Ung thư cổ tử cung hiện là ung thư phổ biến thứ tư ở nữ giới trên thế giới, cướp đi sinh mạng của một phụ nữ mỗi hai phút.

Tại Việt Nam, mỗi năm ghi nhận khoảng 6.200 ca ung thư liên quan HPV và hơn 2.500 phụ nữ tử vong vì ung thư cổ tử cung. Nếu không có biện pháp quyết liệt, dự báo đến năm 2070, con số này có thể lên tới 200.000 phụ nữ.

Để giảm gánh nặng bệnh tật, Bộ Y tế đã ban hành Quyết định 2780/QĐ-BYT, phê duyệt Chương trình Tiêm chủng Mở rộng giai đoạn 3 (2026–2028). Mục tiêu nhằm đảm bảo cung ứng đầy đủ, kịp thời, an toàn và hiệu quả các vắc xin trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng giai đoạn 3 năm (2026–2028), duy trì thành quả tiêm chủng, nâng cao hiệu quả phòng bệnh và triển khai các vắc xin mới, trong đó có vắc xin phòng ung thư cổ tử cung.

Dự kiến mỗi năm có 4–5 tỉnh được triển khai tiêm vắc xin HPV miễn phí cho trẻ em gái, dự kiến ở giai đoạn 11 tuổi. Đây là bước tiến quan trọng hướng tới mục tiêu loại trừ ung thư cổ tử cung tại Việt Nam. Tuy nhiên, các chuyên gia lưu ý việc chủ động phòng ngừa ở các nhóm tuổi khác cũng rất cần thiết.

Tại Việt Nam, dù đã đạt được nhiều kết quả tích cực, nhưng vẫn còn khoảng trống lớn khi nhiều trẻ em gái và phụ nữ chưa tiếp cận vắc xin HPV, nhận thức cộng đồng về HPV còn hạn chế. Việc tăng cường truyền thông và mở rộng tiêm chủng là giải pháp cần thiết.

Trước đây, việc phát hiện các tế bào ung thư đòi hỏi phải thực hiện nhiều quá trình phức tạp thì hiện nay với sự tiến bộ vượt bậc của công nghệ đã giúp việc tầm soát bệnh, phát hiện virus HPV trở nên dễ dàng hơn. Trong đó có phương pháp tự lấy mẫu để thực hiện xét nghiệm HPV DNA - xét nghiệm được WHO và Bộ Y tế Việt Nam khuyến cáo trong sàng lọc ung thư cổ tử cung. Phương pháp này có thể lấy mẫu ngay tại nhà, giải quyết được những trở ngại về tâm lý, vị trí địa lý ngăn cản phụ nữ thực hiện sàng lọc bệnh sớm.

Các yếu tố làm tăng nguy cơ tiến triển từ nhiễm HPV sang ung thư gồm: Nhiễm tuýp HPV nguy cơ cao, hút thuốc, suy giảm miễn dịch, mắc đồng thời các bệnh lây truyền qua đường tình dục, sinh nhiều lần, mang thai sớm, sử dụng thuốc tránh thai phối hợp đường uống thời gian dài, cùng các yếu tố kinh tế - xã hội ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận tầm soát.

Thống kê của WHO cho thấy khoảng 99% trường hợp ung thư cổ tử cung có sự hiện diện của virus HPV (Human Papilloma Virus). Do đó, virus HPV được coi là yếu tố nguy cơ cao nhất gây ra bệnh lý này.