một tay dễ hơn, nút truy cập nhanh tới một số trang tin phổ biến tại Việt Nam như VnExpress, Dân Trí và hiển thị toàn màn hình trang web. Các ứng dụng khác như bộ gõ tiếng Việt hay ghi chú cũng được thiết kế đơn giản và làm tốt công việc của chúng.

Trải nghiệm của tôi với Bphone sẽ hoàn hảo nếu như máy không có quá nhiều lỗi phần mềm vặt.

Điều đầu tiên khiến tôi cảm thấy khó chịu đó là launcher gốc của máy. Ở lần đầu tiên sử dụng, tôi đã bỏ qua bước kết nối Internet khi cài đặt máy. Kết quả là launcher này liên tục báo lỗi và không hiện đầy đủ tất cả các ứng dụng. Do ứng dụng cài đặt đã bị ẩn nên tôi đã buộc phải cài đặt lại máy qua menu Recovery. Ở lần thứ hai, sau khi kết nối Internet trong quá trình cài đặt, launcher mới hoạt động một cách suôn sẻ. Tuy nhiên, nhiều lúc tình trạng liệt kê thiếu ứng dụng vẫn xảy ra. Có thiết kế kiểu đưa hết toàn bộ ứng dụng ra ngoài màn hình chính tương tự iPhone, launcher này chạy không "ngon", vị trí các ứng dụng sẽ bị đảo lộn khi người dùng di chuyển một icon ra chỗ khác. Ngoài ra, những chấm hiển thị các trang ứng dụng ở dưới đáy màn hình bị nằm chồng lên thanh tìm kiếm Google nếu như thanh này được bật, trông khá cẩu thả.

Sự không ổn định của phần mềm còn thể hiện trong một số trường hợp khác, chẳng hạn ứng dụng xem phim thỉnh thoảng bị “đơ”, chỉ hiện một màu đen nếu như đang xem một file video có dung lượng lớn, chuyển sang ứng dụng khác qua cửa sổ đa nhiệm và quay trở lại. Thậm chí, có vẻ như ở sâu bên trong nhân hệ thống cũng còn khiếm khuyết khi máy luôn chạy ở xung nhịp tối đa và nhiệt độ “thường trực” ở mức 37-40º. Khả năng lỗi do người dùng có thể được loại trừ do tôi đã khôi phục cài đặt gốc từ khi mới sử dụng và chỉ cài thêm một số ứng dụng như Facebook, Real Racing 3, Asphalt 8 và widget Temp+CPU V2 để theo dõi nhiệt độ/xung nhịp. Những khiếm khuyết này khiến cho Bphone có thể “mất điểm” nghiêm trọng. Mặc dù vậy, BKAV cũng khá “chăm chỉ” cập nhật phần mềm cho Bphone để giải quyết dần những lỗi này. Dù chưa hoàn toàn “triệt tiêu” được vấn đề nóng máy và hao pin, nhưng bản cập nhật ngày 14/8 đã phần nào khắc phục được các lỗi trên, đồng thời cải thiện hiệu năng của camera và wifi.

Dù có viên pin dung lượng tới 3.000mAh, nhưng do phần mềm không ổn định, thời lượng pin của Bphone không được như mong đợi. Khi không cắm SIM, Bluetooth luôn bật, duyệt web và lướt Facebook qua Wifi, máy chỉ trụ được khoảng 12 giờ từ lúc pin đầy tới mức 11%. Thử phát liên tục một bộ phim HD 720p với đuôi .mkv, có kèm phụ đề bằng ứng dụng cài đặt sẵn, Bphone cũng chỉ chạy được khoảng hơn 6 giờ.

Dù là lần đầu tiên sản xuất điện thoại, nhưng không thể phủ nhận BKAV đã thể hiện rất tốt năng lực của mình qua Bphone. Với thiết kế đẹp mắt, chất lượng các chi tiết chắc chắn và tinh xảo, tất cả những gì mà hãng cần thực hiện bây giờ là tập trung khắc phục nhanh các lỗi phần mềm trên Bphone. Từ những bài học đã rút ra, hy vọng Bphone 2 hay những thiết bị tương tự sẽ đáp ứng được kỳ vọng của người dùng cũng như những tham vọng của chính BKAV.