Với những người sinh ra và lớn lên ở các tỉnh miền Trung, đặc biệt là ở Huế, chắc chắn không còn xa lạ với quả vả. Loại quả này kéo dài từ tháng 12 năm trước đến tháng 7 năm sau, còn những tháng khác trong năm cây vẫn ra quả rải rác.
Theo tìm hiểu, vả có tên khoa học là Ficus Auriculata, là một loài cây thuộc chi Ficus. Đây là cây thân gỗ nhỏ, cao từ 5-10m hoặc có thể cao hơn nếu mọc trong rừng sâu. Lá vả rất to và tròn như lá sen, có thể được dùng để gói đồ; lá non dùng gói bánh bột lọc, bánh trứng kiến; tán lá rộng, phiến lá hình trái xoan, có lông ở mặt dưới.
Quả vả là đặc sản ở xứ Huế
Trước đây, cây vả mọc hoang dại ở bìa rừng, bờ mương, bờ suối. Đến mùa, quả mọc thành từng chùm từ thân cây, có hình cầu dẹt. Ruột quả vả có màu trắng khi còn non và chuyển sang đỏ khi chín.
"Hồi bé, đám trẻ con đi trong làng đi hái quả vả để chấm với muối ớt, khi ăn có vị chát nhẹ. Còn những quả vả chín thì có vị ngọt hấp dẫn, bên trong có chứa mật.
Bây giờ trái vả được nhiều người biết đến hơn. Ở Huế, quả vả được chế biến thành nhiều món ngon như vả trộn hến, vả trộn tôm xúc bánh đa, vả hầm sườn non hoặc giò lợn…, những món ngon dân dã này được khách du lịch ưa chuộng", anh Cường (ở Huế) chia sẻ.
Vì mang lại giá trị kinh tế, hiện nhiều người trồng cây vả trong vườn nhà, đến mùa hái quả bán cho các nhà hàng hoặc thương lái để chuyển đi khắp các tỉnh thành. Cây vả rất dễ trồng, nhanh lớn, chỉ từ 2-3 năm là cho quả. Trái vả sống thu mua về được xử lý đưa vào chế biến thành trà và phần lớn được ủ lên men sản xuất ra rượu vang, bán cho các nhà hàng.
Vả có thể ăn sống, làm nộm, làm trà giải nhiệt
Không chỉ là loại quả đặc trưng của xứ Huế, quả vả còn có nhiều tác dụng đối với sức khỏe. Theo Đông y, loại quả này có vị ngọt, tính bình, có công dụng nhuận tràng, hỗ trợ hệ tiêu hóa khỏe mạnh, lợi tiểu, giải độc. Còn theo nghiên cứu y học ngày nay, trong quả vả chứa rất nhiều vitamin A, vitamin nhóm B, các khoáng chất thiết yếu như canxi, sắt, magie, kali,... các hoạt chất có lợi như pectin, polyphenol, Omega 3-6,... rất tốt để bồi bổ cơ thể.
Những tác dụng của quả vả:
Giúp cải thiện sức khỏe của xương
Trái vả là nguồn cung cấp canxi và magie đáng kể. Bốn quả vả cung cấp 60 miligram canxi cho cơ thể. Bên cạnh việc cung cấp các dưỡng chất tốt cho xương, vả còn có thể ức chế hoạt động của các tế bào hủy xương, giúp điều trị hoặc ngăn ngừa loãng xương.
Một trái vả chứa khoảng 161 miligram kali - một khoáng chất cũng cần thiết cho sức khỏe của xương. Theo một nghiên cứu được công bố trên tạp chí Osteelet International, hai loại muối kali bicarbonat và kali citrat có trong nhiều loại trái cây và rau quả giúp làm giảm sự bài tiết canxi - nguyên nhân gây yếu xương.
Cải thiện hệ tiêu hóa
Do chứa nhiều chất xơ nên trái vả có tác dụng tuyệt vời trong việc cải thiện hệ thống tiêu hóa. Nó khuyến khích việc đi tiêu thường xuyên và làm giảm bớt táo bón. Tuy nhiên, cần tiêu thụ vừa phải để tránh phản ứng đi ngoài quá mức.
Ổn định huyết áp
Vả là nguồn thực phẩm chứa ít hàm lượng natri, nhưng lại giàu khoáng chất kali, hai yếu tố này lý tưởng cho chế độ ăn hướng đến việc giảm huyết áp cao.
Kiểm soát trọng lượng
Ăn vả là phương pháp tuyệt vời để duy trì trọng lượng khỏe mạnh. Ngoài ra, vả cũng là nguồn chất xơ dồi dào. Ăn 1 - 2 trái trước bữa ăn giúp ta cảm thấy no hơn, từ đó hạn chế lượng calo đưa vào cơ thể.