Mẫu tàu sân bay mới của Nga quá "dị" nên không thể ra đời

Các chuyên gia cho rằng, ý tưởng mới nhất về tàu sân bay thế hệ tiếp theo, do Phòng thiết kế Nevsky ở St.Petersburg, Nga đưa ra không quá phức tạp và rất thú vị. Hầu hết các tàu sân bay trên thế giới đều có một hoặc hai đài chỉ huy ở giữa thân tàu, nhưng đài chỉ huy mẫu tàu sân bay mới của Nga, nằm gần mũi tàu.Chương trình đóng tàu sân bay có lượng giãn nước 45.000 tấn của Cục thiết kế Nevsky, rõ ràng đã không thực hiện bất kỳ công việc thiết kế nghiêm túc nào. Tàu sân bay trong bản vẽ, thậm chí còn không có ống khói; mặc dù nó có thể vẫn là một tàu sân bay chạy bằng năng lượng thông thường truyền thống.Thông thường theo bản vẽ, vị trí của ống khói có thể xác định cách bố trí cấu trúc thượng tầng của tàu sân bay. Tuy nhiên, việc thiếu thiết kế chi tiết là không quan trọng, dù sao thì Nga cũng không có kinh phí để phát triển một tàu sân bay mới; và không rõ liệu khi nào thì Cục thiết kế Nevsky sẽ thay đổi thiết kế?Nhà phân tích hải quân Eric Wertheim, tác giả cuốn "Combat Fleets of the World (Hải quân thế giới)" cho biết, ngành công nghiệp quốc phòng Nga có lịch sử lâu đời về tư duy và thiết kế đổi mới. Nhưng họ cũng được biết đến, với việc sử dụng quá nhiều các khái niệm mới và hệ thống mới, vốn không thể thực hiện được trong thực tế.Các công ty công nghiệp quân sự của Nga cũng đã cung cấp nhiều chương trình chế tạo tàu sân bay trong những năm gần đây. Bản thân Cục thiết kế Nevsky cũng đã đề xuất phương án đóng một tàu sân bay cỡ lớn, chạy bằng năng lượng hạt nhân có lượng giãn nước 90.000 tấn, và đặt tên là Ramantin, nó có thể chở tới 60 máy bay, gấp 2 lần tàu Kuznetsov. Nhưng chính phủ Nga vẫn chưa cam kết kế hoạch đóng tàu sân bay mới. Thay vào đó, hàng trăm triệu USD đã được đầu tư để sửa chữa và hiện đại hóa "ông lão" Kuznetsov, được Liên Xô đóng từ thập niên 1980.Tàu sân bay Kuznetsov được đưa vào hoạt động năm 1990, và từ năm 1991 đến năm 2016, tàu đã thực hiện 7 chuyến tuần tra. Trong nhiệm vụ ở vùng biển ngoài khơi Syria năm 2016, hai chiếc tiêm kích hạm trên chiếc máy bay này đã bị rơi chỉ trong 3 tuần.Vào tháng 10/2018, tàu Kuznetsov bị hư hỏng nặng tại xưởng đóng tàu số 82 ở Ruslyakovo (một cảng gần Murmansk), khi ụ tàu PD-50 bị chìm trong khi sửa chữa con tàu này.Sau đó vào tháng 12/2019, một đám cháy bùng phát trên tàu Kuznetsov trong quá trình bảo trì đang diễn ra, dẫn đến cái chết của hai công nhân. Vụ cháy làm hư hỏng hệ thống điện vốn đã xuống cấp trầm trọng trên chiếc tàu sân bay này.Sau vụ cháy, Hải quân Nga đã xem xét việc ngừng hoạt động của con tàu sân bay duy nhất này. Hải quân Nga đang đóng một tàu tấn công đổ bộ, mặc dù không triển khai được máy bay chiến đấu cánh cố định trên tàu, nhưng con tàu này vẫn có thể được sử dụng để thay thế một phần cho Kuznetsov.Tuy nhiên, phía Nga đã lựa chọn phương án tiếp tục sửa chữa tàu Kuznetsov và đồng thời thay thế lò hơi cũ cho con tàu. Theo kế hoạch, tàu sân bay Kuznetsov sẽ quay trở lại biển để thử nghiệm vào năm 2022. Mặc dù Kuznetsov vẫn còn được phục vụ, nhưng việc đóng mới của Nga, hầu như hoàn toàn là các tàu mặt nước nhỏ và tàu ngầm.Việc này đi ngược với triết lý của người Nga, khi họ không ngần ngại mạo hiểm đóng mới các tàu chiến cỡ lớn. Trong Chiến tranh Lạnh, Hải quân Liên Xô đã triển khai các tàu chiến lớn như tàu sân bay hạng nhẹ và tàu tuần dương chạy bằng năng lượng hạt nhân khổng lồ. Nhưng nhà máy đóng tàu của Nga vẫn chưa thực sự hồi phục sau khi Liên Xô tan rã.Pavel Luzin, chuyên gia quân sự tại Đại học Pelm (Nga) cho rằng, vấn đề chính hiện nay của ngành đóng tàu quân sự Nga là động cơ. Ngành công nghiệp Nga, vẫn chưa thể sản xuất động cơ đủ mạnh và hiệu quả, để đáp ứng nhu cầu của những con tàu này. Các biện pháp trừng phạt của phương Tây đã ngăn cản Nga nhập khẩu động cơ nước ngoài phù hợp.Tàu sân bay mới có thể không được chế tạo bởi ngành công nghiệp của Nga. Nhưng điều này không hạn chế trí tưởng tượng của các nhà thiết kế Nga. Wertheim nói rằng, bản vẽ tàu sân bay mới của Nga có lẽ vẫn chỉ là một ý tưởng. Cho đến khi những thách thức mà hải quân Nga phải đối mặt và ngành đóng tàu bắt đầu được cải thiện đáng kể.Nếu có bất kỳ lợi ích nào đối với thiết kế tàu sân bay hoàn toàn hư cấu này, thì đó chính là nó mang lại cho các nhà hoạch định Nga một số cơ hội để suy nghĩ. Cục thiết kế Nevsky dự tính rằng, tàu sân bay có lượng giãn nước 45.000 tấn này, sẽ mang theo được 24 máy bay chiến đấu, 6 trực thăng và 20 máy bay không người lái.Hải quân Nga thậm chí không có máy bay không người lái tương thích với tàu sân bay, nhưng chắc chắn rằng họ rất muốn có nó. Giống như chính tàu sân bay, những chiếc máy bay không người lái này cũng đáng mơ ước. Những điều này có thể chỉ ra hướng phát triển của hạm đội Nga, nhưng chúng sẽ xuất hiện rất muộn. Nguồn ảnh: BMDP.

Các chuyên gia cho rằng, ý tưởng mới nhất về tàu sân bay thế hệ tiếp theo, do Phòng thiết kế Nevsky ở St.Petersburg, Nga đưa ra không quá phức tạp và rất thú vị. Hầu hết các tàu sân bay trên thế giới đều có một hoặc hai đài chỉ huy ở giữa thân tàu, nhưng đài chỉ huy mẫu tàu sân bay mới của Nga, nằm gần mũi tàu.

Chương trình đóng tàu sân bay có lượng giãn nước 45.000 tấn của Cục thiết kế Nevsky, rõ ràng đã không thực hiện bất kỳ công việc thiết kế nghiêm túc nào. Tàu sân bay trong bản vẽ, thậm chí còn không có ống khói; mặc dù nó có thể vẫn là một tàu sân bay chạy bằng năng lượng thông thường truyền thống.

Thông thường theo bản vẽ, vị trí của ống khói có thể xác định cách bố trí cấu trúc thượng tầng của tàu sân bay. Tuy nhiên, việc thiếu thiết kế chi tiết là không quan trọng, dù sao thì Nga cũng không có kinh phí để phát triển một tàu sân bay mới; và không rõ liệu khi nào thì Cục thiết kế Nevsky sẽ thay đổi thiết kế?

Nhà phân tích hải quân Eric Wertheim, tác giả cuốn "Combat Fleets of the World (Hải quân thế giới)" cho biết, ngành công nghiệp quốc phòng Nga có lịch sử lâu đời về tư duy và thiết kế đổi mới. Nhưng họ cũng được biết đến, với việc sử dụng quá nhiều các khái niệm mới và hệ thống mới, vốn không thể thực hiện được trong thực tế.

Các công ty công nghiệp quân sự của Nga cũng đã cung cấp nhiều chương trình chế tạo tàu sân bay trong những năm gần đây. Bản thân Cục thiết kế Nevsky cũng đã đề xuất phương án đóng một tàu sân bay cỡ lớn, chạy bằng năng lượng hạt nhân có lượng giãn nước 90.000 tấn, và đặt tên là Ramantin, nó có thể chở tới 60 máy bay, gấp 2 lần tàu Kuznetsov.

Nhưng chính phủ Nga vẫn chưa cam kết kế hoạch đóng tàu sân bay mới. Thay vào đó, hàng trăm triệu USD đã được đầu tư để sửa chữa và hiện đại hóa "ông lão" Kuznetsov, được Liên Xô đóng từ thập niên 1980.

Tàu sân bay Kuznetsov được đưa vào hoạt động năm 1990, và từ năm 1991 đến năm 2016, tàu đã thực hiện 7 chuyến tuần tra. Trong nhiệm vụ ở vùng biển ngoài khơi Syria năm 2016, hai chiếc tiêm kích hạm trên chiếc máy bay này đã bị rơi chỉ trong 3 tuần.

Vào tháng 10/2018, tàu Kuznetsov bị hư hỏng nặng tại xưởng đóng tàu số 82 ở Ruslyakovo (một cảng gần Murmansk), khi ụ tàu PD-50 bị chìm trong khi sửa chữa con tàu này.

Sau đó vào tháng 12/2019, một đám cháy bùng phát trên tàu Kuznetsov trong quá trình bảo trì đang diễn ra, dẫn đến cái chết của hai công nhân. Vụ cháy làm hư hỏng hệ thống điện vốn đã xuống cấp trầm trọng trên chiếc tàu sân bay này.

Sau vụ cháy, Hải quân Nga đã xem xét việc ngừng hoạt động của con tàu sân bay duy nhất này. Hải quân Nga đang đóng một tàu tấn công đổ bộ, mặc dù không triển khai được máy bay chiến đấu cánh cố định trên tàu, nhưng con tàu này vẫn có thể được sử dụng để thay thế một phần cho Kuznetsov.

Tuy nhiên, phía Nga đã lựa chọn phương án tiếp tục sửa chữa tàu Kuznetsov và đồng thời thay thế lò hơi cũ cho con tàu. Theo kế hoạch, tàu sân bay Kuznetsov sẽ quay trở lại biển để thử nghiệm vào năm 2022. Mặc dù Kuznetsov vẫn còn được phục vụ, nhưng việc đóng mới của Nga, hầu như hoàn toàn là các tàu mặt nước nhỏ và tàu ngầm.

Việc này đi ngược với triết lý của người Nga, khi họ không ngần ngại mạo hiểm đóng mới các tàu chiến cỡ lớn. Trong Chiến tranh Lạnh, Hải quân Liên Xô đã triển khai các tàu chiến lớn như tàu sân bay hạng nhẹ và tàu tuần dương chạy bằng năng lượng hạt nhân khổng lồ. Nhưng nhà máy đóng tàu của Nga vẫn chưa thực sự hồi phục sau khi Liên Xô tan rã.

Pavel Luzin, chuyên gia quân sự tại Đại học Pelm (Nga) cho rằng, vấn đề chính hiện nay của ngành đóng tàu quân sự Nga là động cơ. Ngành công nghiệp Nga, vẫn chưa thể sản xuất động cơ đủ mạnh và hiệu quả, để đáp ứng nhu cầu của những con tàu này. Các biện pháp trừng phạt của phương Tây đã ngăn cản Nga nhập khẩu động cơ nước ngoài phù hợp.

Tàu sân bay mới có thể không được chế tạo bởi ngành công nghiệp của Nga. Nhưng điều này không hạn chế trí tưởng tượng của các nhà thiết kế Nga. Wertheim nói rằng, bản vẽ tàu sân bay mới của Nga có lẽ vẫn chỉ là một ý tưởng. Cho đến khi những thách thức mà hải quân Nga phải đối mặt và ngành đóng tàu bắt đầu được cải thiện đáng kể.

Nếu có bất kỳ lợi ích nào đối với thiết kế tàu sân bay hoàn toàn hư cấu này, thì đó chính là nó mang lại cho các nhà hoạch định Nga một số cơ hội để suy nghĩ. Cục thiết kế Nevsky dự tính rằng, tàu sân bay có lượng giãn nước 45.000 tấn này, sẽ mang theo được 24 máy bay chiến đấu, 6 trực thăng và 20 máy bay không người lái.

Hải quân Nga thậm chí không có máy bay không người lái tương thích với tàu sân bay, nhưng chắc chắn rằng họ rất muốn có nó. Giống như chính tàu sân bay, những chiếc máy bay không người lái này cũng đáng mơ ước. Những điều này có thể chỉ ra hướng phát triển của hạm đội Nga, nhưng chúng sẽ xuất hiện rất muộn. Nguồn ảnh: BMDP.