Cách phòng ngạt khói, ngạt khí khi xảy ra cháy

Mấy ngày gần đây liên tiếp xảy ra các vụ cháy nghiêm trọng làm nhiều người chết.

Mới nhất là vào sáng 20/10 xảy ra vụ cháy căn nhà 4 tầng cho thuê đường Xuân Hồng, Phường 12, quận Tân Bình, TP HCM. Hậu quả, 16 người bị thương. Trong đó 2 người được lực lượng chức năng đưa đến Bệnh viện Đa khoa Tân Bình cấp cứu nhưng không qua khỏi do tình trạng quá nặng, 14 người còn lại được đưa vào Bệnh viện Thống Nhất để cấp cứu và điều trị.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ, bác sĩ Lê Đình Thanh, Giám đốc Bệnh viện Thống Nhất, TP HCM cho biết, hầu hết các nạn nhân bị suy hô hấp do ngạt khí CO, bỏng đường hô hấp và chấn thương ở các mức độ khác nhau.

Trước đó, đêm 18/12 xảy ra vụ cháy tại quán cà phê "Hát cho nhau nghe" trên đường Phạm Văn Đồng (phường Cố Nhuế 2, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội) khiến 11 người tử vong, 4 người bị ngạt khói và khí độc nặng đang điều trị tại Bệnh viện Bạch Mai.

Theo các chuyên gia, ngạt khói là một trong những lý do chính khiến nhiều người thiệt mạng trong các vụ hỏa hoạn do hít phải nhiều khí độc CO2, CO, amoniac, axit hữu cơ... trong đó, CO2 và CO là nguyên nhân chính gây tử vong.

Khi hít phải quá nhiều loại khí này, nạn nhân có thể bị ngộ độc cấp tính. Ngoài ra, các loại khí này cũng khiến cơ thể tiêu hao nhiều thể lực vì thiếu oxy, do đó đa số nạn nhân chết trong các vụ cháy là do cố gắng vùng vẫy trong cơn hoảng loạn, làm cho tình trạng ngộ độc diễn ra nhanh chóng.

Bác sĩ chuyên khoa II Nguyễn Từ Tuấn Anh, Trung tâm Khoa học Thần kinh, Bệnh viện Đa khoa Tâm Anh cho biết: "Ứớc tính ngạt khói chiếm 50 - 80% nguyên nhân gây tử vong trong các vụ hỏa hoạn. Tổn thương do nhiệt chủ yếu ở đường hô hấp trên. Tử vong sớm trong đám cháy chủ yếu do thiếu oxy, kết quả của nồng độ oxy thấp (do tiêu thụ nhanh chóng lượng oxy có sẵn trong quá trình đốt cháy) và hít phải khí CO, CN nồng độ cao.

Vị trí và mức độ nặng của tổn thương phụ thuộc vào một số yếu tố như nguồn lửa, kích thước của các hạt trong khói, thời gian tiếp xúc, độ hòa tan của khí và cách sơ cứu ban đầu".

Cũng theo bác sĩ Tuấn Anh, nếu gặp người bị ngạt khói cần nhanh chóng đưa nạn nhân ra khỏi đám cháy đến nơi an toàn, rộng rãi và thoáng mát; Gọi xe cấp cứu để được hỗ trợ y tế khẩn cấp.

"Để nạn nhân ngồi xuống hoặc nằm nghiêng nếu tỉnh táo, sau đó chúng ta nới lỏng quần áo và hỏi các triệu chứng họ đang gặp phải; Nếu nạn nhân thở yếu, ngừng thở hãy thực hiện hô hấp nhân tạo và nới lỏng quần áo, trong khi chờ cấp cứu đến; Sơ cứu nạn nhân bị ngạt khói cần lưu ý, nếu họ có dị vật, đàm nhớt trong mũi miệng cần lấy ra để thông thoáng đường thở.

Trường hợp nạn nhân bị bỏng, chúng ta cần dội nước sạch nhẹ nhàng lên vùng bỏng để xoa dịu cơn đau, giúp nhiệt độ cơ thể thoát ra ngoài nhanh chóng; Tùy mức độ bỏng, thời gian dội có thể từ 10 - 20 phút hoặc lâu hơn, cho đến khi nạn nhân cảm thấy bớt bỏng rát.

Người sơ cứu tuyệt đối không được dùng đá lạnh hoặc nước quá lạnh để xối, chườm lên người nạn nhân. Do cơ thể nạn nhân đang bị bỏng nóng, da chưa điều tiết về lại nhiệt độ bình thường mà dội ngay đá lạnh sẽ gây bỏng lần 2 dẫn đến bỏng lạnh", bác sĩ Tuấn Anh nhấn mạnh.

Liên quan đến vấn đề ngạt khói và khí độc trong đám cháy. chuyên gia y tế Đoàn Thị Chi cho biết, đối diện với các đám cháy, hỏa hoạn, khi tứ bề là khói và khí độc, chúng ta sẽ đối mặt với nguy cơ hôn mê, tử vong vì ngạt khí. Nhiều trường hợp tử vong do ngạt trước khi bị lửa tấn công. Do đó, nguyên tắc quan trọng nhất trong hoàn cảnh đó là phải giữ một trạng thái bình tĩnh để ứng phó sáng suốt. Chỉ có bình tĩnh mới xác định rõ được vị trí an toàn, di chuyển bằng cách bò sát mặt sàn, cố gắng để kéo dài thời gian tồn tại trong khi chờ ứng cứu từ bên ngoài.

Theo các chuyên gia, trong đám cháy thông thường hình thành 2 vùng cơ bản là vùng không gian sát trần nhà gồm khói và khí độc; Vùng không gian phía dưới sát sàn nhà có ít khí độc hơn. Điều đó lý giải cho việc tại sao chúng ta nên di chuyển bằng cách bò sát mặt sàn, tuyệt đối không di chuyển trong tư thế đứng.

Đáng chú ý, trong hoàn cảnh đó, chúng ta cần dùng khăn ướt che mặt, che đường hô hấp để sẽ giảm lượng khí độc vào phổi. Chúng ta hãy đóng các cửa lại để ngăn khói bay vào, bịt các kẽ hở xung quanh khung cửa và quạt thông gió bằng vải ướt hoặc băng dính. Nếu quần áo bị bắt lửa, hãy nằm và lăn người cho đến khi lửa được dập… Mục tiêu là kéo dài thời gian an toàn, tránh ngộ độc khí và hôn mê trong lúc chờ cứu hộ.

Bên cạnh đó, cũng theo các chuyên gia, khi có nhiều người cùng di chuyển thoát nạn, cần giữ bình tĩnh, không chen lấn, xô đẩy, hoảng loạn. Di chuyển theo thang bộ và đường thoát hiểm, tuyệt đối không sử dụng thang máy. Lúc này, chúng ta cần hình dung trước quãng đường để có kế hoạch di chuyển sao cho có thể thoát hiểm một cách nhanh chóng và an toàn nhất. Ngoài ra, trong lúc di chuyển qua khu vực có lửa, khói, cần tìm áo khoác, chăn dày thấm đẫm ướt nước, trùm lên người tránh bị cháy quần áo gây bỏng da trong lúc di chuyển.