 |
| Ảnh minh họa. |
Bí đao còn gọi là bí xanh, bí phấn, đông qua, bạch qua, chẩm qua... vị ngọt nhạt tính mát, có công dụng thanh nhiệt, hóa đàm, hóa vị, trừ phiền chỉ khát (làm mát ruột và hết khát), lợi niệu tiêu thũng (lợi tiểu, làm hết phù), giải độc và giảm béo... Thường được dùng để chữa các chứng bệnh như đàm nhiệt suyễn khái (bệnh lý hô hấp có ho và khạc đờm do nhiệt), nhiệt bệnh phiền khát, tiêu khát (tiểu đường), thủy thũng (phù do bệnh thận, bệnh gan...), tiểu tiện bất lợi, tả lỵ do nhiệt, mụn nhọt, béo phì... Đặc biệt, bí đao rất thích hợp cho phụ nữ mang thai nôn mửa nhiều thuộc thể vị nhiệt.
Phụ nữ mang thai nôn mửa nhiều: Dùng bí đao ép lấy nước uống, luộc ăn hoặc chế biến thành các món ăn thông dụng khác. Danh y Vương Mạnh Anh cho rằng: Bí đao có công dụng thanh nhiệt, dưỡng vị, sinh tân, là thức ăn quý cho phụ nữ mang thai nôn mửa nhiều.
Phụ nữ có thai ra máu: Vỏ bí đao 100g, tàm đậu (đậu răng ngựa) 100g, 2 lít nước. Tất cả cho vào nồi nấu trong 2 giờ rồi bỏ bã lấy nước uống trong ngày. Công dụng: Kiện tỳ trừ thấp, lợi thủy tiêu thũng. Theo y học cổ truyền, đậu răng ngựa vị ngọt, tính bình, có công dụng kiện tỳ ích vị, lợi tiểu tiện và cầm máu, thường được dùng làm thực phẩm cho những người tỳ vị hư yếu, ăn chậm tiêu, phù thũng, tiểu tiện bất lợi, nôn ra máu, phụ nữ có thai không đau bụng mà thỉnh thoảng ra máu (thai lậu).
Sốt cao, ho nhiều: Bí đao 250g, gọt vỏ, rửa sạch, thái miếng rồi đem nấu nhừ, chế thêm một chút đường phèn, chia ăn vài lần trong ngày, dùng liên tục 5 - 7 ngày. Thích hợp với những trường hợp có sốt cao, ho nhiều.
Gẫy xương: Bí đao 150g, xương sườn lợn 100g. Đem xương sườn hầm nhừ gạt bỏ váng mỡ rồi cho bí đao, hành và gia vị vào nấu thành canh ăn. Dùng cho trường hợp gẫy xương tại chỗ sưng nề nhiều.
Rối loạn lipit máu: Bí đao 200g, lá sen 1 cái, 1 lít nước. Bí đao rửa sạch, thái miếng, lá sen thái vụn. Hai thứ cho vào nồi nấu trong 1 giờ, pha thêm một chút muối, dùng làm nước giải khát. Công dụng: Thanh nhiệt, giải thử trừ phiền, lợi thủy tiêu thũng, sinh tân chỉ khát. Dùng rất tốt cho những người bị mụn nhọt, viêm loét miệng lưỡi, béo phì, rối loạn lipit máu... Theo y học cổ truyền, lá sen vị hơi đắng, tính bình, có công dụng thanh nhiệt giải thử, khai vị thăng thanh, chỉ huyết, làm nhẹ mình.
Chống cảm nóng, cảm nắng: Bí đao 500g gọt vỏ, bỏ ruột, rửa thật sạch rồi thái miếng, cho vào máy ép lấy nước, hòa thêm một chút muối, chia uống vài lần trong ngày. Công dụng: Ích tỳ, giải nhiệt tiêu độc, lợi niệu trừ phù. Dùng làm nước giải khát về mùa hè rất tốt, có tác dụng phòng chống cảm nắng, cảm nóng, mụn nhọt, lở ngứa, rôm sảy... Hoặc bí đao 500g, dưa hấu 500g, đường trắng vừa đủ. Bí đao gọt vỏ, bỏ ruột, rửa thật sạch, dưa hấu lấy ruột, bỏ hạt. Hai thứ thái miếng, dùng máy ép lấy nước rồi chế thêm một chút đường trắng, chia uống nhiều lần trong ngày.
Trong thành phần của bí đao tuyệt đại bộ phận là nước, hàm lượng dinh dưỡng tương đối thấp và không chứa lipit. Cứ 100g bí đao có 0,4g protit, 2,4g gluxit, 19mg canxi, 12mg phospho, 0,3mg sắt và nhiều loại vitamin như Caroten, B1, B2, B3, C...