Gia đình là cái nôi chứa đựng yêu thương, là nơi chốn bình yên sau bão giông của mỗi người. Gia đình được coi là tế bào tích cực tạo nên một xã hội phồn vinh, nhân văn, hạnh phúc. Văn hóa gia đình được kết tinh qua những mối quan hệ gắn kết giữa các thành viên trong gia đình, rộng hơn là mối quan hệ làng bản, chòm xóm nơi ta và gia đình mình sinh sống. Nét văn hóa ấy được truyền lại qua bao đời nay tạo nên một
truyền thống tốt đẹp của người Việt Nam từ ngày đầu dựng nước.
 |
| “Văn hóa gia đình Việt Nam” của tác giả Vũ Ngọc Khánh. Nguồn: Thư viện Hà Nội. |
“Văn hóa gia đình Việt Nam” của tác giả Vũ Ngọc Khánh; Nhà xuất bản Văn hóa dân tộc, 2021 đã đưa ra cái nhìn tổng quát về cội nguồn của văn hóa Việt. Nền văn hóa tiên tiến và đậm đà bản sắc dân tộc đã có từ ngàn xưa do ảnh hưởng của lối sống truyền thống của người Việt cổ. Qua năm tháng nền văn hóa ấy được ảnh hưởng từ các khuynh hướng tôn giáo, tín ngưỡng, văn học nghệ thuật…
Tác phẩm gồm 4 chương, trong đó chương 1, tác giả dẫn dắt người đọc tìm hiểu về gia đình nhìn theo truyền thống văn hóa Việt Nam, lịch sử gia đình Việt Nam và từ những cơ sở tâm linh để tạo nên văn hóa.
Người đọc sẽ hiểu được văn hóa truyền thống gia đình Việt Nam, những quan niệm về hôn nhân, dạy dỗ con cái, nghĩa vụ với cha mẹ, ông bà... Theo đó, văn hóa gia đình truyền thốngViệt Nam là vợ chồng sống với nhau là vì nghĩa chứ không chỉ đơn giản vì tình.
Chương II, tác phẩm cho thấy những ảnh hưởng của các khuynh hướng tôn giáo, triết học đến văn hóa gia đình Việt Nam như: ảnh hưởng của Nho giáo, Phật giáo, Thiên chúa giáo. Tất cả đã góp phần tạo lên một nét văn hóa truyền thống độc đáo của gia đình Việt.
Chương III, độc giả sẽ được thấy một bức tranh khá toàn cảnh về văn hóa gia đình Việt nam được phản ánh qua văn học nghệ thuật cả trong văn học dân gian và văn học hiện đại.
Chương IV, tác phẩm đưa ra một số vấn đề hôm nay để bạn đọc nghiên cứu, bàn luận, tham khảo và có thể vận dụng trong cuộc sống của chính mình. Chương này cũng thể hiện cái nhìn đầy trăn trở về những vấn đề mà gia đình Việt Nam hiện đại đang phải đối mặt, như sự xung đột giữa các thế hệ, ảnh hưởng của lối sống phương Tây, và sự thay đổi trong vai trò giới tính.
Tác giả đưa ra những định hướng để bảo tồn giá trị văn hóa gia đình, như việc giáo dục thế hệ trẻ, khuyến khích lối sống nhân văn và duy trì các truyền thống tốt đẹp.
"Văn hóa Gia đình Việt Nam" của Vũ Ngọc Khánh là một công trình nghiên cứu mang tính hệ thống và toàn diện. Không chỉ có giá trị học thuật, cuốn sách còn là tài liệu tham khảo quý giá cho những ai quan tâm đến văn hóa Việt Nam nói chung và gia đình nói riêng.
Tác phẩm không chỉ phù hợp với các nhà nghiên cứu mà còn dành cho độc giả phổ thông, đặc biệt là thế hệ trẻ. Qua đó, họ có thể nhận thức được vai trò của mình trong việc kế thừa và phát huy các giá trị truyền thống.
Cuốn sách cũng đóng vai trò như một lời nhắc nhở rằng, dù xã hội có thay đổi đến đâu, gia đình vẫn là nơi khởi nguồn của mọi giá trị tốt đẹp, là "tế bào" quan trọng của xã hội.
Một phần quan trọng của cuốn sách là việc khám phá các giá trị văn hóa truyền thống như lòng hiếu thảo, sự hòa thuận, tình yêu thương, và lòng tôn kính tổ tiên. Những giá trị này không chỉ là nền tảng đạo đức của mỗi gia đình mà còn góp phần định hình văn hóa dân tộc.
Tác giả cũng nhấn mạnh vai trò của người phụ nữ trong gia đình, từ việc giữ gìn nếp nhà, dạy dỗ con cái đến việc trở thành người kết nối các thế hệ. Đây là một góc nhìn nhân văn và sâu sắc về sự đóng góp của phụ nữ vào việc bảo tồn giá trị gia đình.
Vũ Ngọc Khánh là một học giả, nhà nghiên cứu văn hóa nổi tiếng, với nhiều năm cống hiến trong lĩnh vực nghiên cứu lịch sử, văn hóa Việt Nam. Ông đã cho ra đời nhiều tác phẩm có giá trị, góp phần làm phong phú thêm kho tàng văn hóa dân tộc. "Văn hóa Gia đình Việt Nam" là một trong những công trình tiêu biểu của ông, thể hiện tâm huyết trong việc tìm hiểu và bảo tồn những giá trị cốt lõi của gia đình truyền thống Việt Nam.