Khoảng tháng 5, tháng 6 hàng năm là thời điểm cá rún vào mùa. Đây cũng là thời điểm ngư dân các tỉnh Cà Mau, Bạc Liêu vào mùa đánh bắt cá rún.
Theo tìm hiểu, cá rún hay con gọi là cá gúng, là loại cá biển da trơn, thịt nhiều, ít xương, thơm ngon và bổ dưỡng. Thịt cá ăn béo và ngọt nên dùng nấu canh chua, thân cá rún dùng để chiên, rán... Thân cá khá dài, lưng màu xám bạc hoặc xám tro, 2 bên thân màu sáng hơn và càng về phần bụng càng chuyển dần sang màu trắng bạc.
Cá rún có kích thước khá lớn
Loài cá này sống trong môi trường biển tự nhiên, ngày càng khan hiếm và đắt đỏ nên càng có giá, nhất là những con có trọng lượng lớn. Thường khi bắt được cá, hầu hết ngư dân đều giữ lại chế biến trong bữa ăn gia đình hoặc gửi tặng cho bạn hàng quen.
Với người dân Cà Mau, Bạc Liêu, nhắc đến con cá rún là nhắc đến đặc sản khô cá rún nấu canh chua với bắp chuối. Để nấu nồi canh chua, chỉ cần 200g khô cá rún có lẫn xương mới ngon, không lấy phần đầu cá vì khi chế biến thường bị hôi dầu, không ngon. Vị dai dai, mằn mặn, beo béo của khô cá rún hòa lẫn vị chan chát của bắp chuối, chua chua của cơm mẻ, thơm thơm của ngò gai, cay cay của ớt… lan tỏa vào mọi giác quan.
Nếu như trước đây không ai biết tới cá rún thì giờ đây chúng mang về thu nhập cho người dân miền biển. Mỗi khi đến mùa, người dân nơi đây lại thu gom cá rún về làm khô cá để bán đi các tỉnh thành.
Cá rún khô là đặc sản nổi tiếng
Để khô cá rún được ngon thì khâu chọn nguyên liệu là quan trọng nhất. Cá rún phải còn tươi, không bị ươn thì mới làm ra được sản phẩm khô cá rún thơm ngon, đạt chất lượng.
Trước khi làm khô, cá rún nguyên liệu được rửa sạch, cắt bỏ đầu, mổ bụng, loại bỏ toàn bộ lòng và ruột. Sau đó, thân cá được xẻ đôi. Do cá rún to con, thịt dày nên sau khi xẻ đôi nên xẻ thêm một số đường dọc theo chiều dài thân cá để dễ thấm muối. Sau khi muối 3 ngày, cá được đem phơi khô trong khoảng 3 ngày. Thông thường, khoảng 2,2 kg cá rún tươi sản xuất được 1 kg khô cá rún.
Khô cá rún có một điều khác biệt là thường rất mặn, mặn hơn tất cả với các loại cá khô trong vùng. Tuy nhiên, khô cá rún thường không tẩm ướp gia vị, không sử dụng hóa chất nên rất đảm bảo cho sức khỏe người tiêu dùng.
Từ cá rún khô được làm thành nhiều món ngon
"Khô cá rún hơi mặn nên trước khi chế biến nên ngâm nước lạnh khoảng 30 phút sau đó đem rửa sạch. Từ khô cá rún có thể xào, nấu canh chua hoặc làm nộm, món nào cũng hấp dẫn.
Cái tên cá rún đã quá thân thuộc với người dân quê tôi nhưng với những du khách đến đây thì họ lại thấy lạ lẫm. Nhiều người gọi các món từ cá rún trong nhà hàng để thưởng thức rồi mê cái hương vị của nó. Sau đó, du khách tìm mua khô cá rún về làm quà cho người thân, bạn bè", chị Thắng (ngư dân vùng biển Gành Hào, huyện Đông Hải, Bạc Liêu) chia sẻ.