Dòng văn học 'underground' của giới trẻ

Fanfic là cụm từ chỉ các tác phẩm hư cấu được tạo nên bởi người hâm mộ đối với các nhân vật từ những bộ tiểu thuyết, series truyện tranh, manga... Đối với độc giả của fanfic, mảng tác phẩm này là một phần đặc biệt trong dòng chảy văn học mạng. Chúng bắt đầu rộ lên tại Việt Nam từ năm 2006-2009 khi mạng xã hội và các nền tảng đăng tải trực tuyến như forum, mạng xã hội, blog bắt đầu phát triển. Trải qua rất nhiều năm, thể loại này vẫn giữ vững vị trí trong lòng người hâm mộ.

Nguyễn Minh Hạnh (23 tuổi, freelancer tại Hà Nội) bắt đầu đọc fanfic từ năm 2012. Đến nay đã hơn 10 năm Hạnh tìm đến mảng văn học này. Dù nền tảng đọc ít nhiều thay đổi theo sự phát triển của công nghệ nhưng việc đọc của Hạnh vẫn không ảnh hưởng. Hạnh cho biết rằng các bộ fanfic giúp bản thân thỏa mãn trí tưởng tượng. Mỗi khi có quá nhiều suy nghĩ rối ren hoặc cuộc sống bề bộn phần nào khiến Hạnh cảm thấy bế tắc, đọc fanfic như một lối thoát để khiến bạn trẻ này tìm lại cảm giác tự do.

Hạnh đọc các bộ fanfic được viết dựa trên hai hình tượng nghệ sĩ có thật của một nhóm nhạc Hàn Quốc. Hạnh đã ủng hộ những nghệ sĩ này nhiều năm nay. Càng đọc nhiều về họ, Hạnh càng biết cách chọn lọc những tác phẩm hay và chất lượng.

Ảnh minh họa các nhân vật trong thế giới fanfic của người hâm mộ. Nguồn: Guardian.

"Có thể với một số người, fanfic là vô bổ, trôi nổi trên cõi mạng. Nhưng có những bộ fanfic được viết rất công phu bởi những người đến từ các lĩnh vực khác nhau: kinh tế, tài chính, y học... Mình từng theo dõi một bộ fanfic của một bạn đang nghiên cứu về dược, tất cả kiến thức chuyên ngành bạn ấy đưa ra đề chi tiết, cụ thể và cuốn hút người đọc", Minh Hạnh chia sẻ.

Thụy Anh (22 tuổi, trú tại quận 7, TP.HCM) cũng là một người yêu fanfic nhiều năm nay. Thụy nhận thấy fanfic không chỉ khai thác tiếp cốt truyện gốc, mở ra một mối quan hệ tưởng tượng dựa trên các nhân vật có thực ngoài đời. Tác giả còn gắn nhân vật vào trong những bối cảnh mới có thể đan xen yếu tố siêu nhiên, huyền bí, khoa học viễn tưởng, tâm lý - tội phạm... Nhìn chung sự sáng tạo của người viết fanfic rất lớn.

"Fanfic cũng được phát triển thành những thể loại riêng như omega-verse, soulmate... để đáp ứng nhu cầu độc giả. Đây là một nét đặc trưng trong văn hóa fanfic", Thụy Anh cho biết.

Bạn trẻ này còn chia sẻ thêm các nền tảng đọc fanfic phổ biến hiện nay không chỉ có Wattpad hay một số forum, diễn đàn. Nhiều người dịch lại các bộ fanfic nước ngoài và đăng tải lên fanpage cá nhân. Có những trang đăng tải fanfic bằng tiếng Anh và nhận tiền ủng hộ tùy tâm từ các người hâm mộ, chẳng hạn Archive of our own. Hiện trang web có đến hơn 57.000 người sử dụng và nhận 200.000 đôla tiền ủng hộ.

Hầu hết người viết fanfic đều không trông đợi vào việc kiếm tiền từ nó. Có những bạn trẻ đã sáng tạo fanfic khi còn ngồi trên ghế nhà trường.

Từ những năm cấp 3, Nguyễn Ngọc Ánh (21 tuổi) bắt đầu có hứng thú với thể loại văn học mạng này. Sau thời gian tìm hiểu, Ánh cho ra đời bộ truyện đầu tiên của mình vào năm 2017. Công việc viết lách là cách để kích thích sự sáng tạo của Ánh. Khi chìm đắm trong thế giới fanfic, Ánh cảm thấy trí tưởng tượng của mình thoải mái bay xa vào thế giới của những câu chữ với các nhân vật Ánh yêu thích.

#Tác giả Priscilla Wu và cuốn sách True Beauty. Ảnh: ABS.

"Mình viết fanfic về thần tượng trong Kpop đã được hơn 5 năm. Trước khi biết đến thể loại này mình không xác định được bản thân có thế mạnh gì và yêu thích môn học nào. Sau đó, nhờ fanfic mình bắt đầu yêu thích môn Ngữ văn nói riêng và văn học nói chung. Quá trình viết fanfic giúp mình nhận ra điều bản thân muốn theo đuổi, đó là việc viết lách và thể hiện sự sáng tạo qua con chữ", Ngọc Ánh tâm sự.

Không chỉ với Ánh, Bùi Trà My (27 tuổi, nhân viên ngân hàng tại Hà Nội) cũng cảm thấy fanfic đem lại cho mình rất nhiều giá trị. Mặc dù cuộc sống "cơm áo gạo tiền" bộn bề, nhưng việc viết fanfic luôn là một cách để My giải tỏa căng thẳng. "Được vẽ ra một thế giới, nơi những thần tượng của mình trở thành một cặp với nhau, cảm giác đó không gì có thể thay thế được. Đó là lý do mình viết fanfic mà không quan trọng có được bất kỳ ai trả công hay không", Trà My chia sẻ.

Tác giả này còn chia sẻ thêm cảm giác được mọi người tìm đọc và theo dõi các tác phẩm của mình viết ra cũng là một trải nghiệm thú vị.

Mặc dù càng ngày càng phát triển, ít tác phẩm fanfic được mở rộng thành sách được in ấn, phát hành. Đây chỉ là những nội dung số được người hâm mộ sáng tạo để thỏa trí tưởng tượng. Tuy nhiên đây vẫn là mảnh đất màu mỡ cho các cây bút phát triển khả năng viết.

Chẳng hạn nhà văn Cassandra Clare là một người viết fanfic về nhân vật Draco trong bộ truyện Harry Potter từ năm 2000, trước khi thực hiện series Vũ khí bóng đêm. EL James (tên thật là Erika Leonard) viết fanfic về các nhân vật thuộc series Chạng vạng trước khi ra mắt bộ ba tiểu thuyết 50 sắc thái. True Beauty là tác phẩm fanfic lấy cảm hứng từ nhóm nhạc EXO. Sau đó tác giả Priscilla Wu chỉnh sửa lại nội dung để xuất bản thành sách. Nhờ fanfic, nhiều tác giả đã bước vào dòng văn học chính thống và gặt hái được thành công.