Nhắc tới kiếm thuật trong truyện Kim Dung, Độc Cô Cửu Kiếm luôn là thứ võ công không thể không nhắc tới. Thứ kiếm pháp này từng làm nên tên tuổi của hàng loạt võ lâm đại cao thủ, trong đó có Độc Cô Cầu Bại - nhân vật nổi tiếng vì cả đời chỉ mong một lần bại trận mà không được. Các nhân vật có thể coi là truyền nhân của Độc Cô Cầu Bại là Dương Quá trong Thần điêu đại hiệp, Phong Thanh Dương và Lệnh Hồ Xung trong Tiếu ngạo giang hồ.
Tạo hình Độc Cô Cầu Bại trên phim.
Uy lực của nó cũng gần như bao trùm mọi loại võ công khác trên thiên hạ, khi có thể khắc chế mọi môn binh khí, chưởng pháp, nội công.
Thậm chí, cả một người không có nội lực cũng có thể nhờ Độc Cô Cửu Kiếm đả thương một võ lâm cao thủ khác.
Tên gọi Độc Cô Cửu Kiếm của môn kiếm pháp này bắt nguồn từ việc nó có 9 chiêu thức chính: Tổng quát thức, phá kiếm thức, phá đao thức, phá chưởng thức, phá thương thức, phá tiên thức, phá sách thức, phá tiễn thức, phá khí thức.
Đúng như tên gọi, mỗi thức của Độc Cô Cửu Kiếm chính là khắc tinh của một loại binh khí, chưởng pháp cũng như ám khí.
Chỉ 9 chiêu thức, nhưng Độc Cô Cửu Kiếm đã bao trùm lên toàn bộ võ học, trở thành khắc tinh của mọi loại binh khí trong thiên hạ.
Chính nhờ uy lực bá đạo của mình, Độc Cô Cửu Kiếm đã giúp cho các chủ nhân của mình trở thành đại cao thủ bất bại, hùng bá võ lâm.
Độc Cô Cầu Bại trước kia tung hoành thiên hạ không đối thủ, ôm nỗi sầu muộn không có kẻ tri kỷ trong võ học xuống cửu tuyền.
Trong cốt truyện từ bộ Thần điêu đại hiệp, nhân vật chính Dương Quá có cơ hội gặp được Thần điêu - con vật được cho là người bạn cuối đời của lão nhân Độc Cô, sau khi gặp gỡ, Thần điêu dẫn Dương Quá đến mộ của Độc Cô, dựa trên những manh mối tại nơi này, Dương Quá biết được rằng Độc Cô Cầu Bại là một người sở hữu kiếm thuật vô song, một thời tung hoành thiên hạ.
Sau khi biết cả thiên hạ không một ai địch được nổi kiếm thuật mình sáng tạo nên, lão nhân Độc Cô đã chọn ẩn danh giang hồ, lui về sống quãng đời buồn bã còn lại với Thần điêu.
Dương Quá và Huyền Thiết Trọng Kiếm.
Trước khi chết, ông cũng đã lập mộ chôn 5 thanh kiếm của mình và đặt lời chú giải triết lí cho mỗi thanh kiếm. Theo đó, 2 thanh kiếm đầu tiên của Độc Cô mà Dương Quá tìm được đều có thiết kế lưỡi sắc bén, hình dạng được đúc khá hoa mỹ, tượng trưng cho một thời trai trẻ ngông cuồng của Độc Cô khi đấu chiến với cả đồng đạo võ lâm.
Huyền Thiết Trọng Kiếm - thanh kiếm không sắc mà rất cùn, được Độc Cô Cầu Bại dùng khi luyện kiếm pháp Độc Cô Cửu Kiếm.
Thanh kiếm thứ 3 là Huyền Thiết Trọng Kiếm - được mô tả giống như một thanh sắt lớn chứa đựng sức nặng ngàn cân, lưỡi không sắc ngược lại còn cùn, Dương Quá biết khi Độc Cô Cầu Bại còn sống, trước khi sáng tạo nên bộ kiếm pháp Độc Cô Cửu Kiếm đã sử dụng thanh kiếm kỳ quặc này để tự rèn luyện.
Khi tới kiếm mộ thứ 4 của Độc Cô, thứ Dương Quá tìm được không phải là một thanh kiếm mà chỉ là một cành cây liễu trúc đã rũ mục từ lâu. Bên cạnh kiếm mộ được khắc kèm văn phổ: “Sau bốn mươi tuổi, không mang binh khí, Thảo mộc trúc thạch đều có thể dùng làm kiếm”.
Ở tuổi 40, đối với lão nhân Độc Cô thì thảo mộc trúc thạch đều có thể dùng làm kiếm. Nhưng đó vẫn chưa phải cảnh giới cao nhất của Độc Cô Cửu Kiếm.
Xem tới đây, Dương Quá tỏ ra kinh ngạc và phải thốt lên rằng: “Lão nhân Độc Cô quả thực là một bậc kỳ tài kiếm học chốn võ lâm, nếu giờ vẫn còn thọ thì lục đại môn phái cũng sớm phải tới quỳ gối bái sư!”. Đoạn nói, Dương Quá tiến tới khai phá kiếm mộ thứ 5 của lão nhân Độc Cô nhưng chỉ thấy đó là một phiến đá trắng, bên dưới không thấy chôn kiếm hay loại vũ khí nào khác, đoán là có sự nhầm lẫn nên Dương Quá đã bỏ đi.
Khi Độc Cô luyện thành kiếm pháp cửu đỉnh Độc Cô Cửu Kiếm, từ đây kiếm đối với ngài đã không còn quan trọng nữa!
Cũng từ tình tiết này, Dương Quá cho rằng việc một người luyện thành kiếm pháp Độc Cô, có thể sử dụng cành trúc cây liễu thay lưỡi kiếm sắc bén là đã đạt đến cảnh giới cao nhất của bộ kiếm pháp tuyệt đỉnh này. Tuy nhiên, tính “vô chiêu thắng hữu chiêu” được nhắc tới trong bộ kiếm pháp Độc Cô Cửu Kiếm lại là việc sử dụng kiếm khí (tức là vận nội lực thành khí sát, dồn đẩy toàn bộ lên tay, biến tay không mà như sở hữu một thanh kiếm sắc bén). Đó cũng là lý do vì sao khi tìm tới kiếm mộ thứ 5 , Dương Quá chẳng thể nhìn thấy thanh kiếm cuối cùng của lão nhân Độc Cô Cầu Bại.
Cảnh giới cao nhất của Độc Cô Cửu Kiếm chính là dùng tay không (kiếm khí) để áp chế các chiêu thức từ đối phương.
Trong Tiếu ngạo giang hồ, Phong Thanh Dương đệ nhất kiếm khách phái Hoa Sơn luyện Độc Cô Cửu Kiếm tới mức thượng thừa, chỉ cần chỉ điểm chút vỏ ngoài cho Lệnh Hồ Xung cũng có thể giúp chàng đánh bại gã đao khách khét tiếng Điền Bá Quang.
Lệnh Hồ Xung nhờ Độc Cô Cửu Kiếm mà bước lên hàng đại cao thủ võ lâm.
Lệnh Hồ Xung sau khi học thành công Độc Cô Cửu Kiếm cũng lần lượt đả bại hàng loạt tay hảo thủ tiếng tăm trên thiên hạ, bất chấp người mang trọng bệnh và mất đi hoàn toàn nội lực.
Nhưng thật ra, 9 thức ấy mới chỉ là phần nhập môn của thứ kiếm pháp kì diệu ấy. Khi còn máy móc và rập khuôn trong khuôn khổ của Phá tiễn, phá đao, phá chưởng thức, người dùng vẫn còn chưa thể chạm tới đỉnh cao của Độc Cô Cầu Bại.
Cảnh giới cao nhất của thứ kiếm pháp này là không còn chiêu thức, không còn bị gò bó trong bất cứ quy luật, giới hạn nào.
Chiêu thức sẽ được sử ra từ tâm người kiếm khách như nước chảy mây trôi, như chính Phong Thanh Dương từng nói:
"Luyện võ và sử chiêu linh động mới chỉ là bước đầu, luyện đến trình độ ra tay không còn chiêu thức mới tiến vào trình độ tuyệt luân. Theo người thì những chiêu luyện tới chỗ tối cao là không tài nào phá giải được.
Ý nghĩa đó chỉ đúng có một điểm là chiêu thức dù có cao đến đâu mà để đối phương tìm thấy đường lối là có thể nhận ra kẽ hở phá mình ngay. Còn như đã không có chiêu thức thì địch nhân còn phá vào đâu?".
Phong Thanh Dương chính là truyền nhân xuất sắc nhất của Độc Cô Cầu Bại, khi nắm giữ được hoàn toàn chân lý võ học trong Độc Cô Cửu Kiếm.
Chính vì vậy, Độc Cô Cửu Kiếm thực chất chưa phải là đỉnh cao nhất của môn kiếm pháp này. Chỉ khi lĩnh ngộ được hoàn toàn kiếm ý của Độc Cô Kiếm Pháp, đó mới là đại cao thủ chân chính không đối thủ.
Cảnh giới cao nhất của võ học chính là tự mình sáng tạo ra chiêu thức, thoát khỏi vòng gò bó của những thứ khuôn khổ võ công, đạt tới cảnh giới tùy tâm sở dục (tùy ý sử dụng).
Tạo hình Lệnh Hồ Xung trong Tiếu ngạo giang hồ.
Lệnh Hồ Xung trong Tiếu ngạo giang hồ thực chất mới chỉ lãnh hội được kiếm thức chứ chưa ngộ ra được kiếm ý nên không thể phát huy được hết uy lực của bộ kiếm pháp này. Vì vậy, khi Lệnh Hồ Xung cùng giáo chủ Ma giáo Nhậm Ngã Hành nổi danh với Hấp Tinh Đại Pháp, Thiên vương lão tử Hướng Vấn Thiên kết hợp lại đấu với một mình Đông Phương Bất Bại, nhưng vẫn bị hắn chiếm thế thượng phong.
Thậm chí, thứ vũ khí mà Đông Phương Bất Bại dùng chỉ là một chiếc kim thêu, nhưng Độc Cô Cửu Kiếm cũng đành bó tay thúc thủ.
Nếu như không nhờ sự mưu mẹo của Nhậm Doanh Doanh, e rằng kẻ chiến bại sẽ thuộc về nhóm 3 cao thủ kia, chứ chẳng phải Đông Phương Bất Bại.