Trước đây, cây chay được nhiều gia đình trồng tại nhà một vài cây để lấy quả nấu canh chua, kho cá… Còn thân vỏ của cây chay thường sử dụng để ăn trầu, giúp cho miếng trầu thêm thơm và có màu đỏ thắm.
Loại quả này trước đây mọi người có thể xin – cho thoải mái. Quả chay cũng sẵn có nên đi xin cũng dễ dàng. Mấy năm gần đây, quả chay bất ngờ được rao bán trên mạng với giá rất cao, có thời điểm quả chay phơi khô có giá bán lên đến 200.000 đồng/kg vẫn đắt hàng.
Hiện tại, quả chay tươi được rao bán nhiều trên chợ mạng, giá bán từ 20.000 – 50.000 đồng/kg. Theo đó, loại quả này được rất nhiều người ưa chuộng.
Vừa mới rao bán được một lúc, anh Ngô Tấn Quyền (Quảng Nam) cho biết đã bán được 20kg quả chay cho khách hàng. “Khách mua chủ yếu là người quen, muốn tìm lại loại quả thời thơ ấu”, anh chia sẻ.
Anh Quyền cho biết quả chay nhà anh có ruột vàng nghệ là loại cây chay hiếm, quanh vùng anh chỉ còn một mình nhà anh có.
Trước đây, quê của anh có rất nhiều cây chay, hầu như nhà nào cũng trồng một vài cây chay trong vườn nhà. Sau này, mọi người gần như chặt bỏ hết, bố anh vẫn giữ lại một cây. Năm nay, cây chay cho ra quả, anh ước tính thu được 30 – 35kg nên muốn rao bán thử xem có ai mua không.
“Năm nay, tôi mới bắt đầu bán giúp bố có thêm thu nhập, không ngờ khách đặt mua cũng nhiều. Cây chay nhà tôi là phần ruột có màu vàng nghệ, loại cây chay này giờ khá hiếm, thường mọi người trồng cây chay ruột đỏ hơn. Loại quả chay ruột vàng nghệ thì khi chín ăn sẽ ngọt hơn so với loại ruột đỏ. Quả chín tới đâu, tôi hái xuống bán tới đó, cũng có một vài khách đặt trước, có hàng là tôi gửi đi”, anh cho hay.
Hiện tại, cây nhà anh chỉ còn hơn chục cân quả, anh đang đợi chín để hái bán nốt cho khách. Với nhu cầu thị trường cao như vậy, anh dự định sẽ nhân giống và trồng quanh nhà để thu quả.
Loại quả chay ruột nghệ sẽ ngọt hơn khi chín, còn loại chay ruột đỏ thì sẽ chua hơn.
Cũng bán quả chay, chị Hương (Hà Nội) chia sẻ quả chay chín vào mùa hè nên chị thường thu gom mua ở quê rồi đem ra thành phố bán. Theo chị, cây chay giờ ở quê trồng cũng ít, thi thoảng mới có nhà giữ lại để chế biến món ăn.
Thông thường, những quả chay xanh thường rất chua, mọi người mua về đem kho cá, nấu canh chua. Còn những quả chay đã chín thì sẽ có phần ngọt, nhiều người sử dụng để ăn như một loại trái cây.
Ở quê, quả chay được bán giá khá rẻ, chỉ khoảng 20.000 đồng/kg. Nhưng trên thành phố, quả chay được rao bán giá lên đến 40.000 – 50.000 đồng/kg. Do quả chay chỉ có một mùa trong năm nên có người tranh thủ mua vài cân về cất tủ ăn dần.
Quả chay có thể ăn trực tiếp hoặc để chế biến món ăn: kho cá, nấu canh chua...
Chị Thủy (Hà Nội) cho biết thời thơ ấu chị rất thích ăn quả này, mấy đứa trẻ cùng xóm chia nhau quả chay để ăn. “Quả này chua lắm, khi nào hái được quả chín thì mới thấy quả có vị ngọt chút. Lâu lắm rồi, tôi không được ăn, năm nay vô tình thấy bài rao bán nên đặt mua luôn 2 cân về”, chị nói. Những quả chín, chị để ăn trực tiếp còn quả xanh, chị đem kho cá với nấu dầm canh chua đều rất ngon.