Macau: Cuộc sống nghèo khổ khó tin ở nơi giàu bậc nhất thế giới

Macau được dự báo vượt Qatar trở thành nơi có thu nhập bình quân đầu người cao nhất trong 2 năm tới, theo Quỹ Tiền tệ Thế giới (IMF). Tuy nhiên, đằng sau sự hào nhoáng của những sòng bạc xa xỉ bậc nhất thế giới, có những con người phải chật vật để kiếm sống qua ngày.

Khi đồng hồ điểm 4h chiều, Hoi Sao-sou thay bộ đồng phục đen, vội lấy túi và lao ra cửa dành cho nhân viên tại một trong những sòng bạc lớn ở Macau. Dù đã phải đứng trong suốt ca làm việc từ 7 giờ sáng, Hoi, 69 tuổi, vẫn phải chạy trên phố, lách qua những chiếc xe máy đỗ trong con hẻm nhỏ và bắt xe bus để đi chợ ở khu vực giáp với thành phố Chu Hải của Trung Quốc đại lục.

Hoi, cũng với những công nhân vệ sinh sòng bạc khác, đợi vài phút với hy vọng bắt được xe bus số 25 để tới vùng giáp ranh mua rau củ. Nếu mua đồ ở Macau, bà phải trả chi phí gấp hai lần.

“Giá cả ở Macau rất đắt, vì vậy tôi hiếm khi mua đồ ăn và nhu yếu phẩm khác ở đây”, Hoi chia sẻ. “Ở Trung Quốc đại lục giá rẻ hơn nhiều”.

Nếu gặp may khi đường phố bớt đông đúc và không phải chờ lâu, Hoi mất khoảng 1 giờ để tới Chu Hải, mua đồ và quay trở lại nhà ở Iao Hon - quận đông đúc nhất của Macau, với mật độ dân số 170.953 người/km2.

Hoi cũng như những công nhân vệ sinh sòng bạc khác, đều phàn nàn rằng khó kiếm sống tại thành phố với nền kinh tế phụ thuộc chủ yếu vào doanh thu của 40 sòng bạc.

“Chúng tôi không thể nói rằng mình ghét sòng bạc bởi chúng mang lại nhiều việc làm, nhưng chúng cũng đồng thời khiến mọi thứ trở nên đắt đỏ hơn và cuộc sống trở nên khó khăn hơn”, Hoi chia sẻ.

Hoi nhận được hơn 7.000 patacas (hơn 866 USD) mỗi tháng cho công việc vệ sinh vất vả tại sòng bạc, nơi bà chỉ được phép nghỉ 45 phút để ăn trưa. Đây là công việc hàng ngày của bà trong hơn 10 năm qua, và bà cũng không biết bao giờ có thể dừng lại.

“Tôi đã gần 70 tuổi rồi. Hiển nhiên tiền chẳng bao giờ là đủ, nếu không tôi đã nghỉ hưu rồi”, Hoi chia sẻ.

Trong khi đó, Leong Kim-kuan, 61 tuổi, sống trong một căn hộ được chia là nhiều phần ở tầng 1 của một toà nhà mà bà thuê với giá 5.500 đôla Hong Kong, khoảng 700 USD (tiền thuê nhà ở Macau được trả bằng đôla Hong Kong).

Không gian sống của bà, chồng và con gái ngồi xe lăn chỉ vỏn vẹn 14 m2. Phòng ngủ duy nhất nhỏ tới mức con gái bà cần phải được trợ giúp mới vào trong được. Gia đình 3 người sống phụ thuộc vào thu nhập của chồng bà, nhân viên bảo vệ tại một sòng bạc, khoảng 10.000-13.000 pantacas (1.237-1.609 USD) mỗi tháng, tuỳ thuộc vào tình trạng sức khoẻ.

Leong là một trong số hàng trăm người tìm đến hỗ trợ từ Caritas - tổ chức từ thiện hàng đầu, hoạt động nhằm giảm đói nghèo ở Macau. Chỉ trong năm ngoái, khoảng 2.380 gia đình đã nhận được hỗ trợ từ ngân hàng thực phẩm - chương trình được tổ chức Caritas.

Cũng trong năm ngoái, chính quyền Macau đã hỗ trợ tài chính cho 4.118 gia đình - gồm hơn 6.500 người - với tổng số tiền 223,9 triệu patacas (khoảng 27 triệu USD).

Sự chênh lệch giàu nghèo tại Macau - được mệnh danh là Las Vegas của châu Á, và là nơi duy nhất ở Trung Quốc cho phép đánh bạc - có thể thấy rõ gần như bất kỳ đâu. Những toà nhà chọc trời xa hoa đối nghịch với những con hẻm nhỏ cũ xám xịt, nơi cửa sổ của căn nhà trông giống như những chiếc lồng. Trên phố, hàng nghìn du khách hai tay xách đầy túi đồ mua sắm bước qua những người già đang nhặt bìa carton quanh vỉa hè.

Thành phố này - nơi hơn 658.000 người nhồi nhét trong diện tích 30,5 km2, được dự báo sẽ vượt qua quốc gia dầu mỏ Qatar, trở thành nơi có GDP đầu người cao nhất thế giới trong 2 năm tới, theo IMF.

Vào năm 2020, Macau được dự báo có GDP đầu người đạt 143.116 USD. Tuy nhiên, nhiều cư dân ở đây cho biết họ không được chia sẻ sự giàu có đó.

Sau khi được trả về Trung Quốc, ngành công nghiệp sòng bạc của Macau bắt đầu phát triển ngoạn mục, mang về doanh thu ngoài sức tưởng tượng, vượt qua Las Vegas trở thành kinh đô sòng bạc của thế giới. Theo đó là những thông tin về sự thịnh vượng và giàu có của thành phố này.

Bộ mặt Macau đã thay đổi hoàn toàn so với những năm 1980. Tuy nhiên, chất lượng cuộc sống của nhiều hộ gia đình tại đây vẫn còn cách xa so với sự hào nhoáng nhìn thấy ở hầu hết sòng bạc.

Theo tổng thư ký Paul Pun của Caritas Macau, có khoảng 10% dân số Macau sống trong tình trạng nghèo khổ, và khoảng 4% phải vật lộn để đáp ứng nhu cầu thực phẩm cơ bản nhất. Dù những con số này không quá sốc, Pun nhấn mạnh rằng chúng cho thấy sự chênh lệch giàu nghèo lớn tại Macau.

“Chênh lệch giàu nghèo tại Macau vô cùng lớn, thậm chí còn tệ hơn ở Hong Kong - nơi vốn rất tệ rồi. Nhưng chúng tôi không thể đưa ra những con số chính thức bởi không có nhiều nghiên cứu về chúng”, Pun cho biết.

Theo một báo cáo công bố vào năm ngoái, khoảng cách giàu nghèo tại Hong Kong cao kỷ lục, khi các hộ gia đình giàu nhất có thu nhập cao gấp khoảng 44 lần so với những hộ nghèo nhất.

Người phát ngôn của Cơ quan Phúc lợi Xã hội Macau nói rằng không có thông tin chi tiết về tỷ lệ nghèo tại thành phố này, và cũng không có dữ liệu về chênh lệch giàu nghèo. Tuy nhiên, theo chỉ số Gini - dùng để đo khoảng cách thu nhập với thang từ 0 – 1, trong đó số càng thấp càng cho thấy sự chênh lệch lớn, năm 2013, chỉ số này của Macau là 0,35. Trong khi đó, chỉ số này thấp nhất đo được là 0,25.

Giá bất động sản tăng cao cũng bóp nghẹt cuộc sống của cư dân Macau.

“Giá căn hộ tại Macau đã tăng lên mức kỷ lục, vượt qua khả năng của người dân nói chung. Những gia đình thu nhập thấp bị ảnh hưởng nhiều nhất, bởi họ không có khả năng tài chính để chi trả cho nhà ở”, Pun cho biết. “Những hộ thu nhập trung bình cũng đối mặt với thách thức tương tự, khi phải chật vật hơn để mua căn hộ đồng thời vẫn phải lo các chi phí sinh hoạt và nuôi con cái”.

Pun cho biết thêm rằng công nhân nhập cư, chiếm khoảng 1/3 dân số, là nhóm người dễ bị tổn thương nhất tại Macau, bởi thu nhập của họ thấp hơn do không phải là cư dân và cũng nhận được hỗ trợ ít hơn từ chính quyền.

“Hầu hết chúng tôi thuê chung phòng trọ với bạn bè với giá khoảng 800 patacas (100 USD). Chúng tôi không đủ khả năng trả tiền thuê một căn hộ hay một phòng trọ”, Yosa Wariyanti, Chủ tịch Liên đoàn Công nhân Nhập cư Indonesia tại Macau, cho biết.

Theo các số liệu chính thức, thu nhập trung bình tháng của cư dân tại Macau là khoảng 20.000 patacas (2.475 USD). Tuy nhiên, một báo cáo công bố cuối năm ngoái, cho thấy thu nhập trung bình của những người Philippines và Indonesia làm giúp việc ở Macau chỉ lần lượt là 3.700 – 4.000 (458 – 495 USD), thậm chí một số chỉ nhận được khoảng 1.500 patacas (185 USD) mỗi tháng.

Trong khi những nhóm cư dân này phải vật lộn với những nhu cầu cơ bản, Macau không chỉ được dự báo là nơi có GDP đầu người cao nhất thế giới vào năm 2020, thành phố này hiện đã là nơi giàu thứ 2 thế giới.

Theo IMF, Macau hiện có GDP đầu người 122.489 USD, chỉ đứng sau Qatar, với 128.702 USD. Trong khi đó, Hong Kong giữ vị trí thứ 10. IMF cũng dự báo GDP đầu người của Macau sẽ vượt xa những nơi khác vào năm 2023, nhờ tăng trưởng liên tục.

Dù “một số chỉ số kinh tế cho thấy Macau là một trong những nơi giàu nhất thế giới, trên thực tế sự giàu có chỉ tập trung trong tay một số người”, Pun cho biết. Họ là những người sở hữu sòng bạc và bất động sản.

“Tôi biết có những người sở hữu tới 50 căn nhà và cả những người sống ở nơi chật hẹp tại khu vực phía bắc Macau”, Sulu Sou Ka-hou, 26 tuổi, một nhà hoạt động ủng hộ dân chủ - người trở thành nghị sĩ trẻ nhất tại cơ quan lập pháp Macau vào tháng 9 năm ngoái.

Sou cho biết cuộc sống đặc biệt khó khăn đối với người già hay lao động trình độ thấp – những người không thể thích nghi với yêu cầu của thành phố gần như tập trung hoàn toàn vào các sòng bạc. Tuy vậy, những người trẻ cũng phải vật lộn để tìm kiếm con đường sự nghiệp.

“Họ cảm thấy mình phải trở thành hoặc một nhân viên sòng bạc hoặc một công chức”, Sou cho biết.

Thuế từ hoạt động đánh bạc chiếm hơn 70% tổng nguồn thu của chính quyền Macau. Số liệu chính thức cho thấy doanh thu từ sòng bạc của thành phố này đạt 25,3 tỷ patacas (3,1 tỷ USD) trong tháng 7, tăng 10,3% so với cùng kỳ năm trước.

Chính quyền địa phương đã chi hàng triệu USD cho các chương trình trợ cấp và phúc lợi xã hội. Tuy nhiên, những người phản đối buộc tội chính quyền đầu tư quá nhiều vào các chính sách ngắn hạn, ví dụ như trợ cấp tiền mặt cho cư dân, nhưng lại đầu tư quá ít vào những chính sách dài hạn trong những lĩnh vực cơ bản như nhà ở, chăm sóc ngời già, y tế và giáo dục.

Emma Cheung Lai-wa, nhân viên xã hội ở Macau, cũng cho rằng nên đầu tư không ngoan hơn và tạo cơ hội cho những gia đình có thu nhập thấp.