Hải sản Quảng Ninh từ lâu được đánh giá là chắc, ngon hơn ở một số vùng biển khác. Trong đó phải kể tới con cù kỳ, một đặc sản đặc trưng của vùng biển này.
Cù kỳ còn có tên gọi khác là cua sấm, cùm vùm. Vẻ ngoài của chúng giống con cua nhưng có 2 cái càng lớn, phần thân nhỏ hơn cua một chút. Đôi chân của chúng co rúm lại, di chuyển chậm chạp nên người dân địa phương gọi chúng là con cù kỳ.
Dù có tên gọi kỳ cục nhưng thịt cù kỳ ngon ngọt, nhiều người đánh giá thịt ngon hơn ghẹ
Có 3 loại cù kỳ:
Cù kỳ đỏ: Loại cù kỳ này ít thịt nhưng bù lại gạch nhiều và thơm ngậy. Giá dao động từ 80.000-100.000 đồng/kg, tùy mùa.
Cù kỳ đen: Còn gọi là cù kỳ lông, chúng rất hiếm và khó đánh bắt. Giá dao động trong khoảng 190.000-250.000 đồng/kg, kích thước càng to giá càng đắt.
Cù kỳ nâu: Không ngon bằng cù kỳ đen, con cũng nhỏ hơn. Người dân thường lấy càng bán bún, sốt me hoặc xay ra làm canh cua, nước lẩu. Giá cù kỳ nâu ở vào khoảng từ 100.000-130.000 đồng/kg.
Anh Tiến (ở Vân Đồn, Quảng Ninh) cho biết: "Cù kỳ có thể dễ dàng phân biệt bởi chúng có mắt màu xanh lá cây và 2 càng rất to. Loài này sống trong khe đá, vách đá dọc bờ biển. Thức ăn của chúng là các loài phù du, giáp xác nhỏ.
Dù có tên kỳ cục nhưng con cù kỳ có thể chế biến thành nhiều món ngon, nhiều người đánh giá thịt cù kỳ không ngon bằng cua nhưng ngon hơn ghẹ, giá rẻ hơn cua nên rất được ưa chuộng".
Theo anh Tiến, con cua cù kỳ có quanh năm nhưng mùa hè, khoảng tháng 4 đến tháng 7 hàng năm là cù kỳ ngon nhất, nhiều gạch nhất. Vào thời điểm này, người dân vùng biển ở Quảng Ninh "săn" cù kỳ để bán tại chợ hải sản, hoặc đóng thùng bán đi các tỉnh thành.
Từ cù kỳ có thể làm thành nhiều món ngon, những năm gần đây được người dân thành phố "săn lùng" mỗi khi đến mùa
Cũng là người dân ở Quảng Ninh, chị Hà chia sẻ: "Trước chỉ có người dân Quảng Ninh mới biết đến cù kỳ. Bây giờ khi du lịch phát triển, con cù kỳ được du khách gần xa biết đến và tìm để thưởng thức. Khoảng chục năm nay, cù kỳ mang lại thu nhập cho người dân ở nơi đây.
Trước người ta thường soi đèn bắt cù kỳ ở các bãi cạn sau khi thủy triều rút nhưng bây giờ họ dùng lưới hoặc lồng bát quát nên bắt được nhiều hơn. Cù kỳ có càng to nên bị kẹp thì rất đau. Mọi người còn gọi cù kỳ là cua sấm và truyền tai nhau rằng nếu một khi đã bị cù kỳ cắp thì phải đợi trời nổi sấm nó mới buông", chị Hà cho hay.
Ở Hà Nội, cù kỳ được bán ở nhiều nơi, cả trên chợ mạng. Vì rẻ hơn cua và ngon như ghẹ nên con cù kỳ được nhiều người yêu thích, săn lùng.
Cù kỳ rẻ bằng 1/3 so với cua, nhưng nhiều gạch, 2 càng nhiều thịt
Chị Nga (ở Đống Đa, Hà Nội) chia sẻ: "Cù kỳ rẻ bằng 1/3 so với cua, nhưng nhiều gạch, 2 càng nhiều thịt, ngon ngọt nên năm nào đến mùa hè mình cũng đặt mua về ăn. Các bé nhà mình thích nhất là món cù kỳ sốt me, khi ăn sẽ thấy mùi thơm và béo ngậy, quyện đủ vị chua, cay, mặn, ngọt…
Mình rủ hội chị em ở công ty đặt cả vài chục cân từ Quảng Ninh về rồi chia nhau, cất tủ ăn dần".