Phú Bình – Thái Nguyên: Vụ chôn lấp rác thải Dự án khu dân cư mới Xuân Phương, việc xử lý đã đúng quy trình?

Sau khi báo Tri thức và Cuộc sống phản ánh sự việc động trời đang diễn ra tại huyện Phú Bình (Thái Nguyên) với tiêu đề: Ai đã chôn lấp rác thải tại Dự án khu dân cư mới Xuân Phương. Rất nhanh chóng, các bên liên quan đã vào cuộc và có những ý kiến ban đầu xung quanh câu chuyện này.

Tuy nhiên, diễn biễn bất thường khiến dư luận đặt ra không ít nghi ngờ, nhất là việc quy trình xử lý như vậy có đúng hay không?

Ngày 14/4/2022 báo Tri thức và Cuộc sống ra bài viết đầu tiên, thì 8h 15p sáng ngày 15/4/2022 xuất hiện một biên bản làm việc giữa các thành phần gồm: Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Phú Bình, Công an huyện Phú Bình, UBND xã Xuân Phương, Công ty CP Đầu tư và Phát triển công nghiệp Phú Bình (PBG), Công ty TNHH dịch vụ môi trường Anh Đăng. Không thấy có sự xuất hiện đại diện Doanh nghiệp tư nhân Trường Thiềm (chủ cũ khu đất bới ra núi rác).

Điều đáng nói, biên bản không thể hiện cơ quan chức năng nào chủ trì buổi làm việc này. Một mặt khác, trong phần cuối biên bản, chỉ duy nhất đại diện Công ty CP Đầu tư và Phát triển công nghiệp Phú Bình đóng dấu đỏ chót, các bên còn lại đều ký tay. Biên bản lập xong hồi 10h 45p cùng ngày.

Cụ thể: Ông Dương Quang Tuyên – Chủ tịch UBND xã Xuân Phương, đạo diện cho chính quyền địa phương cho biết: Số rác trên nằm trong thửa đất của hộ gia đình ông Dương Xuân Trường và đã được Nhà nước thu hồi, giao cho công ty CP Đầu tư và Phát triển Công nghiệp Phú Bình thực hiện dự án Điểm dân cư. Khi công ty triển khai dự án múc đất xây kè thì phát hiện ra lượng rác trên chôn lấp tại thửa đất Nhà nước đã thu hồi của hộ ông Dương Xuân Trường.

Ông Nguyễn Văn Điệp, Trưởng phòng Môi trường Công ty TNHH dịch vụ môi trường Anh Đăng cho biết: Đống rác đang tập kết tại Công ty CP Đầu tư và Phát triển Công nghiệp Phú Bình là chất thải rắn thông thường có lẫn bùn đất và chất thải sinh hoạt, không phải chất thải nguy hại. Công ty sẽ ký kết hợp đồng để xử lý theo quy định.

Tại thời điểm kiểm tra, dưới sự chứng kiến của các bên liên quan, chúng tôi đã xác định sơ bộ bằng mắt thường thì xác định đây là các vỏ bao tải dứa lẫn đất, không xác định các thành phần nguy hại (Trích Biên bản làm việc ngày 15/4/2022).

Cũng trong ngày 15/4/2022, một hợp đồng xử lý chất thải nhanh chóng được lập ra giữa PBG và Công ty TNHH dịch vụ môi trường Anh Đăng, nội dung chủ yếu là việc nhà thầu thi công chịu trách nhiệm bốc và vận chuyển đến khu vực xử lý rác thải của Anh Đăng, công ty Anh Đăng sẽ tiếp nhận và xử lý (Những nghi vấn đặt ra trong hợp đồng này, chúng tôi sẽ phân tích cụ thể trong bài viết tiếp theo).

Trong buổi làm việc tại Phú Bình ngày 18/4/2022, đại diện Công ty PBG chia sẻ với PV báo Tri thức và Cuộc sống, hợp đồng đã được ký kết, cũng bởi vì lý do thời tiết, trời mưa, nên hiện trạng núi rác thải vẫn y nguyên, chứ nếu không sẽ nhanh chóng huy động nhân lực và vận chuyển đống rác đi xử lý.

Tuy nhiên, vấn đề dư luận quan tâm ở sự việc: Ai đã chôn lấp rác thải? Việc chôn lấp này liệu có được cấp phép? và nếu tiếp tục đào xuống, liệu có phát hiện thêm những bất thường nào nữa ở diện tích này hay không? liệu đây có phải là hành vi phá hoại môi trường có chủ đích?

Trong biên bản làm việc ngày 15/4/2022 (do đại diện phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Phú Bình cung cấp), không có 1 dòng nào thể hiện ý chí quan tâm việc tìm ra thủ phạm của vụ chôn lấp này. Thay vào đó, biên bản này sau khi được lập ra đã nhanh chóng phát sinh hợp đồng xử lý rác thải giữa 2 công ty như  đã nêu ở trên. Vấn đề đặt ra ở đây, nếu như câu chuyện chôn lấp rác thải là hành vi phá hoại môi trường có chủ đích, cần điều tra làm rõ, thì việc nhanh chóng bốc dỡ núi rác khổng lồ này đi, liệu có đúng quy trình?

Biên bản này cũng thể hiện, để đảm bảo lưu giữ số chất thải nêu trên theo đúng quy định của pháp luật để làm cơ sở xem xét xử lý các hành vi vi phạm theo quy định, tổ công tác đã tiến hành lấy mẫu xác suất 3 vị trị tại khu vực tập kết rác thải nêu trên và niêm phong trong bao bì nilon để làm căn cứ cho việc xử lý sau này. Toàn bộ mẫu trên được bảo quản và lưu trữ tại Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Phú Bình.

Điều đáng nói, ngày 18/4/2022 khi thực địa lại hiện trường, núi rác và hiện trường đào bới lổm ngổm đất, bùn và rác thải xung quanh khu vực đó vẫn…y nguyên. Núi rác thải và cả trong lòng đất đang tồn tại những cái gì? Việc kết luận và tìm ra thủ phạm có được thực hiện một cách nhanh chóng, trong khi hợp đồng xử lý rác thải đã được ký kết và núi rác khổng lồ này sẽ nhanh chóng được dọn đi?.

Trong khi đó, mặc dù đã đặt lịch mong được tiếp cận hồ sơ pháp lý của DNTN Trường Thiềm, kể cả việc liên hệ trực tiếp với bà Nguyễn Thị Loan – Chủ tịch UBND huyện Phú Bình, nhằm trả lời cho câu hỏi dư luận quan tâm: Nguồn gốc của khu đất này trước có phải là đất nông nghiệp và việc xây dựng nhà xưởng tái chế phế liệu nhựa liệu có đúng? Và DNTN Trường Thiềm có đảm bảo các quy định về bảo vệ môi trường?...PV vẫn chưa tiếp cận được.